آرایش احزاب و ائتلاف‌های سیاسی عراق در انتخابات ۲۰۱۸

به گزارش قائم آنلاین، فتانه غلامی؛ انتخابات پارلمانی عراق، امروز  ۲۲ اردیبهشت ۹۷ (۱۲ می) در سراسر این کشور برگزار می‌شود. از زمان سقوط صدام در سال ۲۰۰۳ تاکنون، سه دوره انتخابات پارلمانی به ترتیب در سال‌های ۲۰۰۵، ۲۰۱۰ و ۲۰۱۴ برگزار شده است.

از آنجا که نظام سیاسی عراق، پارلمانی است و ترکیب نهایی پارلمان مستقیما در انتخاب رئیس جمهور، نخست وزیر، رئیس پارلمان و همچنین ساختار کابینه تاثیرگذار است، این انتخابات همواره از اهمیت زیادی در عراق برخوردار بوده است.

پیروزی ارتش عراق بر داعش و چالش‌های جدید عراق در مرحله پسا داعش، پیامدهای مناقشات میان دولت مرکزی و منطقه کردستان پس از برگزاری همه‌پرسی و رقابت شمار زیاد ائتلاف‌ها و فهرست‌های انتخاباتی و احزاب پس از تصویب نظام انتخاباتی «سانت لیگو با ضریب اول ۱٫۷»، که به اعتقاد بسیاری موجب حمایت از فهرست‌های کوچک انتخاباتی می‌شود، در این انتخابات، بر اهمیت آن افزوده است و گمانه‌زنی درباره نحوه مشارکت مردم در این انتخابات را دشوار کرده است.

کمیساریای عالی و مستقل انتخابات در عراق، اوخر دی‌ماه گذشته، پس از بررسی‌ نهایی فهرست ائتلاف‌های انتخاباتی در شورای کمیساریای عالی، اعلام کرد ۲۷ ائتلاف‌ انتخاباتی برای شرکت در انتخابات روز ۱۲ می آینده (۲۲ اردیبهشت) تایید صلاحیت شده‌اند و در کنار آنها ۸۸ فهرست انتخاباتی و ۲۰۵ تشکل و حزب سیاسی حضور دارند و در مجموع ، ۳۲۰ فهرست، ائتلاف و تشکل سیاسی در ۱۸ دایره انتخاباتی استانی با یکدیگر رقابت خواهند کرد.

تعداد رأی‌دهندگان و نامزدان انتخابات

تعداد افراد واجد شرایط رأی دادن، که در ۱۸ استان هستند، ۲۴٫۵ میلیون نفر است که ۳٫۵ میلیون رأی اولی هستند. در روزهای قبل، حدود یک میلیون عراقی مقیم خارج که در ۲۱ کشور هستند، امکان مشارکت در انتخابات را داشتند.

رقابت ۷ هزار و ۳۶۷ نامزد برای تصاحب ۳۲۸ کرسی است که در مقایسه با دوره قبل که بیش از ۹ هزار نفر بودند، کاهش نشان می‌دهد.

خبرگزاری فارس در زمان اعلام این اطلاعات از سوی کمیساریای عالی انتخابات گزارش‌هایی درباره نحوه آرایش سیاسی احزاب و ائتلاف‌های سیاسی منتشر کرد و اکنون نیز در آستانه این انتخابات مهم، به بازنشر آرایش سیاسی ائتلاف‌های سیاسی بزرگ و تاثیرگذارعراق به تفکیک شیعیان، اهل سنت و کردها می‌پردازد.

شیعیان

۱- ائتلاف النصر و الاصلاح؛ حیدر العبادی 

«حیدر العبادی» نخست وزیر کنونی عراق، ریاست ائتلاف «النصر والاصلاح» را برعهده دارد. وی در حساب توییتری خود، هدف از تشکیل این ائتلاف را علاوه بر پایداریِ بر پیروزی، مبارزه با فساد اعلام کرده است. العبادی با فراکسیون «مستقلون» به رهبری «حسین الشهرستانی» که ریاست حزب فضیلت را برعهده دارد، «تجمع عطاء» به رهبری «فالح الفیاض» و شماری از گروه‌های سنی نظیر «بیارق الخیر» در موصل به رهبری «خالد العبیدی» وزیر دفاع سابق، «معاهدون» به رهبری «عبد اللطیف الهمیم» رئیس دیوان اوقاف اهل سنت، «الوفاء» به رهبری «قاسم الفهداوی» وزیر برق و برخی گروه‌های کوچک و شخصیت‌های مستقل در این ائتلاف همپیمان شده است.

