گزارش روزان از روند شکل گیری مد گرایی در کشور؛چگونه مد زده شدیم؟

به گزارش قائم آنلاین،حاصل قدم زدن در خیابان‌های تهران و یا هر شهر دیگری بیانگر یک مسئله بسیار مشهود است. مسئله‌‌ای که شاید تا پیش از دو دهه پیش کشور آن را نمی‌دید اما امروز رشد آن معضلی تازه به نام مدگرایی افراطی و مدزدگی را در پی داشته است. ویترین‌های کاملا به روز فروشگاه‌ها از لباس و لوازم آرایش گرفته تا زیورآلاتی که شاید یک خواننده یا بازیگر معروف کمتر از چند روز پیش در یک برنامه به نمایش گذاشته بیانگر سرعت انتقال مد از خارج به داخل کشور است؛ این در حالی است که فرهنگ ملی و مذهبی ما در بسیاری از موارد پذیرای بخش مهمی‌از این مدگرایی‌ها در داخل کشور نیست و مسئولان و مردم برای مقابله با آن از جریمه و ارعاب گشت ارشاد گرفته تا برنامه‌های فرهنگی را دنبال کرده اند. حال سئوال اینجاست که چه چیزی دقیقا سبب ساز رشد افراطی این تمایلات در قشر جوان جامعه می‌شود؟ مهمتر آنکه برای شکل دادن به روند درست مدگرایی و برنامه ریزی در این بخش چه باید کرد؟

مسئولان لباس‌های سنتی را هم طرد می‌کنند

با این تفکر دولت اقدام به سرمایه گذاری در بخش مد کرد و به دنبال آن بنیاد ملی مد و لباس و نمایشگاه‌های متعدد شکل گرفت. اگر چه این نوع فعالیت‌ها در یک دوره زمانی خاص توانست موجی بخصوص تحت عنوان لباس‌های سنتی را شکل دهد اما جالب اینجاست که بعد از مدتی همین لباس‌ها نیز از نگاه عرف جامعه و مسئولان طرد شد. این در حالی است که بخش خصوصی از نبود امکانات در فشار است و مسئولان نیز با کمبود بودجه به دنبال شکل دادن بازار هستند.

پوشش سوپراستارهای خارجی را دنبال می‌کنم

رعنا، ۲۳ ساله، دانشجوی رشته معماری است که به تازگی تتوی یک پروانه را روی مچ پای خود انجام داده است. رعنا معتقد است که این کار گرچه دردناک بوده و هزینه بالایی داشته اما حرکتی است که به او احساس آرامش می‌دهد. رعنا در پاسخ به این سئوال که چه مدت از زمان خود را صرف خرید و به روز بودن می‌کند، می‌گوید که این مسئله زمان خاصی ندارد زیرا بخش مهمی‌از مطالعات او در اینترنت و داخل سایت‌هایی است که سوپراستارهای خارجی و نوع پوشش آنها را تبلیغ می‌کنند. ضمن اینکه شبکه‌های مختلف خارجی نیز چنین اطلاعاتی را به او می‌دهد. رعنا می‌گوید که دوستانی دارد که جدیدترین مدل‌های روز دنیا را وارد کشور می‌کنند و برای دریافت آنچه در آنسوی مرزها می‌بیند مشکل خاصی ندارد.

برند بپوشی می‌فهمند بی سر وپا نیستی!

محمد ۳۲ ساله که کار آزاد دارد نیز شبیه به رعنا فکر می‌کند. او که تمام لباس‌ها و پوشش را از برندهای معروف انتخاب کرده می‌گوید که برای کارش نیازمند اعتباری است که این لباس‌ها به او می‌بخشند. در واقع این لباس‌ها و برند آنها او را از سایر افراد مستثنی می‌کند و کسی که برای کار به او مراجعه می‌کند می‌فهمد که با یک بی سر و پا طرف نیست!

