سرگردانی زائران برای خرید بلیت پروازهای اربعین

سال‌های گذشته در ایام اربعین، به دلیل استقبال فراوان زائران حسینی و کمبود ناوگان، (پیشی گرفتن تقاضا بر عرضه) برخی آژانس‌های هواپیمایی با همکاری برخی ایرلاین‌ها، نرخ بلیت پروازهای اربعین را به صورت غیرمنطقی افزایش می‌دادند و با ایجاد بازارسیاه بلیت، دنبال خالی کردن جیب زوار بودند.

به این دلیل بود که چند سالی است سازمان هواپیمایی کشوری با همکاری انجمن شرکت‌های هواپیمایی، تلاش کرده است در راستای جلوگیری از ایجاد بازارسیاه بلیت پروازهای اربعین، برای این ایام، نرخ بلیت پرواز را به صورت تکلیفی مشخص کنند تا شرکت‌های هواپیمایی و آژانس‌ها بلیت پروازهای اربعین را با نرخ‌های مصوب به زائران ارائه دهند.

امسال نیز روز ۲۰ شهریورماه بود که دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، از تعیین قیمت مشخص برای پروازهای اربعین امسال خبر داد.به گفته مقصود اسعدی‌سامانی، در راستای جلوگیری از ایجاد بازار سیاه، طبق روال هر سال نرخ‌های مشخص برای بلیت پروازهای اربعین از تاریخ ۱۳ آبان تا ۲۲ آبان‌ تعیین شد.

بنابراین گزارش طبق تصمیم انجمن شرکت‌های هواپیمایی و سازمان هواپیمایی کشوری، قیمت بلیت پرواز تهران ـ نجف ـ تهران برای اربعین امسال یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و تهران ـ‌ بغداد ـ تهران نیز یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان تعیین شد، همچنین نرخ بلیت پرواز مشهد ـ‌ نجف ـ مشهد یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، نرخ بلیت پرواز مشهد ـ بغداد ـ‌مشهد نیز یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تعیین شد؛ از بقیه شهرها هم هر شرکتی که پرواز داشته باشد برای مسیر رفت و برگشت به بغداد و نجف قیمت بلیت یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان خواهد بود؛ همچنین نرخ بلیت‌های یکسره تهران ـ نجف ۶۰۰ هزار تومان و مشهد ـ‌نجف نیز ۷۵۰ هزار تومان تعیین شد.

چند روزی از این تعیین نرخ‌ها گذشت که خبرگزاری‌ها روز ۱۶ مهرماه در گزارشی، از قانون‌گریزی ایرلاین‌ها، آژانس‌ها و چارترکننده‌ها در فروش بلیت پروازهای اربعین‌ خبر دادند.

در این گزارش قید شده بود: «شرکت‌های هواپیمایی‌ برخی پروازهای خود را برای سفرهای هوایی اربعین باز کرده‌اند و بلیت با نرخ‌های بسیار بالاتر از قیمت‌های تعیین شده عرضه می‌کنند و یا صندلی‌های خود را به چارترکننده فروخته و در سیستم خریدهای اینترنتی مدعی تکمیل صندلی‌ها هستند؛ با رصد اینترنتی سایت‌های چارترکننده فروش بلیت هواپیما و البته سایت‌های شرکت‌های هواپیمایی و همچنین دفاتر فروش بلیت هواپیما در سطح شهر، متوجه می‌شوید شرکت‌های هواپیمایی یا صندلی پروازهای اربعین خود را به چارترکننده‌ها پیش فروش کرده‌اند و آنها هم نرخ‌های کلان و یا قیمت‌هایی بسیار بالاتر از نرخ‌های تعیین شده در بازه زمانی مذکور ارائه می‌دهند و یا اینکه شرکت‌ها خود از سقف نرخ‌های تعیین شده ‌پا را فراتر نهاده‌اند و به نوعی دنبال خالی کردن جیب زائران حسینی هستند به طوری که‌ بلیت یک‌سره تهران-نجف در تاریخ‌های مذکور تا یک‌میلیون و ۵۰ هزار تومان هم برای فروش عرضه شده است».

پس از آن روز ۲۱ مهرماه بود که دبیر انجمن‌ شرکت‌های‌ هواپیمایی اعلام کرد که جلسه فوق‌العاده انجمن شرکت‌های هواپیمایی و سازمان هواپیمایی کشوری در این‌باره تشکیل شد و نتیجه آن جلسه این بود که‌ «سایت‌های اینترنتی از فروش بلیت پروازهای اربعین منع شدند».

