معیار تعیین دستمزد ۹۷ کارگران چیست؟

در عین حال تاکنون با توجه نزدیک شدن به ماه‌های پایانی سال مباحث مربوط به تعیین دستمزد سال آینده جامعه کارگری حساس‌تر می‌شود به طوریکه کارگروه مزد در محل وزارت کار با حضور نمایندگان گروه‌های کارگری، کارفرمایی و دولت آغاز به کار کرده و تاکنون هشت جلسه از این کمیته برگزار شده است.

نرخ تورم سالانه، یکی از شاخص‎‌‎های مهم موثر در دستمزد سالانه است که در بند یک ماده ۴۱ قانون کار به آن اشاره شده، از سوی دیگر قانونگذار در بند دوم ماده مذکور به شاخص «تامین زندگی خانواده کارگری» در جریان تعیین دستمزد سالانه تاکید کرده است.

اما اکنون که جلسات کارشناسی تعیین مزد ۹۷ آغاز شده، نرخ تورم اعلامی ۸ درصدی واکنش گروه‌های کارگری را در پی داشته است؛ به اعتقاد آنها در تورم اعلامی هزینه اقلام غیرضرور که در سبد معیشت خانوار دهک‌های کم درآمد جامعه، جایی ندارد محاسبه شده است.

علاوه بر این، در سال گذشته اقلام سبد معیشت تاثیر گذار در هزینه جامعه کارگری با توافق شرکای اجتماعی (نمایندگان کارگری، کارفرمایی و دولت) تعیین شده و گروه‌های کارگری معتقدند تنها تورم مورد پذیرش، محاسبه تورم براساس اقلام سبدی است که پیشتر در مورد آن توافق شده است.

در همین زمینه فرامرز توفیقی رئیس کمیته دستمزد کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور و نماینده کارگران در جلسات کارشناسی مزد ۹۷ معتقد است: در خصوص تغییر سال پایه آماری از ۹۰ به ۹۵ و تاثیر آن در کاهش سبد معیشت خانوار خواستار اعلام جزئیات تغییرات سبد معیشت همزمان با تغییر سال پایه آماری هستیم که در همین راستا در جلسه روز دوشنبه کارگروه مزد قرار شد از نمایندگان مرکز آمار دعوت شود تا جزئیات تغییرات سبد معیشت را اعلام کنند.

وی با بیان اینکه تغییر سال پایه به منظور بروز رسانی شاخص‌های پایش جامعه یک ضرورت است افزود: اما اگر سال پایه آماری تغییر می‌کند باید دلایل به انضمام جزئیات تغییر سبد هزینه خانوار نیز اعلام شود.

رئیس کمیته دستمزد کانون عالی شورای اسلامی کار ادامه داد: معاون اقتصادی مرکز آمار روز دوشنبه علت تغییر پایه را تغییرات تکنولوژیکی طی چند سال گذشته اعلام کرد در حالی که از زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها تولید و صنعت کشور بروز رسانی نشده است.

توفیقی با بیان اینکه انتظار ما این است در وهله نخست تغییرات سبد هزینه خانوار نسبت به سال ۹۰ اعلام شود گفت: گزارشات آماری این پالس را به ما می‌دهد که نسبت مصرف به سبد معیشت کاهنده بوده به این معنا که سفره گروه کم درآمد جامعه کوچک شده است.

نماینده گروه کارگری در کمیته دستمزد۹۷ با اشاره به تغییر رفتار مصرفی مردم به دلیل افزایش تورم در اقلام مصرفی گفت: به عنوان مثال در فرآورده‌های پروتئینی در سبد معیشت گروه‌های کم درآمد، سویا جایگزین گوشت شده، هر چند که هر دو در گروه پروتئین قرار دارند اما نوع کالا به دلیل کاهش توان خرید تغییر کرده است. در مجموع تغییر اقلام سبد و به تبع آن کاهش کیفیت غذایی سبد معیشت کارگران هشداری برای سلامت گروه کم درآمد جامعه است.

وی گفت: همچنین یکی از ماموریت‌هایی که در کمیته دستمزد با جدیت از طرف گروه کارگری مطالبه می‌شود عینیت بخشیدن به معنای تورم است.

توفیقی با بیان اینکه حداقل هزینه سبد معیشت یک خانوار در سال گذشته ۲ میلیون و ۴۸۹ تومان تعیین شد گفت: این هزینه بر مبنای اقلام سبد معیشت مورد توافق در جلسات دستمزد سال گذشته با حضور نمایندگان کارفرمایی و دولت بوده است که امسال هزینه سبد در موعد مقرر بروز رسانی می شود.

رئیس کمیته دستمزد کانون عالی شورای اسلامی کار ادامه داد: پس از استخراج سبد هزینه معیشت خانوار در سال جاری، که قطعا بیش از ۲ میلیون و ۴۸۹ هزار تومان سال گذشته است، در پی آن هستیم تا شکاف هزینه سبد معیشت ۹۵ و ۹۶ در تعیین دستمزد جبران شود که در این صورت فقط می توان تلاش کرد تا قدرت خرید نسبت به سال گذشته کاهش پیدا نکند. ضمن اینکه علاوه بر این به دنبال کاهش شکاف حداقل دستمزد با هزینه‌های معیشت تحمیل شده ناشی از سال‌های گذشته هستیم.

