لثه‌هایتان درباره سلامت شما چه می‌گویند؟

بنابر گزارش اخیر مراکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا تقریبا نیمی از افراد ۳۰ ساله و پیرتر به شکلی از بیماری پریودنتال (لثه) مبتلا هستند. این بیماری زمانی شکل می‌گیرد که باکتری‌ها لثه‌ها و استخوان‌های پشتیبان دندان‌ها را عفونی می‌سازند.

بیماری لثه مشکل ساده‌ای نیست و در صورت عدم درمان مناسب می‌تواند حتی به از دست دادن دندان منجر شود.

به گفته دکتر آری موسکویتز، متخصص دندانپزشکی، مردم اغلب علائم لثه‌های ناسالم را به موارد دیگری مانند استفاده نادرست از نخ دندان ربط می‌دهند. از علائم لثه‌های ناسالم که نباید نادیده گرفته شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان دچار خونریزی می‌شوند.

آن‌ها به رنگ قرمز و متورم هستند.

ارتفاع آن‌ها کاهش یافته و بخش بیشتری از دندان‌ها نمایان شده اند.

هنگام مسواک زدن، استفاده از نخ دندان یا مصرف هر چیز گرم یا سرد دچار درد و ناراحتی می‌شوند.

خبر خوب این است که ورم لثه، اولین مرحله بیماری لثه، یکی از معدود مواردی است که شما می‌توانید شرایط آن را تغییر دهید و همچنان یک وضعیت قابل بازگشت محسوب می‌شود. اما هنگامی که ورم لثه به پریودنتیت تبدیل می‌شود، باکتری‌ها زیر خط لثه گسترش می‌یابند و می‌توانند حتی استخوان را تحت تاثیر قرار دهند، که ممکن است در نهایت به از دست دادن دندان منجر شود.

با توجه به این که چه میزان استخوان از دست رفته است، پریودنتیت می‌تواند خفیف، متوسط، یا شدید باشد. حتی اگر شما آن را به یک وضعیت سالم بازگردانید، استخوان از دست رفته قابل احیا نخواهد بود و برای همیشه از بین رفته است.

اگر برای شما این دلیل کافی برای توجه بیشتر به وضعیت لثه‌ها نیست، باید به این نکته اشاره داشت که سلامت دهان و دندان می‌تواند اغلب سرنخی از بروز مشکل در دیگر قسمت‌های بدن به شما بدهد. سطح سلامت این قسمت از بدن حتی می‌تواند بر عملکرد دیگر بخش‌های بدن تاثیرگذار باشد.

اگر به نظر می‌رسد فاصله لثه‌ها از دندان‌ها در حال زیاد شدن است، ممکن است تحت تاثیر استرس زیاد قرار گرفته یا آپنه خواب داشته باشید.

دندان قروچه در خواب یا سایش دندان روی یکدیگر هنگام خواب فشار زیادی روی خط لثه، دندان‌ها و استخوان فک وارد می‌کند، که در نهایت به پس رفت لثه منجر می‌شود. در این شرایط بخش بیشتری از دندان‌ها نمایان شده و آن‌ها بلندتر از حد معمول به نظر می‌رسند و پس روی بیش از اندازه می‌تواند به ایجاد حساسیت منجر شود.

در شرایطی که ساییدن دندان‌ها روی یکدیگر می‌تواند به واسطه مشکلات سلامت، مانند اضطراب و استرس رخ دهند، این شرایط به طور معمول با آپنه خواب نیز پیوند خورده است. آپنه خواب به واسطه شل شدن عضلات گلو شکل می‌گیرد که مسیر هوایی را مسدود کرده و مانع تنفس می‌شود.

مدیریت دندان قروچه با استفاده از محافظ‌های مخصوص دندان اهمیت دارد، که روشی غیر تهاجمی برای محافظت از دندان‌ها در برابر ترک خوردگی محسوب می‌شود. محافظ‌های دندان اجازه می‌دهند تا فرد به ساییدن دندان‌ها روی یکدیگر ادامه دهد، اما از آسیب دیدن آن‌ها جلوگیری می‌کند. اما اگر دندان قروچه با آپنه خواب مرتبط است، رسیدگی به این مشکل نیز اهمیت دارد.

همچنین، اگر با پس روی لثه‌های خود مواجه هستید، توجه داشته باشید ممکن است این شرایط تنها به دلیل استفاده از یک مسواک با برس بسیار سخت یا بسیار قدیمی و یا به واسطه مسواک زدن با نیروی بیش از اندازه و شدید شکل گرفته باشد. هر سه تا چهار ماه یک بار مسواک خود را تعویض کنید و نمونه‌هایی با برس نرم را انتخاب کنید.

زخم‌های روی لثه‌ها می‌توانند نشانه‌ای از تبخال باشند

دو نوع ویروس وجود دارند که موجب بروز تبخال می‌شوند: HSV-۱ و HSV-۲. در شرایطی که افراد بسیاری فکر می‌کنند تنها نوع نخست می‌تواند موجب تبخال شود، اما نوع دوم نیز از این توانایی برخوردار است.

