از انقلاب حسینی تا انقلاب خمینی در کلام کلامی

به گزارش قائم آنلاین، «کلامی را کلام از دل برآید» همان جمله ماندگار مقام معظم رهبری در توصیف استاد ولی‌الله کلامی است؛ زمانی به دنبال سفر پربرکت رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به زنجان در سال ۱۳۸۲؛ وی در محضر معظم‌له در گردهمایی « ایثارگران و نخبگان زنجان» چند غزل قرائت کرد؛ که مورد تحسین حاضرین و عنایت خاص رهبر بزرگوار قرار گرفت و ایشان فرمودند: «کلامی را کلام از دل برآید …». به همین خاطر دیوان دوم فارسی استاد به نام « کلام دل »عنوان گرفت.

استاد ولی‌الله کلامی مداح و شاعر اهل بیت؛ فرزند مرحوم حاج علی؛ در سال ۱۳۳۳ در خانواده‌ای متوسط چشم به جهان گشود.

استاد کلامی در سال ۱۳۵۳ به عنوان سرباز به آبادان و از آنجا به بندر عباس اعزام و در این دوران چند بار به جرم سرودن اشعار مذهبی مورد خشم ماموران پهلوی قرار گرفت و پس از آن ایام نیز به شغل و حرفه خود خیاطی مشغول شد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی استاد ولی‌الله کلامی؛ به تشویق برادر شهید خود در جبهه حاضر شده و با توجه به حرفه‌ای که داشت به شغل خیاطی مشغول شده و به سرودن اشعاری در هر یک از عملیات‌ها اقدام کرد.

ابهت کلامی و تبهر او در کلام هر خبرنگار خبره‌ای را میخکوب می‌کند ولی تواضع او یخ مصاحبه را آب کرد و به ما جرأت سوال کردن داد؛ به مناسبت حال و هوای این ایام و در آستانه هشتم محرم زنجانی‌ها به دیدار استاد کلامی رفتیم و با وی همکلام شدیم؛ مشروح گفت‌وگوی فارس با استاد کلامی را در ذیل می‌خوانید:

فارس: به عنوان کلام آغازین گفت‌وگو؛ استاد بفرمایید تخلص کلامی رو از کجا برای خودتون انتخاب کردید؟

استاد کلامی: نام خانوادگی بنده اجاقلو بود؛ اما پس از فوت پدربزرگ مادری خودم « آقا سید کلام میری » تخلص کلامی را به پیشنهاد اساتید انتخاب کردم و نام فامیلی خودم را هم تغییر دادم.

فارس: از چه سالی متوجه استعداد خودتون در زمینه شعر شدید و شروع به این کار کردید؟

استاد کلامی: بنده از ۱۳ سالگی به تشویق پدربزرگ و والدینم شروع به سرودن شعر کردم؛ اما نخستین اثر و کتاب من در سال ۱۳۵۹ به نام انقلاب حسینی منتشر شد.

البته از آن سال تاکنون سرودن اشعار در این زمینه را ادامه دادم تا اینکه ۳۲ جلد کتاب در این زمینه منتشر کردم.

البته سلسله آثار دیگری نیز دارم که آن مجموعه‌ها نیز «انقلاب خمینی» نام دارد؛ که مربوط به شهدا؛ دفاع مقدس و وضعیت حال حاضر کشور است.

در این مدت و از سنین جوانی با شخصیت‌های ممتازی چون مرحوم استاد حبیب‌الله منطقی و زین العابدین امیدی؛ استاد وافد فرزند شاعر فاضل فقید سعیدعاصم زنجانی؛ استاد شهریار؛ منزوی اردبیلی؛ مرحوم یحیوی آشنا شده و از محضر آنها بهره‌مند شده‌ام.