در حالی که ابتدا گفته می‌شد، نزدیک به ۵۰ حزب و جریان سیاسی قرار است به این ائتلاف بپویندند؛ در نهایت حدود ۲۰ حزب و تشکل و جریان سیاسی در این ائتلاف گرد هم جمع شدند که علاوه بر احزاب مذکور در بالا می‌توان به این اسامی اشاره کرد:

جریان «اصلاح» به ریاست «ابراهیم جعفری»، فراکسیون «عراق النهضة و السلام» به رهبری «نواف سعود زید الجربا»، حزب «الفضیلة الاسلامی» به رهبری «عبدالحسین عزیز احمد الموسوی»، حزب ترکمانی «الحق المدنی» به ریاست «طورهان مظهر حسن المفتی»، حزب اتحادیه اسلامی ترکمن‌های عراق به رهبری «جاسم البیاتی»، تجمع «التنمیة» به رهبری «عادل عبدالسلام الصمیدعی»، فراکسیون «النصر و الاصلاح» به رهبری «حسام حسون الربیعی»، فراکسیون «الاستقرار» به ریاست «محمد حسن الجبوبی»، حزب «الثبات العراقی» به رهبری «عبدالرحیم جاسم الشمری»، جنبش «الوفاء العراقیة» به رهبری «عدنان عبد خضیر الزرفی»، کنگره ملی عراق به ریاست «اراس حبیب محمد الرحمانی»، تجمع «صوت الجماهیر» به ریاست «نوار الملا»، تجمع «اخیار العراق» به ریاست «رافع عبدالکریم الفهداوی» و حزب «امل الرافدین» به ریاست «محمد حمید هاشم الموسوی»، حزب انتفاضه شعبانیه به رهبری «طالب عبدالوهاب الساعدی»، جریان عدالت و توسعه به ریاست «کریم عبدالرضا العلیاوی»، جریان «انتفاضیون» به ریاست «توفیق حمود الیاسری»، جریان «الاصلاح الوطنی» به رهبری «ابراهیم عبدالکریم الاشیقر»، تجمع «مقتدرون للسلم و البناء» به ریاست «بدر محمود الجبوری».

۲- ائتلاف الفتح المبین؛ هادی العامری

ائتلاف «الفتح المبین» به ریاست «هادی العامری» رئیس سازمان «بدر» عراق برای انتخابات ۲۰۱۸ اعلام موجودیت کرد و اغلب گروه‌های وابسته به «الحشد الشعبی» و در رأس آن «عصائب اهل الحق» به ریاست «قیس الخزعلی» در این ائتلاف حضور دارند و علاوه بر آن ۱۴ حزب سیاسی ثبت شده در کمیساریای عالی انتخابات به آن پیوسته‌اند.

«ابو آلاء الولائی» دبیرکل گردانهای «سید الشهدا» عراق، درباره دلیل این جدایی گفت: دلیل این تصمیم، افزایش شمار احزاب و گروه‌های سیاسی در ائتلاف «نصرالعراق» بود و شمار این احزاب و گروه‌ها به ۶۱ عددمی‌رسید. ابتدا این ائتلاف انتخاباتی با ائتلاف العبادی همپیمان شد و ائتلاف مشترک «نصرالعراق» را تشکیل دادند اما این همپیمانی تنها ۲۴ ساعت دوام آورد و ائتلاف الفتح از النصر جدا شد و دلیل آن را تنوع فهرست‌ها در داخل ائتلاف نصر العراق و پیچیده شدن امور دانست.

