نگهداری از حیوانات در خانه چه بیماری هایی در پی دارد؟

دکتر بهروز مصلحی، پزشک و پژوهشگر، به بررسی بیماری‌هایی که برخی از حیوانات خانگی به انسان منتقل می‌کنند، می‌پردازد.

جریحه‌دار شدن احساسات

نگهداری از حیوانات در خانه، به غیر از بیماری‌هایی که برای بدن می‌تواند به وجود بیاورد، روی سلامت روان افراد نیز تاثیر می‌گذارد که برخی از افراد این تاثیر را به دلیل ترشح هورمون اکسی توسین که در اثر علاقه به حیوان ترشح می‌شود، مثبت می‌دانند، اما این، یک طرف قضیه است و در صورت مرگ حیوان خانگی، بارها دیده شده است که افراد به مشکلات روانی جدی بویژه افسردگی‌های شدید دچار شده‌اند.

نگهداری از حیوانات در محیط خانه، زندگی ‌طبیعی و غریزی آنها را با مشکل مواجه می‌کند و حتی خود حیوانات نیز دچار افسردگی می‌شوند و در برخی موارد با آسیب به بدن خود یا غذا نخوردن، خودکشی می‌کنند. با این اوصاف نگهداری از حیوانات در محیط خانه بویژه آپارتمان، منطقی به نظر نمی‌رسد.

کوچولوهای دردسرساز

نگهداری از سگ و گربه در خانه این روزها متاسفانه به یک مد تبدیل شده است و برخی افراد حتی اجازه ورود این حیوانات را به آشپزخانه یا تختخواب خود می‌دهند و تصور می‌کنند که هیچ مشکلی آنها را تهدید نمی‌کند، درحالی ‌که سگ و گربه می‌تواند بیماری‌های زیادی را به انسان منتقل کند. برای مثال سگ و گربه می‌توانند باعث انتقال «کامپیلوباکتر» به انسان شوند و یکی از شایع‌ترین ناراحتی گوارشی و اسهال را به وجود بیاورند که با تب، ضعف، بی‌حالی و شکم درد همراه است. سگ و گربه‌های زیر شش ماه، باکتری بیشتری را از طریق مدفوع، دفع می‌کنند.

علاوه بر این، سگ و گربه با لیسیدن خود، لارو نوعی کرم پهن را از پوست خود به روده‌شان انتقال می‌دهند و لارو این کرم به‌راحتی می‌تواند از سگ و گربه به کودکان منتقل شود. همچنین نوعی کرم قلاب‌دار هم در بدن سگ و گربه زندگی می‌کند که از طریق مدفوع حیوان، انسان را مبتلا خواهد کرد. کرم گرد نیز نوع دیگری از کرم‌های شایع در بدن سگ و گربه است که تخم آن از طریق مدفوع از بدن حیوان بیرون می‌آید و در اثر تماس، التهاب چشم و کوری یک طرفه، التهاب مغز و کبد را برای انسان در پی دارد. کیست هیداتید، نوعی بیماری است که عامل آن، تخم نوعی کرم پهن محسوب می‌شود. این تخم از طریق مدفوع سگ، به انسان منتقل می‌شود و کیست هیداتید در کبد، ریه و مغز را در پی دارد. برای ابتلا به بیماری‌هایی که از مدفوع حیوانات منتقل می‌شود، حتما نیازی نیست که به مدفوع دست زده شود و خود حیوان با لیسیدن، عامل بیماری را به همه جای بدنش گسترش می‌دهد.

افرادی که خزندگانی مانند مار، لاک‌پشت و مارمولک را به‌عنوان حیوان خانگی نگه می‌دارند، باید بدانند که خزندگان، دارای تعداد زیادی میکروب سالمونلا هستند. دست زدن به این حیوانات، انسان را به میکروب سالمونلا مبتلا می‌کند و حدود ۱۲ تا ۷۲ ساعت پس از وارد شدن سالمونلا به بدن، علائم بیماری با این میکروب آغاز می‌شود. از علائم آلودگی با میکروب سالمونلا، می‌توان به اسهال شدید، استفراغ، دردهای شکمی و ضعف و بی‌حالی اشاره کرد که ممکن است چهار تا پنج روز طول بکشد. در صورت شدید بودن این علائم، باید بیمار در بیمارستان بستری شود تا در اثر کم‌آبی بدن، به کلیه‌ها آسیبی نرسد.