اسعدی سامانی همچنین گفت: ‌ایرلاین‌ها برای پروازهای اربعین مکلف به معرفی چارترکننده‌های طرف قرارداد خود شدند و به متولیان سایت‌ها هم تذکر دادیم که به هیچ عنوان حق ندارند بلیت پروازهای اربعین را در این ایام در سایت خود درج کنند، قطعا این کار آنها موجب ایجاد تشنج در بازار پروازهای اربعین می‌شود بنابراین مقرر شد این سایت‌ها برای تاریخ‌های ۱۳ تا ۲۲ آبان‌ماه، به هیچ عنوان پروازهای نجف و بغداد را درج نکنند و حق فروش نخواهند داشت.

پس از آن روز ۱۸ مهرماه بود که ‌سازمان هواپیمایی کشوری ‌فهرست آژانس‌های دارای مجوز فروش بلیت پروازهای اربعین با نرخ مصوب را منتشر کرد.

‌ساماندهی و جلوگیری از اختلال در فروش بلیت پروازهای اربعین در تاریخ‌های ۱۳ تا ۲۲ آبان‌ماه از دلایل انتشار این فهرست از سوی سازمان هواپیمایی کشوری عنوان شد؛ بدین ترتیب، سازمان فهرست تکمیلی نمایندگان رسمی فروش بلیت پروازهای ایام اربعین را جهت رفاه متقاضیان با ذکر آدرس و شماره تلفن‌های آن مراکز اعلام کرد که کاربران می‌توانند فهرست ۲۳ دفتر و آژانس‌ دارای مجوز فروش بلیت پروازهای اربعین با نرخ مصوب را از اینجا مشاهده کنند.

‌بنابراین گزارش در راستای راستی‌آزمایی این فهرست و دقت عملکرد دفاتر معرفی شده در آن، به عنوان متقاضی خرید بلیت پروازهای عتبات تاریخ ۱۳ تا ۲۲ آبان‌ماه امسال (بازه زمانی تعیین شده از سوی سازمان هواپیمایی کشوری) سری به دفاتر و آژانس‌های درج شده در این فهرست در سطح شهر تهران زدیم تا مشخص شود این دفاتر در فروش بلیت پروازهای تا چه میزان حقوق مسافر را رعایت می‌کنند، در این بررسی میدانی با نکات جالبی مواجه شدیم.

‌بسیاری از دفاتر مذکور مدعی بودند که هنوز سیستم فروش بلیت پروازهای اربعین برای آنها باز نشده است و باید یکی دو روز آینده مراجعه کنیم عده‌ای دیگر هم مدعی بودند سیستم فروش پروازهای اربعین آنها از ۶ آبان‌ماه به بعد باز می‌شود، با این وجود تعدادی از دفاتر نیز سیستم فروش بلیت آنها از چند روز قبل باز شده بود و بلیت را با همان نرخ‌های مصوب ارائه می‌دادند.

از سوی دیگر با وجود آنکه حدود ۱۵ روز به انجام اولین پروازهای اربعین مانده است، تعداد بسیاری از دفاتر مدعی بودند که برای برخی روزهای تاریخ‌ مقرر شده (۱۳ تا ۲۲ آبان‌ماه) بلیت ندارند و یا کل صندلی آن‌ها تکمیل شده است و به مسافر پیشنهاد می‌دادند تاریخ خود را تغییر دهند و حتی پیشنهاد تاریخ‌های قبل و بعد از زمان‌های ۱۳ تا ۲۲ آبان‌ماه را ارائه می‌دادند.

به سراغ یکی دیگر از دفاتر فروش بلیت که رفتیم متوجه شدیم که پرواز یک‌سره تهران-نجف را با قیمت ۷۶۰ هزار تومان ارائه می‌دهد در حالی که نرخ مصوب آن ۶۰۰ هزار تومان است.

این متصدی فروش در پاسخ به این سؤال که مگر شما دفتر معرفی شده از سوی سازمان هواپیمایی برای فروش بلیت پروازهای اربعین با نرخ مصوب نیستید؟ پاسخ داد:‌ بلیت‌های ۷۶۰ هزار تومانی ما مربوط به یکی از ایرلاین‌ها است اگر بلیت با نرخ مصوب می‌خواهید صبر کنید تا آن یکی ایرلاین طرف قرارداد ما، پروازهای اربعین خود را باز کند؛ پاسخی که قطعا برای زائران حسینی قانع‌کننده نبود.

به سراغ یکی دیگر از آدرس‌های دفاتر درج شده در فهرست سازمان هواپیمایی کشوری در خیابان شهید بهشتی تهران می‌رویم اما با یک مغازه بسته مواجه می‌شویم با پرس‌وجو از همسایه آن مغازه متوجه می‌شویم که‌ این دفتر فروش بلیت هواپیما مدت‌هاست که از محل مذکور تغییر مکان داده‌اند؛ احتمال دادیم که این آژانس همین حوالی مکانی دیگر را انتخاب کرده است اما طی تماس با شماره‌ تلفنی که از آن دفتر اعلام شده بود، مشخص شد که به منطقه اکباتان تغییر مکان داده‌اند.

