بوتاکس چه بلایی سر صورت می‌آورد؟

با این متخصص پوست در مورد چند پدیده اجتماعی- فرهنگی که در جامعه روی پوست افراد رایج شده، به گفت‌وگو نشسته است.

بین برخی نوجوانان بحث آرایش، تاتو و بوتاکس رایج و متداول شده است. به نظر شما در این سن آرایش به پوست ضرر می‌رساند؟

یک سمت قضیه سلامتی را داریم و نقطه مقابل بیماری است. بنابراین تلاش ما در دو جهت است؛ یکی ارتقای سلامتی است و دیگری باید با هر اتفاقی که باعث از بین رفتن سلامتی می‌شود، مبارزه کنیم. هرچند ممکن است که لوازم آرایشی منفعتی داشته و زیبایی موقت و کاذب همراه داشته باشد، اما به دلیل آنکه از مواد شیمیایی تشکیل شده است، این امکان هم وجود دارد که باعث از دست دادن سلامتی فرد نیز شود. این لوازم دو اثر روی پوست می‌گذارند؛ یکی اثرات آنی و دیگری اثرات طولانی‌مدت و مزمن. در بسیاری از موارد گزارش‌شده فرد با لوازم آرایشی دچار حساسیت موضعی و عارضه سریع مثل سرخی و تورم پوست یا حتی عفونت‌هایی شده که بعد از استفاده از این مواد رخ داده است؛ اما در کنار این بحث اثرات طولانی مدت نیز داریم، به‌طوری که به مرور زمان این مواد شیمیایی که روی پوست اثر می‌گذارند به جای زیبایی فرد ممکن است باعث چروک و خرابی پوست شود، در نتیجه فرد در درازمدت دچار پیری زودرس می‌شود و حتی در مواردی هم سرطان پوست گزارش شده است.

در مورد بوتاکس چطور؟

بوتاکس هرچند به صورت موقتی چروک را از بین می‌برد، در برخی افراد تورم پوستی ایجاد می‌کند. بنابراین ممکن است برخی افراد به مواد شیمیایی واکنش سریع نشان بدهند و یا در درازمدت دچار عارضه شوند. در تزریق بوتاکس به‌خصوص افرادی که مبتلا به بیماری‌های عضلانی هستند و ضعف در عضلات دارند، نباید از این مواد استفاده کنند چراکه به‌طور جدی ممکن است برای همیشه دچار عارضه یا حتی برخی دچار ضعف عارضه عضلانی در بدن شوند؛ یعنی به دلیل آنکه بوتاکس عمدتا کنار چشم و پیشانی است، امکان دارد در کل بدن اثر بگذارد.

استفاده از مواد آرایشی و بوتاکس محدودیت سنی هم دارد؟

مطمئنا هرچقدر پوست در سنین پایین در معرض این مواد شیمیایی قرار بگیرد، آسیب‌ها و خطرات پوستی در فرد جدی‌تر خواهد بود. اگر افراد جوان در معرض این مواد شیمیایی قرار بگیرند در سنین بالاتر عوارض ماندگارتر است. به‌عنوان مثال استفاده از ضدآفتاب، اگر فردی در سنین نوجوانی باشد بهتر است. اگر در سن پایین مصرف مواد آرایشی بیشتر باشد، عوارض در سنین بالاتر بیشتر خواهد بود. چرا که در واقع این یک عامل خارجی بر پوست است و اثرات بیشتری دارد.

در مناطق ساحلی جنوب کشور مردم بیشتر در معرض نور آفتاب هستند، پس بچه‌هایی که در مناطق ساحلی هستند هم در معرض خطر قرار دارند؟

بله، آسیب‌های پوستی آنها بیشتر از بقیه افراد است. به‌عنوان مثال افرادی که کشاورز و دامدار هستند و در معرض آفتاب زیاد قرار دارند، عوارض پوستی بیشتری دارند؛ بنابراین ترکیبات شیمیایی هر چه در سن پایین‌تر باشد، عوارض بیشتری خواهد داشت. به همین دلیل میزان ابتلا به سرطان پوست در این قشر بیشتر بوده است.

گفته می‌شود مصرف مواد آرایشی در ایران به‌خصوص بین نوجوانان بیشتر از کشورهای دیگر است. شما به‌عنوان یک پزشک بین‌المللی این مساله را تایید می‌کنید؟

بله، متاسفانه کاملا درست است. من به کشورهای مختلف اروپایی، آفریقایی و آمریکا که سفر کرده‌ام مصرف مواد آرایشی را در حداقل خود دیدم، اما در ایران مصرف لوازم آرایشی شاید بتوان گفت ۱۰ برابر نرم جهانی است.

