اگر فیلم خارجی به سینمای ایران لطمه بزند، آن را کنار می‌گذاریم

به گزارش قائم آنلاین، سی‌وششمین جشنواره جهانی فیلم فجر چند روزی است که کار خود را در پردیس سینمایی چارسو آغاز کرده؛ جشنواره‌ای که اهداف بزرگی را برای خود برگزیده است و تلاش می‌کند در این عرصه اتفاق مهمی را رقم بزند.

درباره برگزاری سی‌وششمین جشنواره جهانی فیلم فجر با محمدمهدی حیدریان رئیس سازمان سینمایی به گفت‌وگو نشسته‌ایم. گفت‌وگویی که حیدریان در آن علت برگزاری جشنواره جهانی را جزء اهداف مهمی معرفی کرد که توسط شورای سیاست‌گذاری سازمان سینمایی تدوین شده است.

حیدریان در این گفت‌وگو تأکید کرد که سینمای ایران امروزه نیازمند این است که در عرصه جهانی سهم خواهی کند و بتواند این سهم‌خواهی جایگاه ویژه‌ای را در سینمای جهان به دست آورد.

در ادامه مشروح گفت‌وگوی خبرگزاری فارس با محمدمهدی حیدریان رئیس سازمان سینمایی را می‌خوانیم.

* خاطرمان هست که در ابتدای دوران ریاست خود در اوایل سال ۹۶ اعلام کردید که یک شورای سیاست‌گذاری در حال بررسی جشنواره ملی و جهانی فیلم فجر است و تصمیم‌گیری اصلی درباره اتصال یا ادامه انفصال جشنواره ملی و جهانی فیلم فجر، توسط این شورا گرفته خواهد شد. آیا برگزاری سی‌وششمین جشنواره جهانی فیلم فجر را می‌توان به معنی اثر بخشی این جشنواره در سال‌های گذشته تلقی کرد؟

دوره خدمت سینمای ایران به سایر رویدادهای بین‌المللی به اتمام رسیده است؛ این که سینمای ایران دعوت شود تا باقی رویداد‌های فرهنگی را رنگین کند گذشته است، ما باید باشیم،‌ ما باید حضور داشته باشیم، باید همچنان کرسی‌هایی را که در عرصه‌های هنری و رقابتی سینما است، برای خودمان محفوظ نگه داریم. باید حضور داشته باشیم که سینمای صرفاً به یک سبک یا یک نوع فرهنگ تصویر سازی از جامعه و دنیا خلاصه نشود. این وظیفه ما است تا با قوت حاضر شویم.

اگر ما به سلیقه فرهنگی خودمان تعصب نداشته باشیم و به آن مقید نباشیم، به تدریج شبیه بقیه خواهیم شد. امروز در حال چشاندن ذائقه جدیدی به دنیا هستیم و باید آن را حفظ کنیم. به همین خاطر باید جایگاه محکمی را برای در صنعت تصویر جهان باز کنیم. اما اگر به این حضورها اکتفا کنیم و بهره اصلی را از این ماجرا نبریم، آسیب‌پذیری بسیار بالایی را پیدا خواهیم کرد. پس باید هر چه سریع‌تر در کنار پیدا کردن جایگاه جهانی،‌ ذائقه کشورهای منطقه را نیز به سمت سینما خودمان جذب کنیم. خوشبختانه ما سهم خود را در رویدادهای هنری دنیا به دست آورده‌ایم، حال باید جایگاه سینمای ایران را در بازار جهانی نیز پیدا کنیم.

داشتن یک جشنواره مستقل کمک می‌کند تا ما مؤلفه‌های لازم را برای این حضور اصلی شناسایی‌ کنیم و نگاه‌ خود را چه در رویدادهای داخلی و چه در رویدادهای بین المللی متأثر از این نگاه کنیم. وقتی که جشنواره جهانی فیلم فجر به صورت جداگانه برگزار می‌شود،‌ مورد شناسایی بهتر و حرفه‌ای‌تر منتقدان و حرفه‌ای‌های دنیا قرار می‌گیرد. در این جشنواره هدف ما نشان دادن ویترینی از سینمای ایران نیست،‌ بلکه می‌خواهیم بهترین و حرفه‌ای‌ترین آثارمان را برای نمایندگی سینمای ایران در دنیا معرفی کنیم.