امان از این گربه ملوس

توکسوپلاسموز، نوعی انگل است که از طریق مدفوع گربه به انسان منتقل می‌شود و علائم مشخصی ندارد، ولی می‌تواند سقط مکرر جنین را در خانم‌ها، بزرگ شدن غده لنفاوی گردن و التهاب چشم را در پی داشته باشد. چنانچه خانمی در سن کم به گربه دست بزند و توکسوپلاسموز وارد بدنش شود، در بزرگسالی ممکن است دچار سقط جنین شود. بیماری خراش گربه، از طریق چنگ زدن و با انتقال میکروب، می‌تواند باعث بیماری در انسان شود. ۴ تا ۵ روز بعد از چنگ زدن، محل آن قرمز و متورم می‌شود و خارش به‌وجود می‌آید. به‌همراه این مشکلات، سردرد، تب، خستگی و بی‌اشتهایی ایجاد می‌شود و در نهایت ممکن است التهاب مغز و کبد به‌وجود بیاید.

طوطی‌های تب‌دار

همه پرنده‌ها بویژه طوطی معمولی، طوطی کاکل سفید، دم بلند و بوقلمون و اردک می‌توانند باعث ابتلا به تبی به نام تب طوطی در انسان شوند. ۱۰ روز بعد از استنشاق ذرات معلق مدفوع یا ادرار پرنده، علائم بیماری مانند تهوع، استفراغ، خستگی، اسهال، درد قفسه سینه و تنگی نفس ایجاد می‌شود و در موارد شدید احتمال ابتلا به ذات‌الریه نیز وجود دارد.

محصول مشترک همه حیوانات

حساسیت به هر نوع حیوان خانگی (سگ، گربه، پرنده و خزنده) می‌تواند به‌وجود بیاید. آبریزش بینی، خارش چشم و عطسه و در موارد شدید تنگی نفس، از علائم آلرژی نسبت به حیوانات خانگی است. علاوه بر این سرفه‌هایی که در کودکان درمان نمی‌شوند، می‌تواند ناشی از آلرژی به پرندگان باشد.

اگر اصرار به نگهداری دارید

شاید در رابطه با نگهداری حیوانات در خانه این تصور وجود داشته باشد که با واکسیناسیون و مراجعات دوره‌ای به دامپزشک، می‌توان عوامل بیماری‌زا برای انسان را از بین برد، در حالی‌که با وجود رعایت این مساله، باز هم احتمال ابتلا به انتقال بیماری‌ها از حیوان به انسان وجود دارد. چنانچه برای نگهداری از حیوانات خانگی اصرار دارید، در صورتی اقدام به خرید این حیوانات کنید که فضای کافی (باغ، مزرعه یا حیاط) برای این کار داشته باشید و حیوان را داخل محیط زندگی و خانه نیاورید.

حیوان را از نظر عاطفی آن‌قدر به خود نزدیک نکنید که به شما وابسته شود و در صورت دور شدن از آن، حیوان دچار افسردگی و بیقراری نشود. تا جای ممکن از دست زدن به حیوان باید اجتناب کرد، ولی در صورت انجام این کار باید حتما دست‌ها قبل و بعد از دست زدن به حیوان شسته شود. شست‌وشوی دست قبل از نوازش حیوان به این دلیل انجام می‌شود که از انتقال میکروب‌های روی دست انسان به حیوان جلوگیری شود. زیر ناخن‌هایتان را باید با مایع دستشویی و برس (یا مسواک) تمیز کنید تا تخم انگل‌ها زیر ناخن‌هایتان نماند. برای دفع مدفوع حیوان خانگی باید یک راهکار بهداشتی در نظر گرفت تا خانه تمیز بماند و بیماری‌ها منتقل نشود. دادن داروی ضدانگل به سگ و گربه و ویزیت‌های دوره‌ای انواع حیوانات خانگی، ضروری است.

همچنین حیوانات خانگی باید زیرنظر دامپزشک واکسیناسیون شوند. چنانچه سگ یا گربه به علائمی چون ترشح بزاق زیاد، فلج اندام، پرخاش زیاد و خجالتی شدن دچار شود، باید آن را سریعا به دامپزشک برد چون ممکن است به هاری مبتلا شده باشد و این بیماری را به انسان نیز منتقل کند.

افرادی که از حیوانات خانگی نگهداری می‌کنند باید به صورت دوره‌ای توسط پزشک مورد بررسی قرار بگیرند و آزمایش‌های مخصوص را انجام بدهند تا در اثر نگهداری از حیوانات خانگی، دچار مشکلات جدی نشوند.