افسردگی بر رابطه زناشویی چه تاثیری دارد؟

امروزه اختلال افسردگی در روابط زناشویی نیز تاثیر بدی گذاشته، به طوری که بسیاری از زن و شوهر‌ها دیگر نمی‌توانند رابطه زناشویی گذشته را با یکدیگر داشته باشند و از بودن کنار یکدیگر لذت ببرند.

با دکتر محمدی کنگرانی، روانپزشک و عضو کمیته انجمن روانپزشکان ایران درباره افسردگی و نقش آن روی رابطه زناشویی همسران گفتگو کرده‌ایم.

ابتدا بگویید چه تعریفی از افسردگی دارید؟

افسردگی اختلالی روانپزشکی است که درمان آن زمان زیادی می‌برد و فرد افسرده نمی‌تواند از زندگی خود آن طور که باید لذت ببرد و در رابطه زناشویی خود نیز ناتوان عمل خواهد کرد که همین موضوع کیفیت زندگی زناشویی را پایین خواهد آورد. فردی که افسرده است حتی نمی‌تواند ارتباط میان فردی خوبی با دیگران داشته باشد و ممکن است در کار یا تحصیل خود مشکلاتی نیز پیدا کند. به همین دلیل باید این اختلال را جدی گرفت. من به شخصه خیلی خوشحالم که امسال از طرف وزارت بهداشت سال افسردگی نیز نامگذاری شده است. این نامگذاری نشان از آن دارد که مسئولان ما این اختلال را بیش از گذشته شناخته و به آن اهمیت داده اند.

این اختلال بیشتر بین خانم‌ها شیوع دارد یا آقایان؟

نمی‌توان به طور صددرصد مشخص کرد، اما خانم‌ها با تغییر هورمون‌های مختلف روبرو هستند؛ بنابراین بیشتر در معرض این اختلال اند. البته توجه داشته باشید که هم زنان و هم مردان از افسردگی و اضطراب آسیب می‌بینند، اما علائم اختلالات جنسی در مردان و زنان تفاوت‌های اساسی هم دارد. زن افسرده، ممکن است خود را برای شریک جنسی اش جذاب نداند و مرد افسرده نیز ممکن است فکر کند توانایی مردانگی خود را از دست داده و دیگر نمی‌تواند همسر ایده آلی باشد. چنین برداشت‌هایی در کاهش اعتماد به نفس فرد موثر است و به نوعی بر شدت افسردگی می‌افزاید.

مهم‌ترین ارگان جنسی افراد کدام است؟

مغز مهم‌ترین ارگان جنسی افراد است. به همین دلیل روی لذت بردن فرد از رابطه زناشویی بسیار تاثیر دارد و افراد افسرده نمی‌توانند لذت زیادی از رابطه زناشویی شان ببرند. آن‌ها افکار خوبی در ذهن ندارند و از این نظر میل جنسی شان کاهش می‌یابد. اساسا مغز انسان فعالیت‌های مختلف بدن را از طریق مواد شیمیایی خاصی به نام ناقل‌های عصبی کنترل می‌کند. یکی از این ناقل‌ها «دوپامین» نام دارد که واسطه احساس لذت است؛ مثل لذت از غذا خوردن، لذت از تفریحات و همین طور لذت از فعالیت جنسی.

در افسردگی، عملکرد این ناقل عصبی به هم می‌ریزد و در نتیجه، فعالیت جنسی هم آسیب می‌بیند. یکی دیگر از هورمون‌های مغزی «سروتونین» نام دارد که آن هم در فعالیت جنسی و انزال موثر است. افرادی که از دارو‌های ضد افسردگی استفاده می‌کنند با اختلالاتی در ترشح سروتونین و اختلال در میل یا فعالیت جنسی روبرو هستند.

آیا دارو‌های ضد افسردگی باعث کاهش میل جنسی می‌شوند؟

– یک گروه از دارو‌های بسیار رایج ضد افسردگی، دارو‌های مهار کننده اختصاصی بازجذب سروتونین است. این دارو‌ها ممکن است سبب کاهش میل جنسی در آقایان و خانم‌ها شود و انزال را نیز در آقایان به تاخیر بیندازد. البته همه بیماران افسرده دچار چنین عوارضی نمی‌شوند و بسیاری از آن‌ها با بهبود افسردگی، افزایش میل جنسی را نیز تجربه می‌کنند.

