حکم حج ناتمام جانباختگان منا چیست؟

بسمه تعالی
محضر مرجع عالیقدر جهان تشیّع حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی مدظله‌العالی

سلام علیکم؛

احتراماً نظر به فاجعه رخ‌ داده در منا که منجرّ به جان ‌باختن و زخمی ‌شدن بسیاری از مسلمانان شد و با توجه به اینکه اعمال این دسته از افراد کامل نشده بود، بفرمایید:

۱. حکم حج ناتمام افرادی که کشته شده ‌اند چیست؟

۲. وظیفه مجروحین حادثه چیست و چنان ‌که در فرصت باقی ‌مانده قدرت انجام اعمال خود را نداشته باشند، چه باید بکنند؟

۳. آیا در دفن درگذشتگان ملاحظه خاصّی وجود دارد؟

* پاسخ معظم له

بسم الله الرحمن الرحیم

علیکم السلام و رحمة الله

۱. به طور کلی کسانی که بعد از احرام عمره تمتّع و دخول در حرم بمیرند، چه برای خودش مُحرم شده باشد یا به نیابت دیگری، مجزی از حجه الاسلام است و قضا لازم نیست.

۲. اعمال مجروحینی که قادر به انجام بقیّه مناسک نیستند با نیابت‌ دادن به دیگران قابل جبران است، لذا دوستان آن ها نیابت برای رمی و قربانی بگیرند و بعد از تقصیر خود حاجی، اعمال مکّه را برای آنها انجام دهند؛ و اگر تاکنون اقدام نکرده ‌اند تا روز سیزدهم می توانند در صورت عدم تمکّن بالمباشرة، با نیابت رمی را انجام دهند.

۳. در غسل حاجی که از احرام خارج نشده، به جای غسل کافور، با آب معمولی غسل دهند و حنوط هم ننمایند.

والله العالم
لطف الله صافی
۱۳ ذی الحجة الحرام ۱۴۳۶