«مرزبان»؛ روایت زندگی شهید سپهبد ولی‌الله قرنی طی سه دوره

این کتاب در قالب «دانستنی‌های انقلاب اسلامی برای جوانان»، می‌کوشد با زبانی ساده و به دور از تکلف، زندگی‌نامه نخستین رئیس ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران را روایت کند.
سپهبد قرنی که سابقه حضور در ارتش شاهنشاهی را در کارنامه خود داشت، هیچگاه خود را وابسته به رژیم پهلوی ندانست و بلافاصله بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز برای خدمت به مردم ایران و انقلاب اسلامی، فعالیت خود را آغاز کرد.

چنانکه در مقدمه «مرزبان» آمده است: شهید ولی‌الله قرنی یکی از ارتشیانی بود که علی‌رغم خدمت در مناصب بالای ارتش شاهنشاهی به هیچ وجه در ساختار وابسته رژیم پهلوی استحاله نشد و همواره در صدد خدمت به وطن و ملت خود بود. او بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به خدمت نظام اسلامی درآمد و نقش ویژه‌ای در سرکوب ضدانقلاب و تجزیه‌طلبان داشت.»
کتاب «مرزبان» زندگی شهید قرنی را در سه دوره مورد بررسی قرار داده است. دوره اول با عنوان «آمال و آرزوها» به بررسی دوران کودکی، نوجوانی و جوانی ولی‌الله قرنی اختصاص دارد. در این بخش، نخستین تکاپوهای سیاسی قرنی در دوران پهلوی دوم مورد بررسی قرار می‌گیرد و ارتباط‌های پنهانی او با گروه‌هایی چون جمعیت ترقی‌خواهان، جمعیت آزادی، جامعه لیسانسه‌های دانشسرای عالی و … واکاوی می‌شود.
دوره دوم، به بررسی زندگی و فعالیت‌های قرنی بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ می‌پردازد. این دوران همزمان با تثبیت دیکتاتوری محمدرضا پهلوی و ستیز با نظامیان میهن پرست است. در این بخش به نخستین مواجهه‌های علنی قرنی با خودکامگی محمدرضا پهلوی و متعاقب آن بازداشت قرنی نیز اشاراتی شده است. در این بخش نحوه لو رفتن تشکیات و فعالیت‌های قرنی نیز ذکر شده است که حاوی نکات تاریخی بسیاری است.
دوره سوم با عنوان «۴۳ روز پرتنش» روزهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن را روایت می‌کند و به بررسی فعالیت‌های قرنی از ۲۳ بهمن۱۳۵۷ تا ۷ فروردین‌ماه اختصاص دارد. در این صفحات، به دسیسه‌های ضد انقلاب در تخریب چهره شهید قرنی که منجر به استعفای وی شد اشاره شده است.
نحوه شهادت سپهبد قرنی توسط گروهک فرقان، ارتباط فرقان با امریکا، ناگفته‌ها و ویژگی‌های اخلاقی شهید قرنی دیگر عناوین این کتاب است.
در بخش دیگری از کتاب مرزبان نیز مصاحبه‌ها و گفتگوهایی با برخی از دوستان و نزدیکان شهید قرنی منتشر شده است که از آن جمله می‌توان به خاطرات سرهنگ محمدعلی شریف‌النسب و مصاحبه با امیر یرتیپ دوم نباتی اشاره کرد.

در صفخات پایانی این کتاب هم خاطراتی از اسفندیار بزرگمهر درباره کودتای قرنی و تصاویری از شهید قرنی ضمیمه شده است.
«مرزبان (زندگی‌نامه شهید قرنی)» در قالب دانستنی‌های انقلاب اسلامی برای جوانان، به آناهیتا حسین زاده و حسن چراغلو تالیف و توسط موسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامیدر ۱۴۴ صفحه روانه بازار نشر شد.