مناطق پرخطر زمین‌لغزش کشور مشخص شد

به گزارش قائم آنلاین، دکتر ایمان انتظام سلطانی ایران را یکی از کشورهای درگیر معضل ناپایداری‌های دامنه توصیف کرد و گفت: این ناپایداری‌ها می‌تواند با بارندگی‌های ناگهانی، دستکاری‌های انسانی و زلزله‌های نسبتا بزرگ تحریک شود.

وی با بیان اینکه زمین‌لغزش‌ها نه تنها می‌توانند به‌طور مستقیم خسارت‌های جانی و مالی ایجاد کنند، بلکه خسارات مالی غیر مستقیم زیادی را نیز در پی دارند، خاطرنشان کرد: برای مثال با اینکه زمین‌لرزش “کجور” در سال ۱۳۸۳ تلفاتی نداشت، اما سنگ ‌افت‌های حاصل از آن موجب تلفات جانی شد و بسته شدن جاده چالوس به مدت یک ماه پس از آن هزینه‌های مالی بسیار زیادی را متوجه منطقه و کشور کرد.

وی با بیان این‌که مطالعه درباره زمین‌لغزش‌ها از سال‌های اولیه تاسیس سازمان برای تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی با مقیاس‌های مختلف انجام می‌شده است، خاطر نشان کرد: در مدیریت مخاطرات و زمین‌شناسی مهندسی نقشه‌های پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در مقیاس‌های مختلف تهیه شده است که از آن جمله می‌توان به نقشه‌های پهنه‌بندی یک ‌دویست و پنجاه هزارم “گلستان”، نقشه‌های پهنه‌بندی یک‌پنجاه هزارم “شهمیرزاد” و “حسن‌آباد کالپوش” و نقشه‌های یک‌بیست‌وپنج هزارم “خور و فشند” اشاره کرد.

سلطانی نقشه‌های پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش را حاوی اطلاعاتی درباره تفکیک مناطق پرخطر و کم‌خطر مستعد زمین‌لغزش دانست و ادامه داد: این نقشه‌های  پهنه‌بندی می‌توانند کوچک مقیاس و در سطح ملی و استانی و یا بزرگ مقیاس و در حد نقشه‌های یک بیست‌و پنج‌هزارم و یک ده‌هزارم باشند.

انتظام سلطانی، با بیان اینکه هرچه نقشه بزرگ مقیاس‌تر باشد، دقت کار نیز بالاتر می‌رود، اظهار کرد: نقشه یک میلیونیوم پهنه‌بندی خطر زمین‌ لغزش‌های کشور بخشی از پروژه تهیه نقشه‌های مخاطرات کشور یا اطلس ملی نقشه‌های مخاطرات کشور است که در ابتدا نقشه‌های سیل، زمین‌لغزش و فرونشست  کشور را شامل می‌شود که بر همین اساس نقشه سیل و زمین‌لغزش تهیه شده و نقشه مخاطرات فرونشست هم مراحل پایانی خود را طی می‌کند.

مدیر گروه آب‌زمین شناسی سازمان زمین شناسی اضافه کرد: برای تهیه نقشه پهنه‌بندی خطر زمین ‌لغزش در شروع کار بانک اطلاعاتی از حدود ۵ هزار لغزش مربوط به بانک داده‌های زمین ‌لغزش‌های کشور (آبخیزداری) و لغزش‌های ثبت شده در نقشه‌های زمین‌شناسی کشور، تهیه و داده‌های آن به ‌صورت یک نقشه پراکنش زمین ‌لغزش‌های کشور ارائه شد.

وی تهیه لایه‌های مربوط به عوامل تاثیرگذار بر وقوع لغزش شامل لایه شیب، اقلیم، شتاب لرزه‌ای، فاصله از گسل، کاربری زمین، بارش سالانه، استعداد لغزشی سازندهای زمین‌شناسی و طبقه‌بندی ارتفاعی یک به یک را از دیگر بخش‌های این مطالعات ذکر کرد.

وی کلاسه‌بندی هر یک از لایه‌ها را از جمله مرحله بعدی این پروژه عنوان کرد و گفت: در مرحله بعدی وزن‌دهی به لایه‌های فاکتورهای تاثیرگذار و زیرفاکتورها با ترکیبی از دو روش مرسوم تراکم سطحی (فراوانی سطحی) و ارزش‌دهی سلسله مراتبی انجام گرفت و در مرحله آخر کشور به چهار پهنه با خطر بالا، متوسط، پایین و بسیار پایین تقسیم‌بندی شد.

انتظام سلطانی با بیان اینکه نقشه‌های مربوط به علوم‌ زمین در مقیاس‌های متفاوت تولید می‌شود، تاکید کرد: بر اساس یک قانون کلی هر چه مقیاس بزرگتر باشد، نقشه دقیق‌تر و جز نگرتر خواهد بود و از سویی نقشه‌ها در مقیاس کشوری معمولا برای ارائه یک دید کلی برای مقامات کشوری و بهره‌برداری در تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان کاربرد دارند.

وی درباره کاربرد نقشه پهنه‌بندی زمین‌لغزش‌های کشور با بیان اینکه این نقشه‌ها از جنبه‌های متفاوت کاربردی هستند، یادآور شد: این نقشه‌ها قادر هستند به مطالعات مربوط به زمین‌لغزش‌ها جهت داده، به گونه‌ای که به ما می‌گویند که در کدام بخش‌های کشور مطالعات تفصیلی‌تر لازم است و درک بهتری از مناطق پرخطر و کم خطرتر از نظر وقوع زمین لغزش در اختیار کارشناسان قرار می‌دهد.

در تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی زمین لغزش کشور دکتر  امیر شمشکی، مهندس مازیار تمیزدوست، مهندس هایده دانشمند و مهندس آیدا علی‌نیا از محققان دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی، زیست‌محیطی سازمان زمین‌شناسی و دکتر آیدا محبی از مدیریت ژئو انفورماتیک همکاری داشتند.