تمام مهمانان خارجی جشنواره و خریداران فیلم‌های ایرانی می‌توانند سفیرانی باشند که ذائقه سینمای ایران را در کشور‌های خود ترویج می‌دهند. در این برگزاری مستقل است که ما می‌توانیم هدفگذاری‌های تخصصی و مشخص‌تر داشته باشیم، نه این که با اضافه کردن این بخش به بخش ملی جشنواره فیلم فجر،‌عظمت هر دو بخش را کم کنیم.

*یعنی به نظر شما ادغام بخش ملی و بخش جهانی جشنواره فیلم فجر باعث الکن بودن این بخش‌های جشنواره می‌شود؟

دقیقاً. در جشنواره ملی فیلم فجر ملاحظاتی داریم؛‌ چرا که عرصه سینمای حرفه‌ای ما است، ما نمی‌توانیم عرصه ملی را فدای منظور دوم یعنی عرصه جهانی کنیم. در سال گذشته ما سی‌وششمین جشنواره ملی فیلم فجر را بسیار حرفه‌ای برگزار کردیم و در سال جاری نیز حرفه‌ای‌تر آن را برگزاری می‌کنیم؛ چرا که سینما مکانی حرفه‌ای است. فیلمساز باید آزمون و خطاهایش را انجام بدهد و بعد وارد عرصه جشنواره فجر شود.

اما در بخش جهانی، موضوع متفاوت است،‌ قرار نیست که ما با داوران بین‌المللی درباره سینمای ملی تصمیم بگیریم، سینمای ملی ما تابع مختصات ملی خودمان است. به همین خاطر سینمای ایران امروز نیازمند به وجود آوردن یک عرصه جهانی است. در صحبت‌هایی که چندی پیش درباره جشنواره جهانی فیلم فجر با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی داشتیم، آقای وزیر بعد از شنیدن صحبت‌های ما درباره این عرصه، مطالبه‌گر حضور در این عرصه شد.

*آقای حیدریان آن طور که مطرح کردید، یکی از اهداف برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر، شناساندن ذائقه سینمایی ایران به سایر کشورهای جهان است. آیا انفصال ۳ ساله جشنواره جهانی فجر توانسته است جایگاهی حداقلی را برای سینمای ایران به ارمغان آورد تا طی سالهای پیش رو آن جایگاه تقویت شود؟

بله. اگر سال‌های برگزاری جشنواره را به صورت جداگانه بررسی کنیم،‌ در سال اول برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر به صورت جداگانه، حدود دو و نیم برابر ظرفیت حال حاضر ثبت‌نام کرده‌ بودند، به دلیل این که ما محور‌های برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر را اعلام نکرده‌ بودیم. در سال سال سوم که هم‌اکنون در حال برگزار است، ما اهداف شفاف‌تری داریم. لذا بسیاری از فیلمسازان وقتی در جریان اهداف جشنواره جهانی قرار می‌گیرند خود تشخیص می‌دهند که این عرصه مناسب فیلمشان هست یا نه. درست مانند اتفاقی که در جشنواره‌هایی مانند «کن»، «ونیز» و غیره روی می‌دهد، شاید یک فیلم برجسته در جشنواره «کن»، مورد اقبال جشنواره «ونیز» واقع نشود. به همین دلیل این سینماگر است که انتخاب می‌کند که فیلمش در چه جشنواره‌ای حضور پیدا کند.

این که ما مختصات جشنواره را به صورت شفاف مطرح کنیم تا سینماگر بتواند با دید باز انتخاب کند،‌ بسیار مهم است. من به آقای میرکریمی دبیر جشنواره جهانی فیلم فجر گفته‌ام که اهداف جشنواره را به صورت شفاف مطرح کند.

*امسال در نظام‌نامه جدید اکران اتفاق مهمی افتاد و این اتفاق در فصل ششم نظام‌نامه اکران صورت پذیرفت،‌ که بلامانع شدن اکران فیلم خارجی بود. آقای حیدریان چه اتفاقی رخ داد که سینمای ایران بعد از گذشت ۳۰ سال دوباره به سمت اکران فیلم خارجی رو آورد؟