فارس: از دوران جنگ بفرمایید و شهید ناصر اجاقلو که نقش پررنگی هم در اشعار شما دارند؟

استاد کلامی: شهید ناصر اجاقلو برادر بنده هستند؛ در واقع ایشان با اینکه از بنده کوچکتر هم بودند؛ ولی نقش بسزایی در حضور من در جبهه داشت؛ چون برای نخستین بار به پیشنهاد وی در جبهه و برای تعمیر لباس رزمندگان با عنوان خیاط حضور پیدا کردم.

نخستین حضور بنده در جبهه به پس از عملیات خیبر برمی‌گردد؛ البته پس از آن به صورت مستمر در جبهه به مدت یک هفته تا ۱۰ روز در جنگ حضور داشتم و طولانی‌ترین حضور بنده نیز به قبل از عملیات کربلای ۴ مربوط است؛ که در آن بازه زمانی به مدت ۴۰ روز به همراه حاج اصغر گنج‌خانلو و محمدعلی نقدی در جبهه حضور داشتیم.

البته همانطور که گفتم حضور بنده در جبهه برای تقویت بخش فرهنگی بود و به ما اجازه به دست گرفتن اسلحه را ندادند؛ همچنان که بنده در کنار تعمیر لباس رزمندگان و خیاطی با شروع هر عملیات شعری برای رزمندگان می‌سرودم و همین شعرها توسط حاج اصغر گنج‌خانلو و آقای نقدی خوانده می‌شد.

فارس: از حضورتان در حسینیه اعظم زنجان بفرمایید و نخستین شعر شما برای حسینیه مربوط به چه سالی است؟

استاد کلامی: بنده از دوران طفولیت پای هیأت حسینیه اعظم زنجان بزرگ شده‌ام؛ اما شعر سرودن برای حسینیه را حدودا از سال ۱۳۶۲ یا ۱۳۶۳ آغاز کردم.

البته در آن زمان درگیر جنگ بودیم و با توجه به مقتضیات زمانی کشور تک بیت « دوشدی ابوالفضلین آدی دیللر/ شیعه فدا اول کسیلن اللر» را سرودم.

پس از آن سال؛ به صورت مستمر و مرتب با در نظر گرفتن مقتضیات زمانی یک تک بیت برای حسینیه اعظم سروده و توسط مداحان و البته در مراسم هشتم محرم توسط مردم تکرار و خوانده می‌شود که یکی از معروف‌ترین آنها «یل یاتار طوفان یاتار/ یاتماز حسینین پرچمی» است.

فارس: سر نوحه حسینیه هر سال خاص است و به یک موضوع مهم اشاره دارد؛ فلسفه این موضوع چیست؟

استاد کلامی: ببینید به فرموده مقام معظم رهبری؛ هیأت نمی‌تواند سکولار و بی‌تفاوت باشد بلکه باید با وضعیت زمان و وضعیت حال عزاداران و وضعیت کشور با عنایت به آن مناسبت‌هایی که در آن هستیم؛ هیأت نیز واکنش‌های داشته باشد.

از همین رو ما هم هر سال در حسینیه اعظم زنجان؛ یک سر نوحه برای مراسمات شبانه و البته مراسم هشتم محرم انتخاب می‌کنیم.

مثلا وقتی مدافعان حرم جانفشانی داشتند باید یک الگو برای آنها معرفی کردیم که در این زمینه چه الگویی بهتر پس برای ایشان یک سرنوحه سرودیم که این بود؛ «عباس آقام مدافع حرمدی/ دریای احسان صاحب کرمدی» را انتخاب کردیم.

برای امسال نیز فعلا مطلعی انتخاب نکرده‌ایم؛ اما آنچه مسلم است؛ طبق شور و مشورتی که کرده‌ایم در زمینه استمداد از حضرت ولی عصر (عج) برای ظهور؛ انتظار و فرج آقا امام زمان (عج) خواهد بود و علت نیز آن است که امروز دشمن اعتقادات را نشانه رفته است و در واقع ما با این کار در تلاش هستیم به گونه‌ای جنگ نرم را هم داشته باشیم.

