حراج سکه با نیت پر کردن جیب بانک مرکزی؟

به گزارش قائم آنلاین، مدیرعامل بانک کارگشایی از حراج سکه تمام و نیم‌سکه در این بانک با هدف شکستن حباب قیمت سکه در بازار خبر داده است. مسعود سلیمانی گفته است که تا اطلاع ثانوی در روزهای شنبه، دوشنبه و چهارشنبه، حراج سکه‌های تمام و نیم‌بهار در بسته‌های ۲۰تایی انجام می‌شود و در مرحله بعد، ربع‌سکه نیز به حراج افزوده می‌شود.

به گزارش افکارنیوز، سلیمانی همچنین اعلام کرده است که در یک تا دو ساعت آینده، بانک مرکزی نرخ سکه تمام و نیم را به بانک کارگشایی برای آغاز حراج اعلام می‌کند. حراج سکه‌های تمام بهار و نیم‌بهار آزادی که قرار بود امروز (شنبه ۴ آذر) ساعت ۱۱ انجام شود که به ساعت ۱۴ تغییر یافت.

اما در حالی بانک مرکزی اقدام به حراج سکه برای تعدیل قیمت‌ها کرده که در دوره ریاست محمود بهمنی بر بانک مرکزی نیز قیمت سکه دچار افزایش ناگهانی شد که البته دخالت بانک مرکزی نه تنها به بهبود ماجرا نینجامید که باعث شد مردم برای خرید سکه به تعداد محدود، آن هم با کارت ملی، شب تا صبح جلوی بانک‌های عامل در صف بخوابند. در حالی که رییس‌کل بانک مرکزی در نشستی در جمع نمایندگان بخش خصوصی در اتاق تهران گفته بود حتی در سوپرمارکت‌ها نیز سکه عرضه می‌کند.

نکته‌ای که در این میان مطرح است، این‌که به نظر می‌رسد دولت تصمیم دارد با حراج سکه و به بهانه شکستن حباب قیمت‌ها، بخشی از کسری بودجه خود را کاهش دهد. در حال حاضر هر قطعه سکه در بازار یک میلیون و ۳۷۹ هزار تومان است.

در این خصوص، حسین سلاح‌ورزی، نایب رییس اتاق بازرگانی ایران در یادداشتی نوشته است: دکتر محمدحسین عادلی رییس کل بانک مرکزی ایران در سال‌های بلافاصله پس از پایان جنگ عراق علیه ایران حتما دردوران ریاست براین نهاد بزرگ و سرنوشت ساز اقتصادی تصمم‌های مهمی اتخاذ کرده است، اما به دلایل گوناگون تخصیص ۵هزار دلار به هر متقاضی با قیمت‌های بسیار پایین تر از قیمت بازار ازاد بیشتر درذهن‌ها باقی مانده است. این رییس کل بانک مرکزی بدون تردید یک عضو از اعضاى دولت سازندگی بود که تصمیم گرفتند برای فروخفتن اشتهای بازار ارز به سوی قیمت‌های بالا منابع ارزی خود را به ثمن بخس در بازار عرضه کنند شاید قیمت‌ها آرام بگیرد. این تصمیم تاریخی و عجیب می‌توانست درس‌آموز باشد و ریس بانک مرکزی بعدی هرکس که باشد در برابر تصمیم دولت بایستد و از حراج کردن منابع گران قیمت شهروندان برای رسیدن به یک هدف دور از دسترس اجتناب کند. اما رییس کل بانک مرکزی دولت دهم این تجربه راندید و باهدف گفته شده مهار نرخ سکه در بازار آزاد اقدام به حراج سکه کرد و آن جمله مشهور را بر زبان آورد که آنقدر سکه داریم که حتی به خواربارفروش‌ها می‌دهیم تاعرضه کنند را بر زبان آورد. شوربختانه هردو تجربه شکست خورده اما هرگز موجب نشد تا دولت یازدهم و امروز دولت دوازدهم دست به حراج دلار و سکه طلا ی موجود دربانک مرکزی نزنند.

