شکنجه سازماندهی شده معلولان در «مرکز نگهداری آفرینش» اثبات نشده اما مرکز موقتا تعطیل است

قائم آنلاین،

حسین نحوی نژاد در نشستی خبری با بیان اینکه افرادی که دریافت کننده خدمات بهزیستی هستند در گروه آسیب دیدگان اجتماعی و یا معلولان جای می‌گیرند گفت: به دنبال راهکارهایی هستیم که جلوی بروز آسیب‌های اجتماعی را بگیریم و از بروز آسیب‌ها پیشگیری کنیم.

وی افزود:‌ هرچند رسالت بهزیستی بر اساس قانون رسیدگی به امور افرادی است که معلول شده‌اند و آسیب دیده‌اند. در این میان اگر بتوانیم از وخامت حال فرد آسیب دیده بکاهیم به نوعی پیشگیری نیز کرده‌ایم.

معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه یک میلیون و ۲۰۰ هزار معلول جسمی حرکتی ناشنوا، نابینا، معلول ذهنی، بیمار روانی مزمن و سالمند معلول در کشور داریم که به صورت رسمی در بهزیستی پرونده دارند گفت:‌ از این تعداد ۹۰ هزار نفر بیماران روانی مزمن هستند که حداقل دو سال از بیماری روانی‌شان گذشته و علیرغم درمان‌های مکرر نتوانسته‌اند به زندگی عادی برگردند. همچنین ۵۰۰ هزار سالمند معلول بالاتر از ۶۰ سال سن داریم.

نحوی نژاد ادامه داد: خدمات توانبخشی بهزیستی شامل اقدامات هدفمندی در زمان معین به افرادی است که از لحاظ آناتومیک و یا ذهنی و روانی دچار مشکل هستند و ما سعی می‌کنیم با این اقدامات کمک کنیم تا این افراد حداقل وابستگی را داشته و با بیشترین کارایی زندگی خود را ادامه دهند.

معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه افراد بر حسب شدت معلولیت هم طبقه‌بندی می‌شوند گفت: از معلولیت خفیف، متوسط تا شدید و خیلی شدید را داریم که برای گروه معلولیت شدید و خیلی شدید باید خدمات مراقبتی صرف ارائه شود؛ از آمار یک میلیون و ۲۰۰ هزار معلول، ۴۰ هزار معلول ما که شدت معلولیت شدید و خیلی شدید دارند در مراکز شبانه روزی به صورت طولانی نگهداری می‌شوند و اینها سه درصد معلولان ما هستند. مابقی در کنار خانواده زندگی می‌کنند و سایر خدمات بهزیستی چون توانبخشی مبتنی بر خانواده، مراکز روزانه، مددکاری، وسایل کمک توانبخشی و غیره استفاده می‌کنند.

حمایت خانگی برای تامین بقا و معیشت معلولان شدید کافی نیست

وی با بیان اینکه بحث امروز ما مربوط به سه درصد معلولان شدید و غیر شدید است گفت: حمایت خانگی برای تامین بقا و معیشت این افراد معمولا کافی نیست از سوی دیگر چون تعداد پشت نوبتی‌های بهزیستی بالاست و بودجه‌های دولتی کفایت مراقبت‌های با کیفیت را نمی‌کند این سازمان طی ۲۰ سال گذشته به واگذار کردن خدمات به بخش غیردولتی (با نظارت بخش دولتی) روی آورده است.

نحوی نژاد ادامه داد: دو هزار و ۱۰۰ مرکز غیر دولتی برای نگهداری روزانه و توانبخشی داریم که ۱۱۰ هزار مددجو از آنها استفاده می‌کنند.

این مراکز اشتغال نیز ایجاد کرده است و ۲۶ هزار نفر از افراد جامعه که عمدتا مستمند هستند در این مراکز فعالیت می‌کنند.

وی با بیان اینکه در این سه درصد معلولان شدید و بسیار شدید، آمار مرگ و میر و ابتلائات طبق معیارهای جهانی بالاتر از حد استاندارد معمول است گفت: به همین خاطر برای نگهداری از این افراد ضوابط و دستور العمل‌های مشخصی وضع شده است و مسئولان فنی باید شرایط تخصصی داشته باشند. همچنین برای فضای فیزیکی هم شرایط و ضوابط خاصی وجود دارد و پرنسل، نوع تغذیه، بهداشت و غیره نیز باید در این مراکز در حد استاندارد ارائه شود.

معلول آزاری، آزار سالمندان و برچسب زدن به بیماران روانی و مزمن ممنوع است

وی افزود:‌ هرگونه معلول آزاری، آزار سالمندان و برچسب زدن به بیماران روانی و مزمن ممنوع است و بستن بیمار به تخت هم معیارهایی دارد. برخی معلولان شدید ما کنترل روی رفتارشان ندارند و ممکن است اگر دستهای آنها باز باشد به خود و اطرافیانشان آسیب بزنند. در این صورت روانپزشک دستور می‌دهد که این فرد مهار فیزیکی شود اما نباید این مهار فیزیکی با زنجیر و سایر وسایلی باشد که در جامعه از آن به وسایل شکنجه تعبیر شود.

معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور با اشاره به اینکه مرکز آفرینش واقع در استان البرز ۱۴ سال سابقه فعالیت داشته و ویژه نگهداری معلولان شدید و بسیار شدید (معلولان ایزوله) است گفت: این مرکز دارای رتبه درجه یک بوده البته باید در نظر داشت که استانداردها و معیارهای ما با استانداردهای جهانی در کشورهای صنعتی و پیشرفته مطابقت کامل ندارد زیرا اعتبارات کافی هم نداریم اما باید استانداردها به گونه‌ای باشد که فرد از خدمات قابل قبولی بهره مند شود و حفظ جان مددجویان به طور کامل مدنظر باشد اما اینکه بگوییم همه مراکز ما ایده آل هستند، اینگونه نیست.

نحوی نژاد افزود: امسال یک اقدام جدید را آغاز کردیم که طی آن به جای امتیاز دادن به تجهیزات فیزیکی در مراکز به فرایندها امتیاز خواهیم داد. در واقع وقتی یک مددجو وارد مرکز شد باید بعد از مدتی حالش بهتر شده باشد به عنوان مثال وقتی سالمندی با زخم بستر در مرکزی بستری می‌شود باید پس از مدتی زخم بسترش بهبود پیدا کرده باشد.

بازرسی های پیاپی از مرکز آفرینش

وی با بیان اینکه مرکز آفرینش نیز بارها مورد بازرسی قرار گرفته است گفت: بازدیدهای ما چند لایه هستند هم بازدیدهای سازمان یافته داریم هم بازدید های سرزده. از سوی دیگر همه مراکز ما مجهز به دوربین مدار بسته هستند تا فعالیت‌ها به صورت قانونی ثبت و ضبط شوند. ما در این ۱۴ سال از فعالیت مرکز آفرینش هیچ گزارشی از سوی خانواده‌ها و کارشناسان مبنی بر شکنجه معلولان نداشته‌ایم. همچنین بالغ بر ۸۰ تا ۹۰ درصد بیماران نگهداری شده در این مرکز سالیان طولانی در اینجا بوه‌اند و بیماران جدیدی نبوده‌اند.

وی با بیان اینکه چند ماه پیش گزارشی مبنی بر مهار فیزیکی با زنجیر به بهزیستی استان رسید و آنها بررسی این مرکز را در دستور کار قرار دادند گفت: معمولا اگر بهزیستی به این نتیجه برسد که وضعیت یک مرکز حاد است می‌توان آن را به صورت موقت تعطیل کند تا بعد کمیسیون عالی نظارت به پرونده رای دهد اما بهزیستی البرز چون گزارشاتی به دستش مبنی بر شکنجه رسیده بود مرکز آفرینش را به صورت موقت تعطیل کرد و افرادی که در آنجا نگهداری می‌شدند به مراکز دیگر سپرده شدند و پرونده به کمیسیون عالی نظارت احاله شد. همه اینها مربوط به زمانی است که هنوز گزارش شکنجه رسانه‌ای نشده بود.

وی ادامه داد:‌در آن زمان (اوایل مردادماه) شورای عالی نظارت که نمایندگان مختلفی در آن حضور دارند تشکیل جلسه داد و در این کمیسیون در نهایت محرز نشد که آزار معلولان به صورت سیستماتیک انجام می‌شود و موردی هم که گزارش شده بود به علت سهل انگاری بوده است. در نهایت رای مبنی بر برکناری مدیر مرکز صادر شد. رای دوم این بود که اصلاحاتی انجام شود و سوم مسئول فنی جدیدی به کار گرفته شود تا مرکز بتواند در آینده ادامه فعالیت دهد. همچنین تصمیم گرفته شد خانواده‌هایی که تمایل به برگشت فرزندشان ندارند بتوانند از مراکز دیگر استفاده کنند. نحوی نژاد ادامه داد: پس از صدور این رای بود که هجمه‌های تبلیغاتی و رسانه‌ای شروع شد.

معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه ما اعلام کردیم اگر اسناد جدیدی وجود دارد خانواده‌ها می‌توانند آنرا به کمیسیون عالی نظارت ارائه بدهند تا ما مجدد تشکیل جلسه بدهیم گفت: استثنائا کمیسیون عالی تشکیل جلسه داد اما هیچ سند جدیدی نبود که به کمیسیون ارائه شود. با این حال اگر هنوز هم خانواده‌ها تصور می‌کنند حقی از آنان تضییع شده است می‌توانند به دادگاه شکایت کند اما باید تا زمان صدور رای آرامش حفظ شود. با تجمع ، فشار و رساندن کار به رسانه‌ها نمی‌توان کاری از پیش برد و ما برای جرمی که ثابت نشده نمی‌توان به علت فشار رسانه‌ای و فشار برخی افراد رای به تعطیلی کامل مرکز بدهیم در این صورت تعدد زیادی از افراد بیکار می‌شوند و فشار کاری مراکز دیگر بیشتر خواهد شد. در حالی که با درایت بیشتر می‌توان این مشکل را حل کرد و با عزل فرد خاطی فعالیت مرکز را ادامه داد.

