۷۷۳ روز از آخرین جلسه شورای‌عالی حج گذشت

به گزارش قائم آنلاین،قرار است امسال اعزام ۸۶ هزار و ۵۰۰ زائر ایرانی به حج از ۵ مردادماه امسال آغاز و تا ۵ شهریورماه ادامه پیدا کند یعنی ۱۸ روز دیگر ضمن اینکه بازگشت آنها هم از ۱۵ شهریور آغاز و تا ۵ مهرماه ادامه خواهد داشت.

افزایش ظرفیت اعزام حدود ۲۰ هزار نفری حجاج هم به دلیل تحریم آن توسط ایران بود چرا که حج سال ۹۵ به خاطر سنگ اندازی مقامات سعودی به روی ایران بسته شد و سعودی‌ها نشان دادند که کوچک ترین اعتقادی به پایبندی به اصول و مبانی اسلامی ندارند و همواره نگاه سیاسی به مسائل حج دارند.

مدیرانی که از زیر بار کارهای اجرایی فرار می‌کنند

در این بین اصحاب رسانه‌ با انبوهی از سوالات به نیابت از افکار عمومی تنها باقی مانده‌اند در حالی که مسئول ارشد اجرایی سازمان حج از ۱۲ تیر در عراق بسر برده و عملا پیگیری اقدامات اجرایی بر دوش حجت الاسلام قاضی عسکر افتاده است.

این در حالی است که طبق آئین نامه شورای عالی حج، برنامه ریزی و پیگیری امور اجرایی فریضه حج با سازمان حج و زیارت، به عنوان رکن اصلی است و وظایف مسئول بعثه به عنوان سرپرست حجاج، رسیدگی به امور دیگری است.

روزه سکوت مدیران اجرایی

تنها نشست خبری برگزار شده در این سازمان با حضور رئیس سازمان حج و زیارت و سرپرست حجاج ایرانی در آخرین روز اداری سال ۹۵ یعنی ۲۸ اسفند ماه و ۸۴ روز پس از معرفی سرپرست جدید این سازمان برگزار شده و تاکنون مورد دومی نداشته است.

سعید اوحدی رئیس اسبق سازمان حج و زیارت با کوله‌باری از تجربه به ویژه مدیریت مسائل پس از فاجعه منا در حالی از این سازمان به عنوان مشاور اقتصادی معاون اول رییس جمهور به نهاد ریاست جمهوری کوچ کرده که همواره در برابر رسانه‌ها پاسخگو بود ولی پس از وی عملا این سازمان با توجه به سوالات فراوان در حوزه حج و زیارت در سکوت مطلق فرو رفته و ابهامات موجود همچنان بدون پاسخ باقی مانده است.

این در حالی است که نشست خبری ۲۸ اسفند ۹۵ در شرایطی برگزار شد که رسانه‌های مکتوب به دلیل در پیش بودن تعطیلات عید نوروز تا ۱۶ روز بعد قابلیت انتشار مطلب را نداشته و عملا نمی‌توانستند موضوعات مطروحه در این نشست خبری را مورد تحلیل قرار دهند.

در آن نشست خبری متولیان حج به صراحت اعلام کردند که پادشاه عربستان شخصا دستور پرداخت دیه حادثه دیدگان و جانباختگان مسجدالحرام را صادر کرده و قرار است به زودی این دیه توسط شرکت بن لادن به خانواده آنها پرداخت شود که هنوز این اتفاق محقق نشده است و حتی خانواده‌ شهدای فاجعه منا هم این عدم پرداخت را تایید کرده‌ و بارها مسائل حقوقی آن را پیگیری کردند اما در آخرین حضور بخشی از این خانواده‌ها مقابل سازمان حج با برخورد زشت و زننده حراست سازمان حج و زیارت با آنها و اصحاب رسانه مواجه شدند.

شورایعالی حج آخرین بار چه زمانی تشکیل شد؟

با آنکه بارها مقام معظم رهبری عنوان کردند که نه تنها فاجعه منا نباید فراموش نشود، بلکه دنبال کردن قاطعانه ماجرای منا را از وظایف دستگاه دیپلماسی و سازمان حج برشمردند، ولی گویی این اتفاق آن‌گونه که باید رخ نداده و وزارت خارجه و سازمان حج پاسخ قانع کننده‌ای را به افکار عمومی، خانواده شهدای منا و مسجد الحرام اعلام نکرده‌اند گویی همه چیز در دولت محرمانه‌ها، محرمانه است.

شورایعالی حج هم به عنوان بالاترین جایگاه حقوقی که باید مسائل مرتبط به حج و حجاج در آن بررسی شود در ۲۹ اردیبهشت سال ۹۴ یعنی ۷۷۳ روز پیش، به ریاست اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور برگزار شده بود؛ در حالی که با توجه به وضعیت خاص سیاسی، اجتماعی، امنیتی منطقه آسیای غربی و به‌ویژه اتفاقات جدید در روابط ایران و عربستان می‌طلبید که جلسات این شورا با جدیت بیشتر و با دستور جلسات جدیدتر و متناسب با تغییر شرایط جدید دنبال شود.