فارس: این روزها در مورد حقوق‌های میلیاردی مداحان بسیار صحبت می‌شود؛ نظر شما در این مورد چیست؟

استاد کلامی: ببینید؛ دشمنان از خیلی سال قبل از هر ترفندی برای تخریب اعتقادات استفاده می‌کنند و امسال نیز این روش را در پیش گرفته‌اند.

اما اگر به عقبه و پیشینه روضه‌خوانی برگردیم؛ از آغاز وقایع کربلا هر امامی و بزرگی و هر صاحب عزایی اقامه عزا برای سیدالشهدا (ع) یک صله‌ای به مداح یا روضه‌خوان می‌دادند که این نه تجارت است و نه بده بستان.

از همین رو مداحانی که واقعا برای خدمت به اهل بیت (ع) فعالیت دارند؛ نه تجارت‌خانه دارند و نه اهل بده بستان هستند؛ هرچند که ما با مداحی که  قرارداد ببندد و شرط و شروط برای مجلس ائمه معصومان (ع) داشته باشد؛ موافق نیستیم.

فارس: شما یک تک بیت بعد از حماسه ۹ دی سرودید که بسیار ماندگار شد؛ در مورد این موضوع هم توضیح می‌دهید؟

استاد کلامی: پس از حماسه ۹ دی و حضور باشکوه مردم در صحنه که البته پس از فتنه سال ۱۳۸۸ رخ داد؛ یک مراسم باشکوهی برگزار شد که مردم برای دفاع از آرمان‌های انقلاب به خیابان‌ها آمدند.

در این مراسم امام جمعه فقید قیدار حجت‌الاسلام طهماسبی سخنرانی کرده و بنده نیز اشعاری را قرائت کرده و مرثیه‌سرایی کرده و رجز خواندم.

شعری که برای آن مراسم سرودم؛ این بود؛ « اند عباس او یاشیل پرچمه/ ورمریخ انقلابی نامحرمه»

فارس: در مورد دیدارهای خود با مقام معظم رهبری هم می‌فرمایید؟

استاد کلامی: قبل از مقام معظم رهبری ما پیرو امام راحل بودیم؛ اما پس از وصیت‌نامه امام خمینی (ره) و آغاز رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ما از زنجان با ده‌ها اتوبوس برای تجدید بیعت به محضر مقام معظم رهبری رفتیم.

پس از آن سال‌هاست که برای شعرخوانی و دیدار به حضور مقام معظم رهبری می‌روم؛ اما پس از سال ۱۳۸۲ به حضور ایشان برای شعرسرایی می‌رویم و گاها هر سال سه بار با مقام معظم رهبری دیدار می‌کنیم.

فارس: و کلام آخر؟

استاد کلامی: کلام آخر اینکه امیدواریم به عنایت اهل بیت (ع) از جنبه‌های دنیوی دور شده و در مسیری که شهدا ترسیم کرده‌اند؛ با گام‌های استوار باقی بمانیم؛ چرا که این عناوین و شهرت و نام و نشان ارزشی نداشته و اگر هم به عنایت امام حسین (ع) به جایی رسیده‌ایم؛ به برکت دستگاه ایشان بوده است.

اما آنچه که مهم است؛ این است که همه ما باید قدر مقام معظم رهبری را بدانیم و از ایشان تبعیت کنیم؛ چون رهبری مهمترین رکن بقای یک جامعه است؛ همچنان که همسایگان به علت نداشتن رهبری؛ از هم پاشیده و یا وضعیت مناسبی ندارند.

هرچند که بنده به ایشان ارادت خاصی داشته و همواره با ذوق و شوق در دیدارهای ایشان حاضر می‌شوم و یکی از افتخارات بنده نیز تامل ایشان بر اشعار بنده بود که در یکی از دیدارها پس از شعرخوانی بنده فرمودند؛ «کلامی را کلام از دل برآید».