مد به طبقه اجتماعی افراد مربوط است

شهرزاد اخگر عراقی، کارشناس ارشد حوزه بازاریابی مد و مدرس دانشگاه درباره علل گرایش به مدگرایی در داخل کشور به روزان می‌گوید: مد واژه ایست که از خارج به دایره لغات روزمره کشور ما اضافه شده است. یکی از معانی مد، سبک و روش و دنبال کردن چیزی است که تازه باشد. دلایل گرایش به مد در ایران و در بسیاری از موارد با دلایل جهانی آن یکسان است و لیکن در بعضی نقاط اینگونه نیست. به گفته وی اساسا زمانی که بحث مد مطرح می‌شود این تصور به موازات آن بوجود می‌آید که جنبه‌های هنری ریشه اصلی این پیدایش است. ولی اغلب نقش هنر بخشی از این مقوله است. به جرات می‌توان گفت که بخش مهمی‌از مد و مدگرایی به مسائل اجتماعی و عادات و سبک زندگی طبقات اجتماعی مرتبط است.

گرایش به مد در جوانان بیشتر است

این کارشناس تاکید کرد: نه تنها جوانان بلکه همه طیف‌های سنی یک جامعه با توان اقتصادی فرهنگ‌های متفاوت در طول دوره زندگی خود به مد گرایش دارند اما شاید بتوان گفت که در این مقوله استقبال، توجه وگرایش به مد در جوانان پر رنگ تر به چشم می‌آید. بخصوص در جامعه ما که نسل جوان درصد بیشتری از هرم سنی را به خود اختصاص داده این موضوع کاملا قابل درک است.

اخگر توضیح داد: مواردی چون به روز بودن و نیز آگاهی و هماهنگی با روند جهانی، تعلق داشتن به جامعه و یا گروهی بزرگ تر، میل به دیده شدن و خاص جلوه کردن، استفاده از حق انتخاب، نمایش و جلب توجه در میان هم گروه‌ها و نیز پذیرفته شدن نزد آنان،کسب انرژی از جمع بخاطر نگاه‌هایی که در یافت می‌کنند، نشان دادن جایگاه اجتماعی و اقتصادی و نیز سبک زندگی‌‌ای که مایلند خود را متعلق بدان نشان دهند، برتر بودن، توانمندی بالای اقتصادی و تعلق داشتن به رده‌های مرفه جامعه، ابراز وجود و بیان شیوه نگرش، مخالفت با روند جاری، عدم اعتماد به نفس کافی و ترس از ترد شدن و نیز عقب مانده قلمداد شدن در جامعه و… از جمله دلایل گرایش جوانان به مدگرایی است.

مصرف گرایی در پس پرده مدگرایی

وی همچنین درباره تغییر روند مد در داخل کشور گفت: روند مد دائما در حال تغییرات کلی و جزئی است لذا علاقه‌مندان و پیگیران آن نیز دائما در تکاپوی حفظ و نگهداری این روند دیده می‌شوند. این مسئله خود به موضوع بزرگ تری ختم می‌شود که آن مصرف گرایی است و خود مقوله گسترده و قابل طراحی است. ولی تا همین اندازه بدان اشاره می‌کنم که وقتی بحث مد به میان می‌آید اغلب توجه ما به پوششها و مسائل پیرامون آن معطوف می‌شود در صورتی که مد همه جنبه‌های زندگی را در بر می‌گیرد. روند‌های به روز شدن در فناوری‌ها و نیز توسعه شیوه‌های بر قراری ارتباطات اجتماعی نیز از این مقوله نباید از نظر دور بماند زیرا هر آنچه که در دنیا به شیوه‌‌ای نو و به روز می‌شود، به نوعی در حیطه مد قرار می‌گیرد.

رسانه‌ها ابزار ارائه مد هستند

این کارشناس رسانه‌ها را یکی از مهمترین ابزار ارائه مد معرفی کرد و گفت: در مسیر ارائه و معرفی مد یکی از مهمترین شیوه‌های به روز رسانی رسانه‌ها هستند که در این خصوص نقش بسیار مهمی‌را ایفا می‌کنند. این روزها کمتر فردی را می‌توان یافت که در معرض آگهی‌ها و یا آگاهی‌ها قرار نگیرد. نا گفته پیداست که در ایران نیز استفاده از وسایلی که به نوعی رسانه هستند بازار داغی دارد و اغلب افراد نیز به این گردش رسانه‌‌ای با انتخابهای خودشان رونق می‌بخشند که عملا روند گردش و پخش مد را تسریع می‌کند.

