خداحافظی اصولگرایان باجلیلی/سلام لاریجانی

به گزارش قائم آنلاین،برخی بر این عقیده‌اند در سال انتخابات کوچکترین مسائل سیاسی معطوف به انتخابات است؛ مهم نیست مساله چیست اما پاسخش قطعا انتخابات است. طبیعی است یکی از مهمترین مسائل سیاسی روز یعنی بررسی برجام نیز رنگ و بوی انتخاباتی به خود بگیرد. از این رو می‌توان سخنان اعضای کمیسیون، میهمانان آن یا نحوه پوشش خبری برخی از رسانه‌ها را از زاویه‌ای دیگر ارزیابی کرد. اما نکته دیگر این است که با اختلاف مواضع برخی اصولگرایان نسبت به توافق هسته‌ای، چه کسی خواهد توانست ریاست مجلس آینده را از آن خود کند؟ آیا ریاست از آنِ جلیلی است که توافق را در حد و اندازه‌ای مقبول نمی‌داند یا اینکه لاریجانی حامی توافق نامش دوباره به عنوان کاندیدای اصولگرایان برای ریاست مجلس دهم مطرح خواهد شد؟

تشکیلات و ضدتشکیلات
هرچه به موعد انتخابات نزدیک می‌شویم تحرکات جناح‌های اصلاح‌طلب و اصولگرا شکل مضاعفی به خود می‌گیرد. اصولگرایان تازه به این فکر افتاده‌اند که شورای هماهنگی تشکیل داده یا با امضای تعهدنامه‌ای از هم جناحی‌های خود برای انتخابات رضایتنامه بگیرند که تنها یک لیست انتخاباتی ارائه کنند. بعد از آیت‌ا… هاشمی که شخصیتی فراجناحی محسوب می‌شود کشور تاکنون سه رئیس‌جمهور به خود دیده است؛ رئیس دولت اصلاحات، محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی. رئیس‌جمهور سال‌های ۷۶ تا ۸۴ از اعضای مجمع روحانیون مبارز و اصلاح‌طلب بود. محمود احمدی‌نژاد که برآمده از اصولگرایان بود و بعدها این انتساب را انکار کرد و حسن روحانی که با حضورش در انتخابات ریاست‌جمهوری سال۹۲ خود را فراجناحی و اعتدالگرا معرفی کرد اما مورد حمایت قاطع احزاب اصلاح‌طلب و برخی از احزاب اصولگرا قرار دارد. اگرچه او سابقه عضویت در جامعه روحانیت مبارز را داشته اما بعدها به عنوان رهبر معنوی حزب اعتدال و توسعه شناخته شد. اگر بخواهیم مفهوم اعتدالگرایی را با ساختارهای مرسوم اصولگرایی و اصلاح‌طلبی ترجمه کنیم اعتدالگرایان، اصولگرایان نواندیشی هستند که ارتباط نزدیکی با اصلاح‌طلبان دارند تا آنجا که نمی‌توان به آنها صفت اصولگرا داد. از این روست که غالبا وزرای کابینه حسن روحانی با هویت و شناسنامه‌ای حزبی شناخته می‌شوند. اگر بخواهیم از ریاست‌جمهوری صرف‌نظر کنیم و ادوار مجلس را در نظر بگیریم از آغاز مجلس هفتم تاکنون که محدودیت‌های اصلاح‌طلبان همواره به سود اصولگرایان بوده، از این رو اصولگرایان اگر به سوی تشکل محوری رفته‌اند به فعالیت‌های تشکیلاتی از جنس گعده‌ای عادت کرده‌اند که هیچ گاه رنگ و بوی تفکر سیاسی سازمانی نداشته است.

تفریق اصولگرایان
با آغاز جلسات کمیسیون ویژه بررسی برجام آنچه بیش از همه به چشم آمد حضور چندباره رئیس سابق تیم‌ مذاکره‌کننده کشورمان بود. موضوعی که به برخی شائبه‌ها دال بر قصد پررنگ کردن وی برای انتخابات مجلس دهم دامن زد اما سوالی که پیش می‌آید این است که آیا با حضور سعید جلیلی و رسانه‌ای کردن مکرر او اصولگرایان قصد دارند جلیلی را کاندیدای ریاست مجلس دهم معرفی کنند؟ برای پاسخ دادن به این سوال در ظاهر امر می‌توان به جلسات نشست کمیسیون برجام اشاره کرد. حضور منتقدان سرسخت توافق هسته‌ای و سه جلسه دعوت از سعید جلیلی به همراه پوشش تلویزیونی شاید در ظاهر چنان القا کند که رئیس پارلمان آینده سهم اعضای پایداری خواهد بود. جلیلی دو سال فرصت داشت تا با قرار گرفتن در کنار منتقدین اصلی توافق هسته‌ای خود را در رسانه‌ها مطرح کند. اما از سویی نمی‌توان فراموش کرد که اصولگرایان به شخصیتی مثل علی لاریجانی نیز چشم دوخته‌اند. در حالی که علی لاریجانی رئیس میانه‌رو مجلس این روزها در رسانه‌های نزدیک به جریان اصلاح‌طلب بیشتر معرفی می‌شود اما این برای اصولگرایان قابل تحمل نیست که برخی گزینه‌های بالقوه خود را به حریف واگذار کنند.

هرچند در عالم واقع اختلاف مواضع و جایگاه لاریجانی و جلیلی رقابت آنها را بر سر ریاست تاحدودی غیرقابل تصور می‌سازد چراکه در حالی جلیلی حقوق ایران در توافق هسته‌ای را مغفول و پایمال شده می‌بیند که لاریجانی از توافق هسته‌ای دفاع کرده و موضعی شبیه به علی‌اکبر ولایتی که بعد از انتخابات۹۲ از سوی اصولگرایان مورد هجمه قرار گرفته، اتخاذ کرده است. البته اختلاف‌نظر و آرای سیاسی ممکن است در هر جناح یا حزبی وجود داشته باشد اما تفاوت نگاه به توافق هسته‌ای اختلاف‌نظری جزئی نیست که بتوان از آن چشم پوشی کرد. مساله مذاکرات در سال۹۲ به اصلی ترین شعار انتخاباتی کاندیداهای ریاست‌جمهوری تبدیل شده بود. سه کاندیدای یعنی روحانی، ولایتی و جلیلی هویت خود را با مساله سیاست خارجی عنوان می‌کردند. در آمریکا نیز برجام و انتخابات آینده آمریکا به کلیدواژه تحلیل‌ها تبدیل شده است و تحلیلگران معتقدند از هم اکنون قابل پیش‌بینی است نامزد دموکرات آمریکا رئیس‌جمهور آینده این کشور است. بنابراین به نظر می‌رسد که اصولگرایان بین دو کاندیدایی که مواضعشان حدود ۱۸۰درجه اختلاف دارد برای انتخاب به عنوان رئیس پارلمان مرددند. از این رو گمانه‌ها حاکی از دو راه است، نخست آنکه جلیلی کاندیدای ریاست مجلس از سوی اصولگرایان می‌شود و لاریجانی کاندیدای اصلاح‌طلبان و اعتدالگرایان خواهد شد. گمانه دوم حکایت می‌کند که لاریجانی با تلاش اصولگرایان در دایره ریاست باقی خواهد ماند و اصولگرایان ناچار به کنار گذاشتن کاندیدای نزدیک به جبهه پایداری خواهند بود.