بررسی اهداف و اندیشه‌های رهبران اسلام‌گرا در ترکیه نوین

به گزارش قائم آنلاین،چکیده:

ترکیه نوین (جمهوری ترکیه) در سال ۱۹۲۳ میلادی توسط مصطفی کمال آتاتورک تأسیس می‌شود. بعد از تأسیس دولت ترکیه (جمهوری نوین ترکیه) در سال ۱۹۲۳، کمال آتاتورک تمام کوشش خود را به کار می‌گیرد تا اسلام را به‌عنوان یک دین حداقلی به حوزه خصوصی فرو کاهد و جامعه را با سرعت هرچه بیشتر در جهت هماهنگی با اقتضائات مدرنیته در دوران معاصر هدایت کند؛ اما بعد از مرگ مصطفی کمال آتاتورک، آشکار می‌گردد که تمام فعالیت‌ها و برنامه‌ریزی‌های او برای قطع ارتباط ترکیه با گذشته عثمانی‌اش (که نماینده جهان اسلام محسوب می‌شده) و کاستن از نفوذ آموزه‌های اسلامی چندان کارآمد نبوده و اسلام همچنان مانند گذشته نقشی اساسی و مهم در شکل‌دهی هویت اسلامی-ترکی بر عهده دارد. بنابراین پرسش اصلی پژوهش این است که پیشگامان و پرچم‌داران اسلام در ترکیه نوین چه کسانی هستند و چه اهدافی را دنبال می‌نمایند؟ یافته‌های حاصل از پژوهش تصریح می‌کنند که دو نحله اسلام سیاسی به رهبری نجم الدین اربکان و اسلام اجتماعی به رهبری فتح‌الله گولن در ترکیه به فعالیت مشغول هستند که نه‌تنها در اهداف و آرمان‌ها بلکه در راهبردها نیز با یکدیگر تفاوت‌های قابل مداقه ای دارند؛ به‌گونه‌ای که اربکان برای رشد اسلام گرایان دست به ترسیم آرمان‌شهر و جهاد در راستای وصول به آن می زند و می‌خواهد با اتحاد مسلمانان و استعمار ستیزی اهداف خود را پیاده کند؛ درحالی‌که گولن ترجیح می‌دهد با فعالیت‌های آموزشی، تبلیغی و دست زدن به فعالیت‌های اقتصادی اهداف خود را عملی نماید که البته در این راه بر ناسیونالسم ترک تاکید ویژه ای دارد.

واژه‌های کلیدی: اسلام سیاسی، اسلام اجتماعی، ترکیه نوین، نوعثمانی گری

نویسندگان:

محمد جوانمرد: مربی دانشگاه علوم انتظامی امین

 مهدی پیروزفر: دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)

 رامین ولی زاده میدانی: کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه امام صادق

فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام – سال هفتم، شماره ۳ (پیاپی ۲۴)، پاییز ۱۳۹۶٫

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.