عراقی بازاریابی مدهای تازه در ایران را مرتبط با رسانه خواند و گفت: شرکتها و تولید کنندگان جهانی که در سبک آفرینی و تولید آن توانمندی‌هایشان به اثبات رسیده بدنبال بازار‌های مصرف تشنه و وفادارند. آنان با به کار گیری متخصصان مطلع و با پشتوانه مطالعات جامعه شناسی و رفتارشناسی مصرف کنندگان هر جامعه و نیز پژوهش‌هایی گسترده در این خصوص به بازار‌های هدفشان با سرعت قابل توجه و نیز خطایی پایین دست پیدا می‌کنند.

به گفته وی مسلما با داشتن چنین اراده و توانمندی‌‌ای می‌توان انتظار داشت که آنان نیز از قدرت رسانه‌ها و نیز شیوه‌های ایجاد درگیری ذهنی مصرف کنندگان به مقوله مد آگاه بوده و در حال بهره برداری از آن هستند. این کارشناس ادامه داد: ناگفته پیداست که هرچه ممنوعیت، محدودیت و مانع جدید بر سر راه چنین مسیری ایجاد شود شاید نتایجی مقطعی و کوتاه مدت بوجود آورد ولی نتایج نا مطلوبی را نیز به همراه خواهد داشت که خود دست کمی‌از ایجاد چالش جدید بر علیه خود نخواهد بود.

چگونه می‌توان مد را بومی‌کرد؟

 این جامعه شناس و کارشناس مد در پاسخ به این سئوال که چگونه می‌توان مد را بومی‌کرد، گفت: بومی‌کردن مد چیزیست که هم اکنون نیز توسط تولیدی‌های داخلی در حال انجام است یعنی قد لباس و آستینها و نیز ضخامت پارچه‌ها، رنگ و طرح‌ها نیز از همین قاعده در حال پیروی است ولی شاید بهتر باشد که تمرکز را بر این مطلب بگذاریم که چگونه مد آفرین باشیم. آن هم مدی که از ریشه‌های فرهنگی و هنری کشورمان در بستر خلاقیت و نو آفرینی تغذیه کرده باشد.

وی افزود: در این صورت راهی سخت در پیش است که در عین حال که نگاه خوش بینانه تشویق به برنامه ریزی و بکار گیری نیروهای متخصص و با سواد را دارد، نگاه بدبینانه اشاره به دیر بودن برای شروع و نیز نبود برنامه منسجم در مراکز اجرایی دارد. این کارشناس تصریح کرد: نیازمند نوعی برنامه ریزی هستیم که با سلایق و علایق دائم در تغییر نباشد و نیز پرورش نیروهایی که واقعا قصد به هدف رسیدن را داشته باشند. نیروهایی که دانش و نیز دانایی آنها تنها بر روی کاغذها و یا در حد کلام و یا تیتر‌ها و عناوین خلاصه نگردد و به سازوکارهای مد و نیز زیر مجموعه‌های مورد نیاز اشراف و تسلط کافی را داشته و توان همکاری و همراهی با تیم‌های متخصص دیگر را نیز داشته باشند.

داشتن پوشش و ظاهری مناسب در تمام ارکان ملی و مذهبی ما مورد قبول است اما قطعا صرف انرژی بالا برای به روز بودن و داشتن پوششی که شکلی کاملا متفاوت با عرف و فرهنگ ما دارد، بحثی دغدغه برانگیز است. بحثی که شاید بهتر باشد مدیران جامعه با استفاده از نگاه جامعه شناسان، روانشناسان و قطعا کارشناسان عرصه مد به آن توجه کنند.