طی ۳۰ سال گذشته همواره نمایش فیلم‌های خارجی داشته‌ایم، اما به صورت جزئی، در حال حاضر هم قرار نیست این روند ضرایب بیشتری پیدا کند. فیلم خارجی در شکلی می‌تواند در سینماهای کشور به نمایش در آید که در خدمت سینمای ایران باشد. یکی از مهمترین اتفاقاتی که باید روی دهد تا این عرصه در خدمت سینمای کشور باشد، این است که پردیس‌های سینمایی در کشور افزایش پیدا کند. سال گذشته اتفاق خوشایندی افتاد، حدود ۲۵ درصد به موجودی پرده‌های سینمای ایران افزوده شد. این اتفاق از اعتمادی نشأت می‌گیرد که بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران به سینمای ایران داشتند. در کنار این‌ها، آثاری که در سینما‌های کشور به نمایش در می‌آیند باید مخاطبان سینمای ایران را راضی کند و از کیفیت مطلوب برخوردار باشد. کیفیت عنصر کلیدی این معادله است، یعنی اگر ما حرف خوبی داشته باشیم،‌ اما به درستی نتوانیم آن حرف و هدف را القا کنیم، به هیچ عنوان شنیده نشده و مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

محصولات خارجی اگر بتواند در راستای ارتقاء فیلم‌های ایرانی حرکت کند، ما از آن استفاده می‌کنیم؛ اما به محض اینکه ببنیم به سینمای ملی ما صدمه‌ای وارد می‌کند،‌ آن را حذف می‌کنیم. خط قرمزمان صدمه‌زدن است.

*یعنی اکران فیلم خارجی تنها برای ارتقاء سطح فیلم‌های ایرانی است؟

بله. در کنار این موضوع مصرف‌کننده حرفه‌ای می‌تواند تولید را ارتقاء بدهد. ما می‌خواهیم که مخاطبان سینمای ایران حرفه‌ای‌تر با این عرصه برخورد کنند و مطالبه‌گر کیفیت بهتر از تولیدکننده باشند. امروز ما در نقطه‌ای هستیم که مخاطبان کالاهای فرهنگی و هنر،‌ بخصوص جوانان و نوجوانان به راحتی به محصولات فرهنگی و هنری روز دنیا دسترسی دارند و می‌توانند جدیدترین فیلم‌های خارجی را تهیه و تماشا کنند. امروز دیگر کلمه‌ای به نام «نمی‌گذاریم» مردود است. حال که می‌خواهیم بگذاریم، باید برای آن برنامه‌ریزی داشته باشیم. امروز دیگر تولید کننده نمی‌تواند بگوید که من اثری با کیفیت نازل تولید می‌کنم، مصرف کننده هم مجبور است آن را تهیه‌کند.

*و این ماجرا باعث شده‌ است که مردم کمتر به سینما برای تماشای فیلم مراجعه کنند…

نسبت به تلویزیون هم صدق می‌کند. ما به عنوان دولت باید تولیدکننده را متوجه کنیم که به سمت ارتقاء کیفیت آثار خود گام بردار تا در این عرصه عقب نماند. البته این به آن معنا نیست که اهداف خودمان را دنبال نکنیم. باید حرف خودمان را بزنیم، چرا که حیات ما در گروی این است که حرف خودمان را مطرح کنیم؛ اما این حرف زمانی اثرگذار است که با تکنولوژی روز دنیا حرفمان را بزنیم. پس باید سعی کنیم زبان بیان تصویری امروز را بفهمیم و با این زمان حرف‌های خودمان را مطرح کنیم.

*آیا سینمای ایران در حال حاضر ابتدای این مسیری است که شما ترسیم کرده‌اید؟

قدم اول این است که ما بدانیم کجا هستیم، قدم دوم این است که بدانیم به کجا می‌خواهیم برسیم و قدم سوم و آخر این است که چگونه می‌توانیم به آن نقطه برسیم. ما در حال حاضر در شناخت اینکه کجا هستیم مشکل داریم. ما از سال گذشته جلسات درون صنفی را به راه انداخته‌ایم تا به یک مفاهمه اساسی برسیم. این مسیری است که ما باید به صورت محتوم در آن گام برداریم. اگر چنین نکنیم نه تنها در خارج،‌بلکه مردم خودمان هم مخاطبمان نخواهند بود.

*و در آخر آینده جهانی سینمای ایران را چگونه ترسیم می‌کنید؟

آینده جهانی سینمای ایران باید به دو نقطه برسد؛ اول حفظ کرسی‌های بالا و برتر در مسابقات بین المللی و دوم که اگر نباشد اولی ارزشی نخواهد داشت، کسب سهم از بازار جهانی است. فیلم ایرانی باید بفروشد و مخاطب جهانی باید بابت تماشای آن پول پرداخت کند. جهت تولید سینمای ایران به امید خدا همین خواهد بود.