روسها مانع تعامل تهران_واشنگتن؟

سیاست خارجی جمهوری اسلامی نسبت به امریکا بر آمده از ایدئولوژی انقلابی و اعتقاد به عدم مصالحه و عدم اعتماد بوده است.

این روند باعث شده است روابط ایران و روسیه نیز از یک مسیر منطقی و بر اساس در نظر گرفتن منافع ملی بر اساس در نظر گرفتن روابط ایران با امریکا شکل گیرد. به این معنا که روابط ایران و روسیه تحت الشعاع روابط روسیه و امریکا قرار گیرد. هر گاه روابط روسها با امریکایی ها در یک فضای تعاملی قرار گرفته، روسها از ایران دور شده و حداقل روابط را شاهد بوده اند و برعکس با شکل گیری تنش و تشنج در روابط دو ابرقدرت بزرگ، روسها تلاش کرده اند به ایران نزدیک شده و نیم نگاهی به استفاده ابزاری از تنش ایران و امریکا داشته باشند.

در زمان شکل گیری مذاکرات هسته ای برای رسیدن به برجام، ناظران این مسئله را مطرح می کردند که نزدیکی تهران و واشنگتن و چشم انداز حل مسایل دو طرفه میتواند باعث نگرانی روسها و ایجاد اختلال از سوی آنان در این روند باشد. اما عدم تمایل ایران برای گفت و گو در مسائل غیر برجامی و تاکید بر استمرار روابط تهران مسکو، باعث شد این نگرانی از بین برود و حتی پس از برجام در سایه برداشته شدن تحریمها، حجم مبادلات که به کمترین حد خود رسیده بود، سیر صعودی داشته و به سه برابر برسد.

این روند با شکل گیری بحران سوریه و تعریف یک جبهه مشتر‌ک بین ایران و روسیه، باعث شکل گیری یک روابط استراتژیک در موضوع سوریه شود.

پیروزی ترامپ در ایالات متحده و اخذ یک سیاست ضد ایرانی و حضور افراد تندرو در کنار او و همچنین شکل گیری یک کمپین ضد روسی به بهانه موضوع دخالت روسها در انتخابات ریاست جمهوری امریکا و همچنین تصویب تحریمهای همزمان علیه ایران و روسیه ازسوی امریکا، باعث شد این دو کشور بیشتر به هم نزدیک شوند. هرچند اضمحلال داعش و ملزومات دوره پساداعش در خاورمیانه، برخی پیچیدگی ها را به دنبال داشت، اما ایران تلاش کرد، منافع مشترک خود با روسها را تعمیم دهد و از احتمال فاصله بین دو کشور بکاهد.

اما در حال حاضر روند دیگری بر این پیچیدگی افزوده است. امریکای ترامپ با زدن زیر میز برجام و تهدید به اعمال تحریمها و در صحنه دیگر پیشنهاد به مذاکره بدون پیش شرط، مسیر دوگانه ای را شروع کرده است که این روند بر تعامل روسها با ایران هم میتواند تاثیر بگذارد.

روسها پس از خروج امریکا از برجام تلاش کردند نقش خود را در این روند افزایش دهند و جایگاه بالاتری از گذشته کسب کنند. اما احتمال یک توافق بزرگ بین ایران و امریکا میتواند نگرانی آنها را افزایش دهد و جایگاه آنرا را پایین بیاورد.

روسها از حل مسایل تهران واشنگتن استقبال نمی کنند و کارت ایران را مناسب بازی هر از گاه خود امریکایی ها میدانند.

اما در حال حاضر با توجه به تنشها و مشکلات حل نشده بین روسیه و امریکا و نبود دیالوگ کافی بین مسکو و واشنگتن برای تاثیر بر روابط تهران و واشنگتن، بهترین فرصت برای ایران است که بتواند بدون تاثیرات مخرب همسایه شمالی با امریکایی ها وارد گفت و گو شود و حداقل در مورد مسایلی که به شکل فورس ماژور نیاز به پرداخت است، کانالی برای دیالوگ و ارتباط ایجاد شود.