آلودگی هوا بیش از جاده‌ها و جنگ از کشور تلفات می‌گیرد

آلودگی هوا را می‌توان یک قاتل بزرگ برای مردم بسیاری از نقاط جهان دانست. پدیده‌ای که به گزارش سازمان جهانی بهداشت مسئول مرگ زودهنگام حدود ۷ میلیون نفر در سراسر جهان است. نزدیک به نیمی از قربانیان آلودگی هوا در اثر فعالیت‌های صنعتی و آلودگی‌های ترافیکی و نیم دیگر در اثر آلودگی هوای ناشی از فعالیت‌های خانگی که از سوخت‌های فسیلی در خانه‌ها برای پختن غذا و گرما بخشی به محیط ایجاد می‌شود، جان خود را از دست می‌دهند.

یکی از بزرگترین فجایع مربوط به این مساله پدید آمدن مه‌دود (Smog) حاوی دی‌اکسید گوگرد و دی‌اکسید کربن در سال ۱۹۵۲ بر آسمان لندن بود که تنها در عرض ۵ روز جان ۱۲ هزار نفر را گرفت.

با افزایش فعالیت‌های صنعتی و همینطور استفاده بی رویه از خودروها، نه تنها تهران بلکه بسیاری از شهرهای بزرگ ایران نیز با این مساله دست به گریبانند. با وجود هشدارهای بسیار از سوی متخصصان علوم پزشکی و بهداشتی و متصدیان امور محیط زیست هنوز تصمیم مناسبی از سوی دولتمردان ایرانی و مقامات مسئول برای حل این معضل اتخاذ نشده است.

بجز تهران، در روزهای اخیر چندین شهر بزرگ ایران از جمله تبریز و ارومیه درگیر آلودگی هوا هستند به طوری که مدارس در این شهرها در روزهایی تعطیل شده است. حل مشکل آلودگی هوا همواره یکی از وعده‌های بزرگ سیاستمداران ایرانی به ویژه در بزنگاه‌های انتخاباتی و سیاسی بوده است. وعده‌ای که هنوز محقق نشده و خلاء چاره‌اندیشی اساسی برای ارائه راه حل‌های موثر در این زمینه می‌تواند سلامت مردم ایران را به خطر بیاندازد. واضح است که تعطیلی های چند روزه راهکاری بادوام برای حل این مشکل نیست و باید به فکر راهکارهای باثباتی برای حل مشکل آلودگی هوا بود.

از سوی دیگر به نظر می‌رسد این مساله نیز در اولویت دستگاه‌های مسئول کشور نیست. با جستجوی کلید واژه «آلودگی هوا» در سامانه اولویت های پژوهشی کشور www.olaviatha.ir ، مشخص می‌شود که تنها ۶۳ اولویت از ۳۵۰۰۰ اولویت پژوهشی یعنی کمتر از ۰.۲ درصد از کل اولویت‌های پژوهشی اعلام شده از سوی دستگاه‌های کشور در ۴ سال گذشته به این موضوع اختصاص پیدا کرده است . متاسفانه عمده این موضوعات نیز نه با موضوع پیشگیری و جلوگیری از ایجاد آلودگی هوا بلکه با نگاه درمانی و رفع بیماری های ناشی از آلودگی هوا توسط دانشگاه های علوم پزشکی مطرح شده اند.

بر این اساس ظاهرا این مشکل مهم و تاثیرگذار که بخش بزرگی از مردم کشور را درگیر کرده و هزینه‌های کلانی برای کشور دارد اساسا از نظر دستگاه‌های مسئول موضوع مهمی محسوب نمی‌شود و دستگاه‌های مسئول علاقه‌ای به تحقیق و پژوهش برای یافتن علل ایجاد و راهکارهای غلبه بر این مشکل ندارند.

البته این نکته چندان هم در ایران عجیب نیست چراکه مشکلات مهم دیگر کشور از جمله زلزله، سیل و بلایای طبیعی و مدیریت بحران‌های ناشی از آنها نیز جایی در میان اولویت‌های پژوهشی دستگاه‌ها ندارند.

آمار سال ۲۰۱۶ سازمان بهداشت جهانی از مرگ سالیانه ۳۳ هزار و ۵۰۰ نفر ایرانی در اثر آلودگی هوا در کلان‌شهرها خبر می‌دهد. این میزان مرگ و میر از بیشترین میزان کشته‌های کشور در تصادفات جاده‌ای نیز بیشتر است. حتی در اوج سال‌های جنگ تحمیلی علیه کشورمان نیز چنین آماری از شهدا ثبت نشده است. با توجه به بحرانی بودن موضوع و اهمیت بالای آن، به نظر می رسد باید عزم جدی تری برای حل این مشکل در کشور به وجود بیاید.