مجدداً به سراغ یکی دیگر از دفاتر معرفی شده از سوی سازمان هواپیمایی در خیابان فاطمی تهران رفتیم اما پس از پرس‌وجو از متصدیان فروش بلیت این دفتر، متوجه شدیم که آنها اصلا فروش بلیت پروازهای اربعین و حتی عتبات ندارند و نام آنها به اشتباه در این فهرست درج شده است.

متصدی فروش این دفتر گفت که ما در گذشته‌های دور فروش بلیت پروازهای عتبات داشته‌ایم و چندین سال است که در پروازهای عتبات کار نمی‌کنیم.

پس از آن به سراغ یکی دیگر از این دفاتر فروش بلیت در خیابان فتحی شقاقی رفتیم و درخواست خرید بلیت پروازهای اربعین با نرخ مصوب داشتیم اما متصدی فروش بلیت‌ گفت که «ما فروش بلیت پروازهای عتبات را به آژانسی دیگر واگذار کرده‌ایم و آدرس آژانسی جدید را به ما داد».

این متصدی فروش در پاسخ به این سؤال که نام، شماره تلفن و آدرس دفتر شما به عنوان فروشنده بلیت پروازهای اربعین در فهرست سازمان هواپیمایی درج شده است، مگر امکان واگذاری به آژانس دیگری را دارید؟ از پاسخگویی طفره رفت و ‌امتناع کرد.

در راستای بررسی عملکرد یکی دیگر از آژانس‌های قید شده در فهرست سازمان هواپیمایی که از نظر جغرافیایی در فاصله‌ای طولانی از محل فعلی ما قرار داشت، تلاش کردیم از طریق تلفن درج شده در فهرست با متصدی فروش صحبت کنیم که آن طرف خط مردی کهن‌سال اعلام کرد ‌این شماره تلفن متعلق به وی است و ظاهرا به اشتباه در فهرست سازمان هواپیمایی درج شده است.

‌در فهرست اعلامی سازمان هواپیمایی کشوری نام چند دفتر در شهرهای بزرگ مثل مشهد، شیراز، اصفهان و یزد نیز برای فروش بلیت پروازهای اربعین با نرخ مصوب درج شده است که تلاش کردیم از طریق تماس تلفنی، عملکرد فروش بلیت پروازهای اربعین آنها را رصد کنیم، اما متأسفانه متوجه شدیم که در سه شهر مشهد، شیراز و اصفهان برخی شماره تلفن‌ها یا اشتباه است و یا تغییر کرده است که شماره‌های جدید در فهرست فعلی سازمان هواپیمایی کشوری موجود نبود و این موارد همه به بروز مشکل برای زائران حسینی می‌انجامد.

فهرست دفاتر فروش بلیت پروازهای اربعین با نرخ مصوب، از سوی سازمان هواپیمایی کشوری با ادعای تسهیل تهیه بلیت پروازهای اربعین برای زائران حسینی، ساماندهی و جلوگیری از ایجاد اختلال در فروش بلیت و ممانعت از ایجاد بازارسیاه بلیت، ‌اعلام شده است اما به نظر می‌رسد این فهرست نیز بیش از آنکه شرایط مناسبی برای زائران در تهیه بلیت عتبات در ایام اربعین فراهم کند، موجب سردرگمی و بروز مشکلات دیگری برای مسافر می‌شود.

البته ناگفته نماند که برخی از این دفاتر فروش بلیت در فهرست مذکور، هم برای ایام اربعین بلیت هواپیما موجود داشتند و هم بلیت با نرخ مصوب ارائه می‌دادند اما به نظر می‌رسد فهرست اعلامی از سوی سازمان هواپیمایی کشوری نواقص بسیاری هم دارد که نشان از بی‌توجهی متولیان و دست‌اندرکاران این صنعت، در اطلاع‌رسانی دقیق به زائران حسینی و فراهم‌سازی شرایط آسایش و تسهیل سفر زیارتی این زائران دارد.

امید است سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان متولی و حاکمیت صنعت حمل و نقل هوایی هر چه سریع‌تر به این موضوع ورود کرده و در کنار بروزسازی فهرست دفاتر فروش بلیت هواپیما و آژانس‌های هوایی، شرایطی را فراهم کند که شاهد فروش بلیت هواپیما با نرخ‌های نجومی از سوی گروه‌های قانون‌گریز نباشیم.