نحوی نژاد ضمن تاکید بر اینکه ما خودمان حامی معلولان هستیم اظهار کرد: همه تلاش ما بر بهبود وضعیت معلولان است و بر شهروندان جمهوری اسلامی محرز است که رسانه‌های خارجی چون BBC برای حقوق بشر در ایران دلسوزی نمی‌کنند.

نحوی نژاد با بیان ایکه اگر قوه قضاییه به این نتیجه برسد که اظهارات مربوط به این مرکز صحت دارد می‌تواند در این خصوص رای صادر کند گفت: رای قوه قضاییه برای ما متاع است اما هنوز شکنجه در مرکز آفرینش به صورت سازمان دهی شده برای ما به اثبات نرسیده است و این نظر بهزیستی است. ۳۰ مددجو در مرکز آفرینش مجهول الهویه‌اند و ۱۰۰ خانواده دیگر معلولانشان در این مرکز نگهداری می‌شوند که ۷۰ نفر از آنها نامه‌ای نوشته و امضا کردند که از خدمات مرکز رضایت دارند با این حال اگر برای ما ثابت شود که حتی یک مورد آزار رخ داده برای ما کافی است که طومار این مرکز را کاملا ببندیم.

معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور گفت: نمی‌توانیم تحت فشارها تصمیماتی را بگیریم. فعلا مرکز را بازگشایی نمی‌کنیم و این مرکز برای احترام به افکار عمومی و رسانه‌ها به صورت موقت تعطیل خواهد بود. با این حال هر خانواده‌ای مدرک جدیدی مبنی بر شکنجه داشت که از نظر مسئولان دور مانده است می‌تواند به ما ارائه کند تا آن را رسیدگی کند.

دادستان رسما تایید نکرده است

وی در پاسخ به پرسش خبرنگاری مبنی بر اینکه دادستان وقوع جرم را در این مرکز تایید و اعلام کرده است گفت: دادستان تا این لحظه رسما تایید جرم و رای را به ما ابلاغ نکرده است و ما هم این خبر را در رسانه‌ها خوانده‌ایم. اگر دادگاه صالحه حکم را به ما ابلاغ کرد آمادگی اجرای آن را داریم اما نمی‌توانیم اسیر جو سازی‌ها شویم و در نهایت دادگاه حرف آخر را خواهد زد.

وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر استفاده از افراد غیر متخصص چون نظافت چی و آشپز برای مراقبت از معلولان در این مرکز گفت: اگر هم از فرد غیر حرفه‌ای استفاه شده باشد یک تخلف است که باید تذکر داده شود و این دلیلی بر بستن یک مرکز نیست.

وی همچنین بر نظارت‌های ساماندهی شده از مراکز از سوی بهزیستی تاکید کرد و گفت: تیرماه امسال دستور العمل جامع تامین امنیت معلولان را به تمام مراکز ابلاغ کردیم و نظارت‌ها بر مراکز وجود دارند. ما همانطور که حامی معلولان هستیم، حامی مراکز ارائه دهنده خدمات نیز هستیم.

وی با بیان اینکه اکنون حتی یک مورد سالمند رها شده یا بیمار روانی مزمن در خیابان‌ها نمی‌بینید گفت: ظرف ۱۰ سال گذشته ۱۱ هزار فرد سالمند رها شده سازماندهی شده‌اند و اگر همین حالا هم موردی به ما گزارش شود ظرف ۲۴ ساعت ساماندهی فرد را انجام خواهیم داد.

به گزارش ایسنا، حمیده صفری، کارشناس توانبخشی سازمان بهزیستی کشور نیز به ارائه توضیحاتی درباره بازرسی از این مرکز پس از وقوع حادثه شکنجه معلولان پرداخت و گفت:‌ پس از انتشار فیلمی که نشان می‌داد سه معلول در مرکز آفرینش به زنجیر کشیده شده‌اند برای بازرسی اعزام شدیم و این سه فرزند که در فیلم بودند شناسایی شدند اما یک نفر از آنها که در پرونده‌اش قید شده بود «لازم است به صورت فیزیکی مهار شود» در مرکز حضور داشت که پس از بررسی‌های لازم مشخص شد آثار شکنجه به صورت کبودی،‌ خراشیدگی یا فرورفتگی به آن شفافیت که نشان دهد اخیرا این اتفاق افتاده است در وی مشاهده نشد.

وی ادامه داد: اما دو کودک دیگر که در این فیلم بودند به مرخصی رفته بودند و نتوانستیم آنها را بازرسی کنیم اما دو نفر دیگر نیازی به فیکس کردن به تخت و مهار فیزیکی نداشتند.