“پزشکی اجتماعی” رشته‌ای تخصصی اما در حاشیه!

به گزارش قائم آنلاین، رشته تخصصی “پزشکی اجتماعی” برای اولین بار در دهه پنجاه در دانشگاه شیراز راه اندازی شد. ولی متاسفانه پس از چند دوره پذیرش دستیار، سال ۱۳۵۷ متوقف شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی و راه اندازی شبکه های بهداشت و درمان در کشور، مسئولین این برنامه از جمله دکتر کامل شادپور به عنوان یکی از بنیان گذاران شبکه‌های بهداشت و درمان پیشنهاد کردند که برای مدیریت برنامه‌های سلامت و شبکه‌ها و مراکز بهداشتی، متخصصینی تربیت شوند که علاوه بر مهارت طبابت بالینی بتوانند با فراگیری مهارت‌هایی در زمینه مدیریت، اپیدمیولوژی و آمار، جمعیت شناسی و جامعه شناسی پزشکی و سایر علوم مرتبط، مدیریت سلامت جامعه را ارتقا دهند. بدنبال این پیشنهاد و ضرورت مدیریت صحیح و علمی سلامت، این رشته مجددأ راه اندازی شد.

رسالت رشته “پزشکی اجتماعی”، تربیت نیروی انسانی توانمند در حوزه سلامت است تا با بهره گیری از دانش و فناوری روز ، سنجش، تحلیل و نقد مستمر شاخص های مرتبط با سلامت، مدیریت و رهبری نظام سلامت را ارتقاء داده و با طراحی، اجرا، پایش و ارزشیابی مداخلات، بر اساس شواهد معتبر و ارائه خدمات پیشگیری در سطوح مختلف ، سطح سلامت جامعه، جمعیت، خانواده و افراد را بهبود بخشد.

خبرنگار ایسنا با سه تن از متخصصین این رشته در خصوص چالش ها و جایگاه شغلی رشته “پزشکی اجتماعی” گفت‌وگوهایی را انجام داده است که برآیند نظرات‌شان می‌تواند تصویر روشن‌تری نسبت به این رشته ارائه دهد.

دکتر علی پاشا میثمی، رییس انجمن پزشکی اجتماعی ایران در گفت‌وگو با ایسنا، در تعریف رشته تخصصی پزشکی اجتماعی گفت: این رشته در دنیا با نام های طب پیشگیری و سلامت عمومی (Community Medicine, Preventive Medicine and Public Health) نیز شناخته می شود، از رشته های تخصصی و کلیدی در حفظ و ارتقاء سلامت جامعه به شمار می‌رود.

وی با اشاره به اینکه وظیفه دانش آموختگان این رشته تلاش برای پیشگیری از بروز تمامی رخدادهای مغایر با سلامتی است افزود: در فلسفه پزشکی اجتماعی تأکید بر پیشگیری از رخداد است و در ساده ترین شکل، پیشگیری از بروز بیماری ها و رخدادهای نامطلوب سلامتی در افراد جامعه از عملکردهای اصلی این رشته تخصصی است اما تمامی رویکردهای اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و سیاسی که می توانند به طور مستقیم و غیر مستقیم بر سلامتی تأثیرگذار باشند را شامل می شود.

رییس انجمن پزشکی اجتماعی ایران تصریح کرد: دانش آموختگان این رشته تخصصی در جایگاه هایی چون کلینیک‌های پیشگیری و ارتقاء سلامت به منظور پیشگیری از بروز بیماری ها در افراد به ظاهر سالم در جامعه، همراهان بیماران و خانواده های ایشان و نیز پیشگیری از پیشرفت بیماری در افراد بیمار تا موقعیت هایی همچون تهیه و تدوین شواهد و مستندات لازم به منظور اتخاذ سیاست های هزینه اثر بخش در حوزه های مختلف مرتبط با سلامت و همچنین تدوین و اجرای برنامه های سلامتی را می توانند برعهده بگیرند.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاکید بر این مطلب که مراقبت های درمانی ارائه شده در نظام سلامت حداکثر می تواند منجر به کنترل یک چهارم از عوامل تأثیرگذار درسلامت جامعه شوند اظهار کرد: نیمی از این عوامل، عوامل تعیین کننده اجتماعی سلامت بوده که دانش آموختگان رشته تخصصی پزشکی اجتماعی به منظور مدیریت این عوامل در حوزه سلامت مهارت آموزی می کنند.

کاهش هزینه های درمان با به‌کارگیری متخصصین “پزشکی اجتماعی”

رییس انجمن پزشکی اجتماعی ایران ادامه داد: به عنوان مثال در تأمین هزینه‌های مراقبت‌های سلامتی، پرداخت یارانه و پوشش بیمه‌ای از نکات کلیدی است که در ظاهر، کاهش بار هزینه های درمان بر بیماران است. اما ظرایف و نکات بسیار مهمی در مدیریت هزینه ها وجود دارد که اگر در نظر گرفته نشود، چنان بار هزینه های بخش بیمه و بخش دولتی را افزایش خواهد داد که می‌تواند به سادگی بیمه‌ها را در آستانه ورشکستگی قرار دهد. تغییر الگوی دریافت مراقبت های سلامتی، مراقبت های القایی، مراقبت های غیر ضروری و ارائه مراقبت بدون سطح بندی و بدون تبعیت از شواهد تأیید کننده هزینه اثربخشی مراقبت ها، یقیناً بار هزینه ها را به نحوی سرسام آور افزایش خواهد داد، که به نظر می رسد عدم توجه کافی به این موارد و نتایج منفی ناشی از آن در طرح تحول سلامت مشاهده شده است.