تورم پایین گروه‌های کم‌درآمد با اقلام «غیرمعمول» سبد معیشت

علی خدایی عضو کارگری شورای عالی کار نیز تاکید کرد: با توجه به اعلام نرخ تورم در دهک‌های مختلف، نمایندگان گروه‌های کارگری مشتاق هستند تا جزئیات عوامل دستیابی به این نرخ‌ها را بدانند. متاسفانه جزئیاتی در این زمینه اعلام نشده است.

وی ادامه داد: نتیجه گیری نرخ تورم ۸.۸ درصدی دهک درآمدی اول به عنوان کم درآمدترین اقشار جامعه، «تغییر اقلام سبد معیشت به سمت اقلام دارای تورم کمتر» است در حالی که اگر همان اقلام معمول سبد معیشت در نظر گرفته شود به اعتقاد ما نرخ تورم بالاتر از نرخ فعلی بود.

عضو هیأت رئیسه کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور گفت: اگر سال پایه آماری از ۹۰ به ۹۵ تغییر می کند، قطعا تاثیر تورم اقلامی مدنظر خواهد بود که در سال ۹۵ در سبد معیشت قرار گرفته است در حالی که از سال ۹۱ اقلام دیگری در سبد معیشت وجود داشته که به دلیل از دست رفتن قدرت خرید، این اقلام از سبد معیشت خانوار به تدریج حذف شده و در سبد معیشت سال ۹۵ جای خود را به کالاهای ارزان قیمت مشابه و بی کیفیت داده است.

زنگ خطر سلامت در بین‌گروه‌های کم درآمد

این فعال کارگری با بیان اینکه به دلیل عدم تامین خوراک استاندارد و تغییر الگوی مصرف به سمت کالاهای بی کیفیت و ارزان قیمت زنگ خظر سلامت در بین گروه‌های کم درآمد جامعه به صدا درآمده است افزود: با تغییر سال پایه آماری و تغییر اقلام سبد معیشت، طبق برآورد حدودی ما نرخ تورم اعلامی حدودا ۳ درصد پایین تر از نرخ تورم واقعی نمایش داده می‌شود. ضمن اینکه در آمارهای جدید از نرخ تورم، تغییراتی که گروه‌های کم درآمد به اجبار و به دلیل از دست دادن قدرت خرید در سبد معیشت خود اعمال کردند را به عنوان یک آیتم طبیعی و بر اساس بالا رفتن قدرت خرید قلمداد می کنند.

خدایی ادامه داد: به جای اینکه با بیان واقعیات، تغییرات سبد معیشت را که به دلیل کاهش قدرت خرید اتفاق افتاده اعلام کنند، نرخ تورم را به عنوان تحلیل‌های منطقی ارائه می‌دهند و با تغییر واقعیت، کاهش تورم را به عنوان بالارفتن درآمد خانوار قلمداد می‌کنند.

عضو هیأت رئیسه کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور با تاکید بر اینکه خواهان ارائه جزئیات آمارها از سوی مسئولان مرکز آمار هستیم گفت: برآورد ما این است حتی اگر آمارهای صحیح باشد، نتیجه گیری صحیحی از این آمارها نشده است.

نرخ تورم اعلامی ملاک تعیین دستمزد نیست

عضو کارگری شورای عالی کار درباره تاثیر نرخ تورم اعلامی به تفکیک دهک‌های اعلامی بر دستمزد۹۷ گفت: همانطور که در سال گذشته اعلام کردیم به هیچ عنوان نرخ تورم اعلامی طی این سال‌ها نمی تواند ملاکی برای تعیین دستمزد باشد.

وی گفت: با تاکیدی که طی سال‌های ۹۴ و ۹۵ بر روی سبد معیشت داشتیم، دقیقا نرخ تورم اقلام مندرج در همان سبد معیشت توافق شده بین سه گروه کارگری، کارفرمایی و دولت محاسبه می شود و بر مبنای آن، هزینه سبد معیشت استخراج می شود که این عدد در سال گذشته ۲ میلیون و ۴۸۹ هزار تومان برای یک خانواده با میانگین۳.۵ نفره بود. بنابراین ارزش ریالی سبد معیشت حقیقی مورد تاکید ما خواهد بود.

خدایی ادامه داد: نرخ تورم اعلامی از سوی دولت بر مبنای بیش از ۳۵۰ قلم کالا است که بسیاری از آنها در سبد معیشت گروه‌های کارگری جایی ندارند اما می‌تواند سرجمع نرخ تورم را کاهش دهد؛ بنابراین نمی تواند معیار دقیقی برای تعیین حداقل دستمزد باشد.

وی گفت: کارگروه دستمزد ۹۷ صرفا با برنامه بررسی راهکارهای تامین سبد معیشت شروع به کار کرده و قرار است راهکارهایی که قدرت خرید کارگران را برای تامین این سبد افزایش می‌دهد ارائه کند.

جلسات دستمزد به صورت سه جانبه گرایی با حضور نمایندگان کارگری، کارفرمایی و دولت از هفته‌های گذشته آغاز شده است که هدف از این جلسات بررسی راهکارهای کارشناسی تعیین دستمزد سالانه و همچنین کاهش شکاف حداقل دستمزد و هزینه معیشت ناشی از سال‌های گذشته است.

در نهایت خروجی جلسات مزد در شورای عالی کار مطرح و در روزهای پایانی سال در نشست این شورا با حضور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و نمایندگان گروه‌های کارگری و کارفرمایی حداقل دستمزد ۹۷ تعیین می‌شود.