این زخم‌های دردناک اغلب در کنار دهان ظاهر می‌شوند، اما می‌توانند داخل دهان، از جمله روی لثه ها، نیز شکل بگیرند. پیش از ظاهر شدن تبخال احتمالا سوزن سوزن شدن، سوزش یا خارش در محل را احساس خواهید کرد و در نهایت تاول‌ها ظاهر می‌شوند. تبخال می‌تواند چند روز دوام بیاورد و بهبودی کامل تاول‌ها می‌تواند به دو تا چهار هفته زمان نیاز داشته باشد. اگر فکر می‌کنید با این شرایط مواجه هستید مراجعه به پزشک بهترین گزینه است تا داروی ضد ویروسی که به طور بالقوه می‌تواند روند بهبودی را تسریع کند، تجویز شود.

لثه‌های رنگ پریده می‌تواند نشانه‌ای از کم خونی باشد

لثه‌های سالم به رنگ صورتی روشن هستند و اگر پوستی تیره دارید، گاهی اوقات رنگ لثه‌ها بنفش یا قهوه‌ای نیز می‌شود. همان گونه که رنگ قرمز یا صورتی تیره می‌تواند موجب نگرانی شوند، لثه‌های رنگ پریده نیز همین گونه بوده و می‌تواند نشانه‌ای از کم خونی باشد. این اختلال خونی زمانی رخ می‌دهد که تعداد گلبول‌های قرمز خون کم باشد یا هموگلوبین کافی در اختیار نداشته باشید. هموگلوبین رنگ قرمز خون را موجب می‌شود و میزان ناکافی از آن می‌تواند به رنگ پریدگی قابل توجه از جمله در لثه‌ها منجر شود.

اگر با لثه‌هایی رنگ پریده و دیگر نشانه‌های کم خونی، مانند خستگی و سرگیجه، مواجه هستید، باید مراجعه به پزشک را در دستور کار خود قرار دهید، به ویژه این که لثه‌های رنگ پریده ممکن است نشانه‌های بیماری لثه، مانند قرمزی، را پنهان سازد.

خشکی لثه‌ها می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات سیستم ایمنی بدن باشد

سندرم شوگرن یک اختلال خودایمنی است، به این معنی که سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های خود بدن حمله می‌کند. این شرایط بر غشا‌های مخاطی چشم‌ها و دهان تاثیرگذار است، که می‌تواند به کاهش میزان اشک و بزاق منجر شود و خشکی دهان، از جمله لثه ها، را به همراه داشته باشد. خشکی لثه‌ها می‌تواند به بیماری لثه منجر شده یا آن را تشدید کند.

همچنین، سندرم شوگرن اغلب به همراه بیماری‌های روماتیسمی، مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس، رخ می‌دهد. البته وجود التهاب در لثه‌ها به طور قطع دلیل بر ابتلا به یک بیماری خود ایمنی نیست. اما اگر با خشکی لثه مواجه هستید که شما را آزار می‌دهد، مراجعه به پزشک و بررسی دقیق شرایط بهترین گزینه است.

در برخی افراد، بیماری لثه و دیابت با هم پیوند خورده اند

اگر به دیابت کنترل نشده مبتلا باشید، بدن شما می‌تواند برای مقابله با باکتری‌های موجود در دهان با دشواری بیشتری مواجه شود. این شرایط می‌تواند شدت بیماری لثه را افزایش دهد و مدت زمان بهبودی را طولانی‌تر سازد. از سوی دیگر، یک عفونت باکتریایی در دهان می‌تواند به ضرر بدن تمام شود و کنترل دیابت را دشوارتر سازد. اگر به این شرایط مبتلا هستید، رسیدگی به هر دو بیماری اهمیت دارد.

چند پیوند بالقوه بین وضعیت لثه‌ها و برخی بیماری‌ها در دیگر نقاط بدن وجود دارند

ممکن است بین بیماری لثه و بیماری قلبی ارتباطی وجود داشته باشد. در شرایطی که نادیده گرفتن وضعیت سلامت دهان و دندان لزوما دلیل بیماری قلبی نمی‌شود، برخی پژوهش‌ها پیوند بین بیماری لثه و بیماری قلبی را نشان داده اند، که بیانگر ارتباطی به خوبی بررسی نشده بین این دو بیماری است.

همچنین شواهدی دال بر این که بیماری لثه مادر می‌تواند با خطر زایمان زودرس (زایمان در هفته ۳۷ یا زودتر) و وزن کم نوزاد هنگام تولد (۲.۴ کیلوگرم یا کمتر) مرتبط باشد، وجود دارند.

به اندازه کافی نگران شدید؟ اما چگونه می‌توانیم سلامت دندان‌ها و لثه‌های خود را حفظ کنیم؟

شما باید روزی دو بار و به مدت حداقل دو دقیقه با یک مسواک دارای برس نرم دندان‌های خود را مسواک بزنید و همچنین یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید.

مراجعه منظم به دندانپزشک را نیز فراموش نکنید، زیرا حتی اگر به خوبی بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید، همچنان ممکن است مواردی از نظر شما دور بمانند و بر همین اساس مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق شرایط ضروری است.