قاچاقچیان چند درصد لوازم آرایش کشور را تامین می‌کنند؟

«کشف ۹۰ هزار قلم لوازم آرایشی قاچاق در ایلام»، «کشف ۵۸۰ میلیون تومان دارو و لوازم آرایشی قاچاق در خراسان رضوی»، «کشف ۱۴۰۰۰ قلم لوازم آرایشی و بهداشتی قاچاق در بجنورد» … این خبر‌ها و ده‌ها خبر دیگر در زمینه قاچاق لوازم آرایشی و بهداشتی در سال‌های گذشته به کرات شنیده شده و با این وجود هنوز اقدامی موثر برای مبارزه با قاچاق این بخش صورت نگرفته است.

گذری بر بازار لوازم آرایشی کشور گویای آن است که بخش قابل توجهی از این بازار در دست کالا‌های قاچاق است و مراکزی که به فروش لوازم آرایشی وارد شده از مجاری رسمی می‌پردازند قیمتی به مراتب بیشتر برای کالای خود اعلام می‌کنند. بر همین اساس حتی بسیاری از خریداران این بازار هم ترجیح می‌دهند برای پرداخت هزینه کمتر از کالا‌هایی که به شیوه قاچاقی وارد شده‌اند استفاده کنند.

در این میان مسئولان مختلف نیز بر حجم بالای قاچاق در این بخش تاکید داشته و رقم‌هایی بین ۵۰ تا ۷۰ درصد را اعلام می‌کنند. معاون مدیرکل مبارزه با قاچاق کالا‌های هدف از تامین ۶۳ درصدی لوازم آرایشی به شکل قاچاق خبر داده و گفته که طبق برآورد‌های انجام شده، قاچاق لوازم آرایشی و بهداشتی در سال ۱۳۹۵ حدود ۱.۵ میلیارد دلار بوده که از نظر مقدار، فراوانی بالایی دارد.

چرا لوازم آرایش قاچاق می‌شود؟
در سال‌های گذشته مصرف بالای لوازم آرایش در ایران بار‌ها در مراجع بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته و حتی در برخی گزارش‌ها از خاورمیانه به عنوان بهشت صنایع آرایشی جهان یاد شده است. اما علاوه بر مصرف بالا و محدودیت‌های مختلفی که از نظر حجم و کیفیت تولیدات داخلی این بخش وجود دارد موارد دیگری نیز در قاچاق لوازم آرایشی دخیل است.
رئیس اداره بهداشتی و آرایشی سازمان غذا و دارو از جمله افرادی است که در این باره اظهار نظر کرده و معتقد است که علت عرضه فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی تقلبی و قاچاق با قیمت‌های پائین، کاستن از کیفیت و عدم هزینه در بحث آزمایش‌های کنترل کیفیت است.

اما معاون مدیرکل مبارزه با قاچاق کالا‌های هدف، ریشه قاچاق این بخش را برگرفته از صرفه اقتصادی بالای قاچاق لوازم آرایش می‌داند.
رییس انجمن واردکنندگان فرآورده‌های آرایشی، بهداشتی و عطریات نیز معتقد است: به طور کلی اکثر افرادی که اقدام به قاچاق لوازم آرایشی و بهداشتی می‌کنند ابتدا برای دریافت مجوز مراجعه کرده‌اند، اما به دلیل نداشتن کیفیت مناسب کالا نتوانسته‌اند مجوز بگیرند.
البته بی‌شک بحث تعرفه‌های گمرکی نیز تاثیر بسیاری در رسمی شدن واردات دارند. حال در شرایطی که به تائید مسئولان مختلف حداقل نیمی از کالا‌های این بخش به شیوه قاچاق وارد شده و ممکن است مشکلات متعددی برای سلامت مردم ایجاد کنند، نمایندگان مجلس مصوبه‌ای مبنی بر لزوم افزایش ۱۰ درصدی عوارض گمرکی این بخش تصویب کرده‌اند.

گمرکی بیشتر به صلاح است؟
بدین‌ترتیب مجلس مصوبه‌ای داشته که بر اساس آن ۱۰ درصد به عوارض گمرکی واردات لوازم آرایشی اضافه می‌شود؛ مصوبه‌ای که در ادامه رسیدگی به لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ در دستور کار قرار گرفت و بر اساس این مصوبه الحاقی به تبصره ۱۰ لایحه بودجه امسال ۱۰ درصد به عوارض گمرکی اعم از سود بازرگانی برای واردات لوازم آرایشی اضافه می‌شود. این نوع اقدامات اگرچه معمولا به بهانه حمایت از تولیدات داخلی صورت می‌گیرند، اما جالب اینجاست که حتی تولیدکنندگان این بخش هم از این اقدام دفاع نمی‌کنند.

رئیس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فرآورده‌های شوینده، آرایشی و بهداشتی در مورد تصمیم اخیر مجلس شورای اسلامی مبنی بر اضافه شدن ۱۰ درصدی عوارض گمرکی واردات لوازم آرایشی و تاثیر آن بر تولید داخل به ایسنا گفته که به طور حتم تولیدکنندگان موافق افزایش گمرکی لوازم آرایشی نیستند، چرا که به موجب آن شاهد افزایش قاچاق و تاثیرات منفی در این بخش خواهیم بود.

بختیار علم‌بیگی همچنین معتقد است که اگر قصد حمایت از تولید داخل وجود دارد باید منطقی باشد و با چنین راهکار‌هایی شاهد اثرگذاری نخواهیم بود. ما معتقدیم اگر قصد حمایت از تولید داخلی لوازم آرایشی در دستور کار قرار گرفته، باید با رعایت قیمت‌گذاری کنترل تولید داخلی و خارجی و نیز واردات از مبادی رسمی باشد و تنها با افزایش عوارض واردات نمی‌توانیم اوضاع را بهبود بخشیم.

حال در سالی که حمایت از تولیدات داخل در شعار سال مورد تاکید و توجه قرار گرفته و در شرایطی که رئیس جدید ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفته که برای مبارزه با قاچاق حتی حاضر است پیراهن پاره کند باید منتظر ماند و دید آیا پس از سال‌ها، اقدامی جدی در مبارزه با این وضع صورت می‌گیرد یا همچنان در بر همان پاشنه سابق می‌چرخد.