از مهمترین احزاب و تشکلهای سیاسی حاضر در ائتلاف الفتح عبارتند از:
«سازمان بدر» به ریاست عامری، عصائب اهل الحق به ریاست الخزعلی، «مجلس اعلای اسلامی» به ریاست «همام الحمودی» و تجمع «عدالت و وحدت» به ریاست خود او، تجمع «عراق المستقبل» به ریاست «ابراهیم بحرالعلوم»، جنبش الوفاء و التغییر به ریاست «اسکندر وتوت»،‌ «جنبش اسلامی عراق» به رهبری «احمد جاسم صابر الاسدی»، ‌جنبش «الصدق و العطا» به ریاست «مرتضی علی الساعدی»، حزب «الطلیعة الاسلامی» به ریاست «خضیر عباس الامارة»، جنبش «الجهاد و البناء» به ریاست «حسن راضی الساری»، فراکسیون «منتصرون» به ریاست «مهدی علی جابر المکصوصی»، جنبش «الصادقون» به ریاست «عدنان الدلیمی»، حزب «تجمع ملی مستقل» به ریاست «فلاح حسن الجزائری»، حزب «المهنیین للاعمار» به ریاست «محمد صاحب الدراجی»، تجمع «کفی صرخة للتدبیر» به ریاست «رحیم الدراجی»، تجمع «عدالت و وحدت» به ریاست «عامر الفایز»، «حزب‌الله عراق» به ریاست «سالم محسن البهادلی»، سازمان «العمل الاسلامی العراقیة» به ریاست «محمد جاسم الاسدی»، جنبش اسلامی ۱۵ شعبان به ریاست «رزاق یاسر الموسوی»، تجمع شبکی‌های دموکراتیک به ریاست «حنین محمود القدو».

۳- ائتلاف «دولة القانون»؛ نوری المالکی 

«نوری المالکی» معاون رئیس جمهور و نخست وزیر سابق عراق و رئیس حزب الدعوة در رأس این ائتلاف قرار دارد و جنبش «بشائر الشبابیة» به ریاست «یاسر عبدالصخیل»، حزب «دعاة الاسلام» به ریاست «خضیر موسی الخزاعی»، جنبش «النور- الانتفاضة و التغییر» به ریاست «محمد کاظم الهنداوی»، جریان «الوسط» به ریاست «موفق باقر الربیعی»، ، فراکسیون «معا للقانون» به ریاست «محمد عبدالسادة »، حزب «المدنی» به ریاست «حمد یاسر»، جریان «الثقافی الوطنی» به ریاست «علی احمد وتوت»، تجمع «امناء بلدنا» به ریاست «قصی عبدالوهاب السهیل» و جریان «ولائیون الاسلامی» به ریاست «کمال علی خلف» از سایر احزاب و جریان‌های عضو این ائتلافند.

۴- ائتلاف «سائرون نحو الاصلاح»؛ پیوند صدر با حزب کمونیست

این ائتلاف به ریاست «حسن عبدالله العاقولی» از رهبران حزب «الاستقامة الوطنی» وابسته به جریان صدر به رهبری «مقتدی صدر» و عضویت «حسن عبدالله موسی» رئیس همین حزب و احزابی چون حزب کمونیست عراق به ریاست «حمید مجید موسی»، ، حزب دولت عادل به ریاست «قحطان الجبوری»، حزب جنبش جوانان برای تغییر به ریاست « عدنان عبدالکریم العزاوی»، حزب ترقی و اصلاح به ریاست «مضر شوکت» و حزب تجمع جمهوری به ریاست «سعد عاصم الجنایی تشکیل شد.

بر خلاف تمامی علمای دینی شیعه، مقتدی صدر، تصمیم گرفته است در کنار طرف‌هایی وارد انتخابات شود که پیش از این آنها را متهم می‌کرد که برای تشکیل کشوری سکولار فعالیت می‌کنند.

اما «ابراهیم الجابری» از رهبران جریان صدر می‌گوید: این ائتلافی بی سابقه است که در عراق شکل گرفته است و انقلابِ عراقی‌ها برای تحقق اصلاحات در همراهی با یک جریان اسلامی میانه‌رو به شمار می‌رود. ما از این ائتلاف متعجب نیستیم، چراکه از بیش از دو سال قبل علیه طائفه‌گرایی در تمامی استان‌ها در حال مقابله هستیم.

۵- «جریان ملی حکمت»؛ سید عمار الحکیم

حزب «جریان ملی حکمت» به ریاست «سید عمار الحکیم» نیز در نهایت تصمیم گرفت به طور مستقل در انتخابات آتی حاضر شود. سخنگوی رسمی فهرست انتخاباتی حکمت ملی، «محمد جمیل المیاحی» اعلام شده است.

ائتلافهای انتخاباتی اهل سنت

۱- ائتلاف الوطنیه؛ ایاد علاوی

این ائتلاف به ریاست «ایاد علاوی» که شخص او شیعی است، تشکیل شده است و شخصیت‌های مهمی چون «سلیم الجبوری» رئیس پارلمان کنونی، «جمال الضاری» رئیس حزب المشروع الوطنی العراقی، «عبدالکریم الجبوری»، حزب «الخیار العربی»، «صالح المطلک» رئیس حزب «الجبهة العراقیة للحوار الوطنی» در آن حضور دارند.

