پشت پرده تشکیل «اقلیم قندیل» در کردستان عراق

شرکت کنندگان در تظاهرات اعتراضی همگی شعار سرنگونی حکومت اقلیم کردستان را سر دادند. به دنبال این اعتراضات بود که شکاف عمیقی نیز میان احزاب و جریان های کردی ایجاد شد؛ کار به جایی رسید که حتی احزابی نظیر التغییر و جماعت اسلامی خروج خود از حکومت اقلیم کردستان را اعلام کردند. یوسف محمد، رئیس پارلمان اقلیم کردستان نیز که در حزب التغییر عضویت دارد، از سِمَت خود استعفا کرد.

اما این موارد، تمامی تحولات کنونی در اقلیم کردستان عراق را شامل نمی شوند، چراکه آخرین اخبار حاکی از تشکیل یک اقلیم کردی جدید در کردستان عراق است. در این راستا یک نماینده پارلمان عراق تصریح کرده است: «مسعود بارزانی با همکاری اسرائیل در شمال عراق اقلیم تشکیل داده است و این اقلیم خطری بزرگ برای عراق و کل منطقه است. بارزانی مدعی است که با پ ک ک می جنگد اما وی پ ک ک را تجهیز کرده و وی عوامل پ ک ک را به کرکوک اعزام کرد و وی با باندش به منطقه طوزخورماتو یورش برد».

در همین ارتباط، گفتگویی را با «عبدالرحمن اللویزی» نماینده پارلمان عراق انجام داده ایم که مشروح آن از نظر می گذرد؛

*مدتی است که اوضاع در اقلیم کردستان عراق مناسب نیست. مردم با برگزاری تظاهرات گسترده خواهان سرنگونی دولت اقلیم کردستان شده اند. علت و ریشه اصلی برگزاری این تظاهرات های اعتراضی چیست؟ 

اقلیم کردستان امروز با سیاست «مشت آهنین» اداره می شود. کُردهای ساکن اقلیم کردستان از سیاست های مسئولان این اقلیم خسته شده اند و لب به اعتراض در قبال این سیاست ها گشوده اند. مردم کُرد در این شرایط راهی جز اعلام اعتراض و انزجار خود از راه‌های مشروع و غیر مشروع نمی بینند.

در مناطقی که تحت سیطره مسعود بارزانی و تیم های حامی وی است، کاملا این مسأله دیده می شود که دستگاه های امنیتی در مقابل کُردها به زور متوسل می شوند. اوضاع در این مناطق کاملا وخیم است و مردم به شدت به سیاست های غیرمسئولانه اقلیم کردستان اعتراض دارند.

*پس از تداوم تظاهرات اعتراضی، شکاف عمیقی میان احزاب و جریان های کردی در اقلیم کردستان ایجاد شده است. احزاب التغییر و جماعت اسلامی از دولت اقلیم کردستان خارج شده اند. ارزیابی شما از این تحولات چیست؟

همانطور که گفتم، امروز بارزانی ها با سیاست اعمال زور اقلیم کردستان را اداره می کنند. در اقلیم کردستان به لطف اقدامات بارزانی ها چیزی به اسم قانون وجود ندارد. در این اقلیم، قانون حکمفرما نیست. آنچه را که شما تحت عنوان دولت اقلیم کردستان می بینید، در واقع یک ویترین است و نه بیشتر. این اقلیم توسط دولت آن اداره نمی شود بلکه با سیاست های امنیتی بارزانی مدیریت می شود.

درست به همین دلیل است که برخی احزاب و جریان های سیاسی مانند التغییر و جماعت اسلامی تصمیم به خروج از دولت اقلیم کردستان گرفتند. آنها خود به خوبی می دانند که در اقلیم کردستان، احزاب و گروه ها به طور مساوی در اداره اقلیم سهیم و شریک نیستند.

از سوی دیگر، کُردهای اقلیم کردستان با وضعیت معیشتی بسیار ناگواری مواجه هستند. سؤال اینجاست که درآمدهای حاصل از فروش میلیون بشکه نفتی که توسط اقلیم کردستان به فروش می رود، کجا هزینه می شود؟ این اقلیم حتی از پرداخت حقوق کارمندان کُرد خودداری می کند.

برهمین اساس، کاملا طبیعی است که احزاب کُردی از تداوم همکاری خود با چنین حکومتی سرباز زنند. این یک واکنش طبیعی است. احزاب کُردی این پیام را به مسئولان اقلیم مخابره کردند که وضعیت کنونی دیگر قابلت حمل نیست. تنها کسی که از این وضعیت بهره برداری می کند، بارزانی است.

