بستر سازی تمدن بزرگ اسلامی

در این اجتماع عظیم و باشکوه که به شکل کاملاً مردمی انجام می‌شود و در آن هم زائران و هم خادمان در پیوند با قیام امام حسین(ع)، داوطلب این حضور و مشارکت هستند، تاریخ و جغرافیای شیعه توسعه ‌یافته و حماسه بزرگ عاشورا تا تمامی جغرافیای زمین امتداد یافته و به معنای واقعی گزاره «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» تجلی می‌یابد.

اگرچه این مراسم پرشکوه با بایکوت خبری امپراتور رسانه‌ای وابسته به غرب و حتی سانسور برخی حاکمیت‌ها در کشورهای اسلامی مواجه است؛ اما ویژگی‌هایی دارد که می‌تواند به بعد معنایی و شیوه زیست تمدن‌سازی اسلامی کمک کند. به عبارتی، این مراسم و ویژگی‌های آن نوعی آماده‌سازی و تمرین برای پیوند بین جوامع اسلامی به نفع بلوک قدرت و شکل‌گیری تمدن بزرگ در جهان اسلام و حتی فراتر از آن بر اساس ارزش‌های الهی و اساسی است که امام حسین(ع) در قیام عاشورا منادی آن بوده و در نظام اعتقادی شیعه در حکومت کریمه آخرالزمان در جهان مستقر خواهد شد.

این ویژگی‌های نورانی و متصل به قیام عاشورای حسینی عبارتند از:

۱ـ اخوت ایمانی و نوع‌دوستی؛ این نوع‌دوستی در بین مشارکت‌کنندگان در حد اعلا موج می‌زند و افرادی که شاید هرگز تا پیش از این یکدیگر را ندیده‌اند، به مثابه برادران ایمانی و اعضای یک خانواده احساس نزدیکی کرده و اوج محبت و مودت را نسبت به یکدیگر تجربه کرده و همبستگی و انسجام را در حد اعلا متجلی می‌کند.

۲ـ از خود گذشتگی عاشقانه؛ در این اجتماع ایثار از همان جنس عاشورایی است و کیفیت و معنایی روحانی و عاشقانه داشته و با اخلاص و نیتی خدایی و عارفانه آمیخته است که در همه زوایای اعتقادی و رفتاری زائر و خادم نفوذ کرده است؛ از این رو زیست در شرایط سخت را با حلاوت و شیرینی مضاعف همراه می‌کند.

۳ـ سادگی، ساده‌زیستی و پرهیز از تجملات و تعلقات؛ سبکباری و سبکبالی از ویژگی‌های زائران است که از آغاز سفر جزء الزامات آن است. امکانات ساده پذیرایی، اسکان، استراحت و وسایل تردد که تحت‌الشعاع هدف معنوی این سفر است، به سهولت و روانی برای حرکت و حلاوت این سادگی بیهودگی تجملات و تعلقات را روشن می‌کند.

۴ـ آرامش و طمأنینه؛ این آرامش از همان جنس آرامش عاشورایی است که در جنگ تحمیلی و دفاع از حرم هم تجربه شده است. در این سفر هیچ‌گاه سختی‌ها، فشارها و محدودیت‌ها رضایت و رغبت درونی زائر و خادم را بر هم نمی‌زند و همه وقت و همه جا آرامش معنوی در حد اعلا وجود دارد و در چهره‌های باز و شاداب آنان موج می‌زند.

۵ـ رفع سریع موانع؛ همه افراد در این مراسم به دنبال روان‌سازی و کمک برای انجام سفر بوده‌ و از این رو شرایط به گونه‌ای است که همه موانع به سرعت حل شده و حرکت برای زائران تسهیل شود. بسیاری از تشریفات و حتی ضوابط دست‌وپا گیر رنگ می‌بازد و همکاری و کارگشایی‌ جای تشریفات دست‌وپا گیر می‌نشیند؛ البته خود زائران در برابر موانع صبوری به خرج داده و در عبور از آن کمک می‌کنند.

۶ـ صبر و مقاومت در عین حفظ کرامت؛ در حالی که کرامت از ویژگی‌های جامعه دینی است که قیام عاشورا نیز در همین راستا بوده است، اما زائران برای رسیدن به مقصود از صبوری و مقاومت در برابر مشکلات نیز برخوردار بوده و کمبودها و سختی‌ها مانع حرکت یا مخدوش‌کننده آرامش آنان یا بازگشت از تصمیم برای حضور و مشارکت فعال در این مراسم نمی‌شود.

در واقع ویژگی‌های فوق زمینه‌ساز شکل‌گیری یک بلوک قدرت و اقتدار و مولد تمدنی الهی‌ـ انسانی متکی به مردم یا مردم‌پایه است که در اوج ایثار و نوع‌دوستی می‌تواند میزبان تمامی جامعه بشری باشد؛ همان‌گونه که در این اجتماع عظیم مردمی شاهد حضور پیروان دیگر مذاهب و ادیان در عین امنیت و مصون از هرگونه تهدید و خطر هستیم که به راحتی تفاوت هویتی بین جریان‌های خشن تکفیری مدعی مسلمانی را با این جریان شیعی نوع‌دوستانه و الهی درک کرده و از حضور در این اجتماع معنوی به حلاوت و آرامش روحی می‌رسند.

این مراسم معنوی می‌تواند پایه سبک زندگی اسلامی برای شکل‌دهی به تمدنی باشد که پیامبرش منادی رحمت برای جهانیان بوده و سبط شهیدش برای اعاده سنت‌های فراموش شده جدّ گرامش، حماسه عاشورا را خلق کرد و امت اربعینی نیز راه او را در مراسم اربعین تمرین و برپایی عدالت و رهایی از ضلالت را در پرتو قیام مهدوی انتظار می‌کشد.