بر اساس اعلام کمیساریای عالی انتخابات عراق ۲۲ حزب و تشکل و جریان سیاسی به این ائتلاف پیوسته‌اند که عبارتند از: التجمع المدنی للإصلاح به ریاست سلیم الجبوری، تجمع نهضة به ریاست «جیل اکرم العساف»، وطنی أولا به ریاست «یحیى احمد فرج العیساوی»، حزب الوفاق الوطنی به ریاست ایاد علاوی، المشروع الوطنی العراقی به ریاست جمال الضاری، الجبهة العراقیة للحوار الوطنی به ریاست صالح المطلک، حزب العروبیون به ریاست «صائب عبدالجبار مهدی»، حزب العمل والوفاء به ریاست «کریم عفتان الجمیلی»، باب العرب به ریاست «وصفی عاصی العبیدی»، حزب «العراق للإصلاح» به ریاست «فاضل جاسم محمد»، حزب الخیار العربی به ریاست عبدالکریم الجبوری،المسار المدنی به ریاست «مثنى عبدالصمد»، جبهة النهضة والإصلاح العراقیة به ریاست «عوید الجحیشی»، حزب التقدم المدنی الحره به ریاست « وضاح اللهیبی »، احرار الفرات به ریاست «عبدالله عطا الله احمد»، تجمع الوحدة العراقیه به رهبری جنید محمد الکسنزانی،حزب العراق للاصلاح به رهبری فاضل جاسم الشمری، حزب الحوار و التغییر به رهبری «حامد الصبیحی»، جبهه الوحدة الوطنیة به ریاست «فارس الدلیمی»، حزب التصحیح الوطنی به ریاست «کامل الدلیمی»، جریان السلم المدنی به ریاست «عادل الجبوری»،‌تجمع السلام الدیمقراطی به ریاست «محمد اقبال الصیدلی»، حزب معاهدون به ریاست احمد جمیل السامرائی.

۲- ائتلاف «القرار العراقی»؛ اسامه النجیفی

«اسامه النجیفی» معاون رئیس جمهور و رئیس سابق پارلمان عراق در راس این ائتلاف قرار دارد.

النجیفی با «خمیس الخنجر» رهبر حزب «المشروع العربی فی العراق» و همچنین «سلمان الجمیلی» وزیر برنامه ریزی و دیگر شخصیت‌های سنی عراق ائتلاف کرده است.

مهمترین احزاب و جریان‌های حاضر در این ائتلاف عبارتند از:  المشروع العربی فی العراق به ریاست خمیس الخنجر، تجمع المستقبل الوطنی به ریاست «سلمان الجمیلی»، مشروع الإرادة الشعبیة به ریاست «مزهر الخربیط»، الهیبة الوطنیة به ریاست «هیبت الحلبوسی»، «المجد العراقی» به ریاست «طلال الزوبعی»، حزب الغد العراقی به ریاست «علی زید الداینی»، حزب النداء الوطنی به ریاست «حازم حمید الجنابی»، حرکة النهضة الشبابیة به ریاست «عز إبراهیم الشعبانی»، اتحاد صلاح الدین به ریاست «إبراهیم الجبوری» وحزب الحق الوطنی به ریاست «احمد عبد حمادی الحسینی».

احزاب کرد

در انتخابات پارلمانی سال جاری در عراق، اغلب احزاب سنتی و تاثیرگذار کُرد به دلیل عدم توافق نهایی برای همپیمانی، به صورت مستقل شرکت خواهند کرد و تنها در کرکوک همپیمانی‌هایی صورت گرفته و ائتلاف نیروهای کرد در کرکوک تحت عنوان وطن، به ریاست «یوسف محمد» در این رقابت شرکت می‌کنند. جنبش التغییر (گوران)، ائتلاف برای دموکراسی و عدالت به ریاست «برهم صالح» و جماعت اسلامی در این ائتلاف حضور دارند. حزب بارزانی انتخابات در کرکوک و سایر مناطق مورد منازعه میان بغداد و اربیل را تحریم کرده است لذا در هیچ یک از فهرست‌های حزبی این شهرها، نامی از حزب دموکرات نیست.

در سه استان منطقه کردستان یعنی اربیل، سلیمانیه و دهوک نیز مانند دوره پیش بیشترین اهمیت را احزاب دموکرات، اتحادیه میهنی، جماعت اسلامی و التغییر دارند.