به نظر شما در این رابطه آیا در قوانین کشور باید تغییراتی ایجاد شود یا یک بحث کاملا فرهنگی است؟

چند عامل در این وفور موثر هستند؛ یکی در دسترس بودن، دیگری واردات بیش از اندازه و تبلیغات زیادی که از لوازم آرایشی و زیبایی صورت می‌گیرد. دیگر اینکه خیلی‌ها تصور می‌کنند حضور موثرشان در جامعه وقتی است که از لوازم آرایشی استفاده کنند تا مورد تایید قرار بگیرند. یعنی از آن طرف فرهنگ در عرصه لوازم آرایشی و تقاضای آن هر دو به موازات همدیگر شکل نامطلوبی دارد که فرد تصور می‌کند اگر می‌خواهد شکل موثری در جامعه داشته باشد با لوازم آرایشی نواقص ظاهری را بپوشاند تا زیبا و موجه باشد، در حالی که اگر شخصیت درونی را به‌عنوان انسانی صاحب کمالات بداند، کمتر به این موارد روی می‌آورد که اثرات سوء دارد. بنابراین اگر نگرش فرهنگی جامعه تغییر پیدا کند، قطعا استفاده از لوازم آرایشی کمتر می‌شود.

عمل جراحی بینی در بین برخی افراد زیاد باب شده است، آیا این عمل از نظر ایمنی سن خاصی دارد؟

عمل جراحی بینی در کشور ما رکورددار است. این عمل جراحی عوارضی همراه دارد که بخشی از آن ایجاد مشکل بویایی است به طوری که افرادی که عمل زیبایی بینی انجام داده‌اند، حس بویایی‌شان را از دست داده‌اند و یا این حس کم شده است. مساله دیگر اینکه این افراد در تنفس دچار مشکل شده‌اند، برای اینکه بینی مجرای اتصال تنفسی است و با دستکاری آن راه تنفسی دچار اختلال جدی می‌شود. از نظر روانی هم نکته قابل توجه اینجاست که بعد از جراحی اکثرا از وضعیت ایجادشده رضایت ندارند و برای همین گاهی دو یا سه بار عمل می‌کنند. وقتی فردی چند بار اتاق عمل می‌رود و از مواد بیهوشی استفاده میکند و چندساعت در حالت شبه کما می‌رود، عوارضی از جمله نقص در حافظه پیدا می‌کند. از دیگر عوارض بعد از عمل جراحی بینی این است که فرد دچار سرماخوردگی مکرر می‌شود. چرا که در مسیر سلامتی فرد دچار مشکل شده و در او ایجاد حساسیت می‌کند، از یک طرف زیبایی به دست می‌آورد اما سلامتی او به خطرمی‌افتد. در کشورهای اروپایی، آفریقایی و آمریکایی مشاهده نکرده ام که کسی بینی خود را برای زیبایی عمل کند؛ حتی کسانی که در اطلاعات اجتماعی و علمی دارای سطح پایینی هستند، دنبال عمل جراحی نیستند.

موضوع جراحی زیاد ایرانیان در ژورنال‌های علمی مطرح شده است؟

بله، مقالاتی داشتیم که بسیاری از بیماری‌های ویروسی مانند «ارف » طی عمل جراحی بینی در برخی افراد بعد از جراحی ایجاد شده است یا برخی افراد که بعد از جراحی دچار بیماری‌های پوستی و قارچی شده‌اند، در زمان عمل جراحی یا پانسمان‌هایی که بعد از عمل است، باید دقت کرد. هرچند درست است عمل جراحی در اتاق استریل انجام شده است اما مراقبت‌ها در فضای استریل نبوده است و برخی جراحی‌های بینی در مطب‌ها و به صورت سرپایی است که ممکن است بیماری‌های پوستی را انتقال دهند.

از نظر فرهنگی باید به این نکته هم توجه داشت که در کشور ما حتی در روزنامه‌ها و مجلات بسیار در مورد انجام عمل زیبایی تبلیغ می‌شود. قبل و بعد از عمل را نشان می‌دهند و به شکل‌های مختلف فرد را تشویق به انجام عمل جراحی می‌کنند. تصور می‌کنند با این تغییرات در ظاهر خود می‌توانند بیشتر مطرح شوند و مورد توجه قرار بگیرند. نگاه دیگر آن است که وقتی می‌بینیم فردی عمل زیبایی داشته یا از لوازم آرایشی استفاده کرده ما هم دوست داریم مثل او باشیم یا گزارشی را می‌نویسند که من بعد از عمل زیبایی این موفقیت‌ها را کسب کردم که این گزارش‌های کذب و تبلیغی، فرد را تحریک می‌کند.