سه چهارم اعضای «شورایعالی حج» دولتی هستند

شورای عالی اداری در صد و بیست و هفتمین جلسه مورخ ۲۴/۳/۱۳۸۴ به منظور ایجاد انسجام در ساختار تشکیلاتی سازمان حج و زیارت با توجه به لایحه قانونی تشکیل سازمان حج و زیارت مصوب ۱۳۵۸ شورای انقلاب وظایف قانونی سازمان حج و زیارت را تصویب و اعضای شورای عالی حج و زیارت را اعلام کرد که بدین شرح است: رییس جمهور (رییس شورای عالی و در غیاب وی معاون اول رییس جمهور)، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نماینده مقام معظم رهبری در امور حج و زیارت (در صورت معرفی)، وزیر امور خارجه، وزیر کشور، وزیر امور اقتصادی و دارایی، وزیر راه و شهرسازی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور،‌ فرمانده نیروی انتظامی کشور، رییس سازمان صدا و سیما، رییس سازمان حج و زیارت (دبیر شورا)، رییس کمیسیون مشترک ایران و کشور مربوط (حسب مورد)، یک نفر صاحب‌نظر به انتخاب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و یک نفر صاحب‌نظر به انتخاب نماینده مقام معظم رهبری در امور حج و زیارت.

با بررسی ترکیب اعضای شورایعالی حج به این نتیجه می‌رسیم که حدود سه چهارم اعضای این شورا عضو کابینه یا منصوبین مستقیم آنها و به عبارت بهتر دولتی هستند. ولی عملا دولتی‌ها خود را کنار کشیده و پیگیری اجرایی این مسائل بر دوش نماینده ولی فقیه و سرپرست حجاج ایرانی افتاده است.

ماده ۱۳ آیین نامه اجرایی قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه که بعدها عنوان اوقاف و امور خیریه از آن جدا شد، به صراحت در مورد وظایف سازمان حج و زیارت اعلام کرده که این سازمان موظف است برنامه‌ها و طرح‌های اجرایی لازم را در زمینه بیمه زائران‌، وصول و ایصال ماترک زائران متوفی‌، اسکان‌، امور بهداشت و سلامت جسمی‌، تغذیه‌، امنیت و روادید، حمل و نقل با همکاری وزارتخانه‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط تدوین و اجرا کند.

همچنین در ماده ۶ آیین‌نامه نحوه انتخاب و حدود وظائف و اختیارات ارکان اصلی سازمان حج و زیارت مصوب ۱۷ اردیبهشت سال ۵۹ آمده که سازمان حج و زیارت عهده‌دار نظارت دقیق بر فعالیت کاروان‌های حجاج در مواقع حج عمره بوده و مدیران این قبیل کاروان‌ها مکلفند قبل از‌ ترتیب دادن گروه از سازمان اجازه‌نامه دریافت کنند.

وظایف بعثه چه می‌گوید؟‌

د‌ر ماده ۷ وظایف سازمان حج و زیارت آمده که این سازمان بر انجام امور مربوط به وصول و ایصال ماترک زائران متوفی در خارج از کشور نظارت خواهد داشت ضمن اینکه بر اساس ماده ۸ سازمان حج و زیارت موظف است به منظور فراهم کردن موجبات رفاه زائران و ایجاد تسهیلات لازم در زمینه برگزاری مراسم حج و‌ زیارت تدابیری اتخاذ کند.

اما در عدم حضور حمید محمدی رئیس سازمان حج و زیارت در ایران به علت حضور در عراق از ۱۲ تیرماه سالجاری، قاضی عسکر در روز ۱۴ تیرماه و در اقدامی عجیب که خارج از وظایف وی و صرفا در زمره وظایف یک مدیر اجرایی است ضمن بازدید از ترمینال در حال ساخت ویژه اعزام زائران ایرانی در فرودگاه امام خمینی (ره)، پایانه‌ای که امسال برای ورود و خروج حجاج آماده شده را از نزدیک مشاهده کرد.

این در حالی است که در ماده ۷ اساسنامه حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت که توسط هیأت دولت تصویب و در تاریخ پانزدهم دی ماه سال ۹۵ در روزنامه رسمی به چاپ رسیده به صراحت در مورد وظایف این حوزه توضیح داده که بدین شرح است:

۱- سیاست‌گذاری‌های کلان در حوزه‌های تبلیغ، آموزش، پژوهش ترویج و تحکیم فرهنگ اسلامی در بین زائران

۲- تدوین استراتژی و خط مشی کارکرد بین‌المللی در قلمروی اهداف بعثه

۳- تهیه و اجرای طرح‌های فرهنگی، تبلیغی و آموزشی برای زائران و کارگزاران حج و زیارت

۴- برگزاری نشست‌ها، کنگره‌ها و همایش‌های علمی و فرهنگی

۵- شناسایی، جذب، آموزش و سازماندهی نیروی انسانی در راستای وظایف بعثه

۶- پاسخگویی به ابهامات و شبهات دینی و معنوی زائران

۷- انجام پژوهش‌های کاربردی در حوزه مأموریتی و مقابله با خرافات، انحرافات و شبهات اعتقادی

۸- برگزاری دوره‌های آموزشی عمومی و تخصصی در حوزه مأموریتی

۹- توسعه و تعمیق روابط با مقامات، سازمان‌های بین‌المللی و مراکز علمی سایر کشورها در حوزه حج و زیارت

۱۰- اعمال نظارت و کنترل کلان بر عملکرد سازمان حج و زیارت از طریق طراحی شاخص‌های کلیدی عملکرد

حال با توجه به این موارد به نظر می‌رسد که برخی مدیران و مسئولان ارشد سازمان حج و زیارت بنا به دلایلی سعی کرده‌اند تا توپ امور اجرایی و پاسخگویی در این حیطه را از میدان سازمان حج و زیارت به میدان نمایندگی ولی فقیه در این سازمان انداخته و از زیر بار حاشیه‌های احتمالی در این زمینه شانه خالی کنند، در حالی که وظایف بعثه صرفا محدود به بندهای ۱۰ گانه فوق می‌شود و اگر در سایر موارد هم ورودی داشته صرفا برای کمک به سازمان حج در راستای کاهش نگرانی مردم و آسایش بیشتر زائران سرزمین وحی است.