*گفته می شود که دولت بغداد برای نشستن بر سر میز مذاکره با مقامات اقلیم کردستان شروطی را معین کرده است. البته پیشتر هم این شروط وجود داشته است. از جمله مهمترین شروط، لغو کامل نتایج همه پرسی غیرقانونی است. دیدگاه شما در این خصوص چیست؟ 

این یک مسأله اساسی است. البته باید دقت داشت که ما هیچگاه برای مذاکره و رایزنی سیاسی با اقلیم کردستان اقدام به مطرح ساختن پیش شرط نکردیم. آنچه که به عنوان راهکارهایی جهت آغاز مذاکره ارائه شده در واقع، فراهم کننده زمینه مذاکره و گفتگو است.

حرف اصلی ما این است که تمامی ارگان ها باید به احکام صادره از دادگاه عالی فدرال عراق احترام گذاشته و به آن تن دهند. اما تاکنون با وجود صدور حکم لغو نتایج همه پرسی استقلال اقلیم کردستان، باز هم شاهد آن هستیم که این اقلیم موضع خود را صریح و شفاف اعلام نمی‌کند و حاضر به لغو نتایج این همه پرسی نیست.

مقامات اقلیم کردستان به جای اجرای احکام صادره از سوی دادگاه فدارال عراق، به مغالطه‌کاری روی می آورند. لذا هیچگونه موضع صریحی در اظهارات آنها در خصوص نتایج همه پرسی و لغو آن دیده نمی شود.

مواردی که از آن به عنوان شرط یاد می شود در واقع، پیش زمینه هرگونه مذاکرات و رایزنی های سیاسی هستند. دولت بغداد چگونه می تواند با کسانی که هیچ اعتقادی به قانون اساسی کشور ندارند و مرجعیت را با قانون اساسی نمی دانند، وارد مذاکره شود.

*اخیرا اخباری در رسانه ها منتشر شده که نشان می دهد تحرکات جدیدی در شمال عراق در حال رخ دادن است. دقیقا چه اتفاقی در شمال عراق افتاده است؟ 

واقعیت این است که مسعود بارزانی بازی جدیدی را در شمال عراق به راه انداخته است. اخیرا یک اقلیم کُردی جدید در شمال عراق تشکیل شده است. مسعود بارزانی عامل اصلی تشکیل این اقلیم به شمار می رود. این اقلیم در کوههای «قندیل» تشکیل شده است. درحال حاضر «پ ک ک» در قندیل حضور دارد و بازی جدید بارزانی با کارت این گروه تروریستی انجام می شود. تشکیل این اقلیم از گروه های تروریستی تلاشی از سوی بارزانی است تا به وسیله آن بتواند بر دولت بغداد فشار وارد کند.

مسعود بارزانی، رئیس سابق اقلیم کردستان عراق هم اکنون به دلیل شکست سیاست های سابق خود به دنبال فراهم آوردن یک اهرم فشار بر دولت بغداد است. وی با تشکیل اقلیم قندیل و واگذاری آن به پ ک ک می خواهد اهرم فشار جدیدی بدست آورده و به واسطه آن بر جامعه جهانی برای تن دادن به خواسته های نامشروع اقلیم کردستان فشار بیاورد.

*گفته می شود که رژیم صهیونیستی نیز در ایجاد اقلیم جدید کُردی در اقلیم کردستان نقش آفرینی داشته است. در این خصوص توضیح دهید.

نگاهی هرچند گذرا به تاریخ رژیم صهیونیستی از زمان ایجاد آن به خوبی گویای این واقعیت است که صهیونیستها همواره و در هر شرایطی از جنبش های جدایی طلب در تمامی کشورها حمایت کرده اند. در جنوب سودان شما دیدید که چگونه جدایی طلبان توسط اسرائیل حمایت شدند.

در شمال عراق نیز همین اتفاق درحال رخ دادن است. رژیم صهیونیستی طبق سیاست های خود از جدایی طلبان حمایت می کند. این سیاستِ امروز و دیروز صهیونیستها نیست. هدف اصلی از این سیاست، تضعیف حکومت ها و ایجاد اخلال در عملکرد آنهاست.

رژیم صهیونیستی به خوبی می داند که اگر دولت ها و حکومت ها با یکدیگر متحد شوند، می توانند خطر جدی برای این رژیم و موجودیت آن ایجاد کنند. دولتها اگر به امور امنیتیِ داخلی خود مشغول شوند دیگر نمی توانند در قامت حمایت از محور مقاومت قد علم کنند. این همان چیزی است که تل آویو می خواهد.