آیا استرس نیز روی ارتباط جنسی تاثیر می‌گذارد؟

استرس و اضطراب جزو اختلالات روانی است که در بروز بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات جسمی و حتی کارکرد جنسی موثر است و باعث آشفتگی در کارکرد جنسی می‌شود. آشفتگی فکر و اشتغال خاطر با مسائل مختلف سبب می‌شود فرد رابطه زناشویی مطلوبی نداشته باشد. همچنین اضطراب ممکن است سبب درد لگنی در خانم‌ها و انزال زودرس یا دیررس در آقایان شود. در مورد خانم‌ها باید بگویم که زنان افسرده یا مضطرب ممکن است به ارگاسم، یعنی اوج لذت جنسی دست پیدا نکنند یا دچار درد‌های لگنی شوند. در مقابل، مردان افسرده و مضطرب نیز دچار تاخیر در انزال می‌شوند.

آیا درمان‌های روانپزشکی در این مورد موثر هستند؟

خیلی‌ها مایل اند بدانند که برای درمان افسردگی و اضطراب در افرادی که دچار اختلالات جنسی هستند، از چه روش‌های درمانی می‌توان کمک گرفت.

بی شک مشاوره‌های روانپزشکی و روانشناسی و دریافت درمان‌های مناسب دارویی یا غیر دارویی به فرد کمک می‌کند تا بر استرس و اضطراب خود غلبه کند. حتی برخی مطالعات نشان داده این درمان‌ها ممکن است به بروز بارداری و رفع اختلالات باروری هم کمک کند. بی شک، مداخلات درمانی بر بهبود شرایط روانی فرد و کیفیت زندگی او اثر مطلوبی خواهد داشت.

آیا افسردگی روی ترشحات حین رابطه زناشویی همسران تاثیر می‌گذارد؟

بله، در خانم‌ها این ترشحات خشک می‌شود و در آقایان خونرسانی به آلت تناسلی کم خواهد شد و به همین علت رابطه زناشویی بسیار دردناک خواهد بود یا حتی می‌تواند زمان به ارگاسم رسیدن را طولانی کند و به تاخیر بیندازد.

آرامش پس از رابطه زناشویی و در آغوش کشیدن همسران چقدر اهمیت دارد؟
– خیلی اهمیت دارد، چون زن و شوهر‌ها کنار هم می‌توانند احساس آرامش و امنیت کنند، اما در مورد افراد افسرده این طور نیست و فرد افسرده تلاش می‌کند هر چه زودتر همسر خود را ترک کند که همین موضوع روی روابط فردی همسران با یکدیگر اثر منفی خواهد گذاشت.

چگونه می‌توان به شریک زندگی افسرده کمک کرد؟

بهتر است ابتدا به او احساس آرامش بدهید و به او احترام بگذارید و بگویید: «من نمی‌توانم درک کنم که تو دقیقا چه احساسی داری، ولی تمام تلاشم را می‌کنم تا متوجه شرایطت بشوم و کمکت کنم.»

اکثر قریب به اتفاق افرادی که دچار افسردگی می‌شوند علاقه خود را به برقراری رابطه زناشویی از دست می‌دهند. سعی کنید به همسرتان بقبولانید که این بی میلی به دلیل مسائل شخصی نیست و منحصرا مربوط به بیماری تان است.

ناامید نشوید؛ شاید بعضی روز‌ها احساس کنید که تلاش تان به جایی نمی‌رسد، اما مطمئن باشید که اظهار محبت دائمی بالاخره تاثیر خود را می‌گذارد و می‌تواند همسرتان را متوجه ارزش‌های واقعی شخصی اش بکند. او را متقاعد کنید که به متخصص مراجعه کند و کمک‌های لازم را از او بگیرد. افسردگی مقوله‌ای نیست که بتوان یک تنه به جنگ آن رفت.

به یاد داشته باشید بهبود افسردگی درست مثل بهبود عمل جراحی است. از همسرتان به خوبی مراقبت کرده و تا جایی که می‌توانید عشق و محبت خود را نثارش کنید. البته انتشار نداشته باشید که کار‌های تان به سرعت نتیجه بدهد.

زندگی با یک فرد افسرده خیلی سخت است. چه راهکاری برای کسی که در این شرایط قرار گرفته، دارید؟

بهتر است کسی که در این موقعیت است کمی به خودش و کار‌هایی که دوست دارد انجام دهد، بپردازد. زندگی با فرد افسرده کمی خسته کننده است، به همین دلیل باید مراقب خودتان باشید. برای خودتان وقت بگذارید و با دوستان تان پارک یا سینما بروید.

بیمارانی که دچار افسردگی هستند ترجیح می‌دهند در خانه بمانند و هیچ کاری انجام ندهند. اگر شما هم بخواهید این کار را انجام دهید ممکن است خودتان نیز دچار مشکل شوید. همیشه به یاد داشته باشید که این دوران نیز سپری خواهد شد و حتما تلاش کنید از متخصص کمک بگیرید تا زودتر به نتیجه دلخواه برسید و از هرگونه روش‌های غیر علمی دوری کنید.