حالا پرسش این است که این اقدام بانک مرکزی چرا متوقف نمی‌شود و با وجود هشدارهای کارشناسان و علاقمندان به حفظ منابع گران‌قیمت اما حراج سکه دردستور کار قرار می‌گیرد. بانک مرکزی می‌تواند به وظایف ذاتی خود در مهار تورم اشاره کند و یادآور شود روند فزاینده قیمت سکه در بازار آزاد راهی برای سازگار شدن افزایشی قیمت سایر کالاها با این کالای شاخص است و باید برای جلوگیری از انتظارات تورمی جامعه این اقدام صورت پذیرد. اما باید به دولت یادآورشد اگر قیمت طلا در جهان روند فزاینده داشته باشدۀ این اقدام بانک مرکزی به مثابه حراج واقعی است و باید از آن اجتناب کرد.

تجربه نشان داده است با توجه به بضاعت بانک مرکزی در میزان عرضه سکه که هرگز به اندازه تقاضا نخواهد بود، مهار قیمت‌ها اتفاق کوتاه‌مدتی است و دوباره پس از توقف عرضه سکه به دلیل وجود تقاضا باردیگر افزایش قیمت‌ها اتفاق می‌افتد. با توجه به اینکه بخشی از افزایش قیمت سکه و طلا در ایران به دلیل افزایش نرخ تبدیل دلاربه ریال ایران است، تا زمانی که این نرخ تبدیل میل به صعود دارد، مهار قیمت سکه کاری از پیش نمی‌برد یا اینکه اثربخشی آن کامل خواهد بود. آیا قرار است در آینده ای نه چندان دور بانک مرکزی به فروش دلار با قیمت میانگین بازار ازاد و قیمت ارز رسمی اقدام کند.

برخی از آگاهان که اندکی خوش بینی بیش از حد به هرتصمیم دولت را کنار گذاشته اند اما باوردارند دولت دوازدهم برای تامین کسری بودجه خود دست کم برای یک مقدار معین از آشفته بازار سکه استفاده می‌کند. این گروه می‌گویند حالا که دولت و بانک مرکزی قیمت‌های اوج گرفته سکه را می‌بیند با قیمتی تعادلی و به سود خود اقدام به فروش سکه خواهد کرد. بانک مرکزی به عنوان انحصارگر مطلق تولید و توزیع سکه طلا در ایران می‌تواند از این بازار با بهره وری بالا استفاده کند و چرا این کار را انجام ندهد. هر انحصارگری در هر بازاری دنبال چنین فرصت‌هایی است و می‌تواند ضمن اینکه به شهروندان یادآور می‌شود برای رضایت شما اقدام به کاهش قیمت یک کالا کرده‌ام کیسه خود را نیز از سود بالا پرکند. کسانی که بدبین‌ترند، حتی احتمال می‌دهند بانک مرکزی حدس می‌زند قیمت طلا در بازار جهانی به سمت پایین در حال حرکت است و نمی‌خواهد فرصت کسب سود از این بازار ازکف برود. کارشناسان و اقتصاددانان باوردارند این روش‌های کم فایده که برآزمایش و خطا استوار است چاره درد اقتصاد ایران نیست و نباید با روش‌های ناکارامد منابع ارزی و منابع طلای کشور در بازارحراج شود و دولت و بانک مرکزی نباید دراین بازار دخالت کنند. وقتی دولت در یک بازار اخلال می‌کند این انتظار در فعالان اقتصادی ایجاد می‌شود که دولت در بازارهای دیگر نیز هرجا به سودش باشد دخالت خواهدکرد. دادن مجوز به بانک مرکزی برای دخالت در بازار سکه و بازار دلار باهرنیت و هدفی به اخلال در در بازار‌های دیگر منجر می‌شود و این باهدف سالم سازی اقتصاد و اصلاحات سازگاری ندارد.