دکتر میثمی با بیان این مطلب که هر جامعه ای که بخواهد، ارتقاء سلامت شهروندان خود را سرلوحه اولویت‌های خود قرار دهد، به دانش متخصصین پزشکی اجتماعی نیازمند است گفت: در تمامی حوزه ها شامل پیشگیری از بیماریها در تمامی سطوح، تعیین اولویت ها، سیاست گذاری، تأمین منابع، مدیریت منابع، انتخاب استراتژی ها، پیاده سازی و اجرای برنامه ها، و نحوه مدیریت ارائه مراقبت های سلامتی و تحلیل و پایش و ارزشیابی هر یک از اقدامات، حضور یک متخصص پزشکی اجتماعی الزامی است.

درآمد اندک، عدم تمایل دانشجویان ممتاز به رشته پزشکی اجتماعی 

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه در هر جامعه به طور طبیعی انسان ها به دنبال کسب رفاه و آسایش بیشتر اند بیان کرد: استقبال دانشجویان پزشکی در طول زمان نشان داده که همواره در انتخاب رشته تخصصی به میزان درآمد آن رشته تخصصی توجه ویژه ای داشته اند. اگر چه در موارد متعددی دانشجویان بر حسب علاقه و بدون توجه به موارد جنبی به انتخاب رشته تخصصی می پردازند، اما به طور طبیعی و منطقی استقبال از رشته های تخصصی پردرآمد همیشه مطرح است.

وی در ادامه اختلاف درآمدی بسیار قابل توجه بین زیرگروه های مختلف جامعه را یکی از معضلات مهم کشور دانست و افزود: این موضوع در جامعه پزشکان نیز مشهود بوده و از مهمترین مشکلات نظام سلامت که در مواردی من جمله در طرح پزشک خانواده قصد بر ترمیم آن اختلاف وجود داشته که متاسفانه به اهداف نرسیده است و تفاوت درآمدی بین گروه های مختلف تخصصی و به ویژه بین پزشکان عمومی و متخصص است. به طور طبیعی انتظار می‌رود، دانشجویان علاقمند و نخبه، مسیری را به عنوان حرفه تخصصی خود انتخاب کنند که با استقلال از ساختار وابسته به دولت و با سهولت بتواند منجر به کسب درآمد شود.

این متخصص پزشکی اجتماعی با بیان اینکه این رشته از نظر کسب درآمد از گروه رشته‌های پر درآمد محسوب نمی‌شود، گفت: در طول زمان به دلیل عدم شناخت کافی و علی رغم برنامه‌های ارائه شده در حوزه های مختلف بهداشت و توجه به عوامل اجتماعی، جایگاه های این رشته مورد تأکید و ارج نهادن توسط مسئولین ارشد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نبوده است. لذا دانشجویان ممتاز تمایل زیادی به ویژه در سال های اخیر به تحصیل در این رشته نشان نداده‌اند.

میثمی ادامه داد: علاوه بر این تقریباً تمام تأکید و تلاش در نظام سلامت متمرکز بر درمان و رشته های درمانی تخصصی و فوق تخصصی است و هدف، پوشش خدمات این گروه ها در بیمارستان‌های تخصصی و فوق تخصصی با تأمین هزینه‌های گزاف آنها است و در طی دوره های آموزشی دانشجویان پزشکی، سهم گروه های بالینی در تعیین نگرش ایشان در مقابل تلاش هایی که توسط اساتید رشته تخصصی پزشکی اجتماعی به منظور اصلاح نگرش به سمت پیشگیری و استفاده از مراقبت های هزینه-اثربخش و کم هزینه صورت می پذیرد، غالب است. لذا کثیری از دانشجویان پزشکی در صدد هستند در رشته های تخصصی و فوق تخصصی درمانی مشغول شده و فعالیت کنند.

رییس انجمن پزشکی اجتماعی ایران با اشاره به اینکه دانشگاه های محدودی تربیت کننده دستیار تخصصی رشته پزشکی اجتماعی بوده‌اند، افزود: دانشگاه های تیپ ۱ تربیت کننده دستیار معمولاً از نظر تعداد اعضاء هیأت علمی در حد مطلوب بوده اند اما دانشگاه های دیگر از ظرفیت مهمانی برای دستیاران خود به منظور پوشش محدودیت ها استفاده کرده‌اند و از نظر حمایت و امکانات لازم (مانند مراکز تحقیقاتی مرتبط با گروه های آموزشی، پروژه های در دست اعضاء هیأت علمی گروه های آموزشی، ارتباطات برون بخشی و بین بخشی) به منظور ایجاد مهارت های لازم و مدیریت برنامه‌های دستیاری با محدودیت‌های جدی رو به رو هستند.

دکتر میثمی در پاسخ به این پرسش که آیا این رشته از لحاظ تعاریف سر فصل های درسی آیا بومی شده با شرایط اجتماعی کشور است گفت: رشته تخصصی پزشکی اجتماعی از معدود رشته هایی است که سرفصل های درسی آن منطبق با نیازهای کشور از ابتدای راه اندازی نظام شبکه تدوین شده است .اما در اجرا و به کارگماری، با توجه به شناخت و نگرش نا مناسب از این رشته تخصصی، روند مطابق با انتظارات نبوده است.

جایگاه شغلی مناسب با کسب درآمد در حد انتظار، مهمترین مطالبه دانش آموختگان

وی با بیان این مطلب که متأسفانه علی رغم پیگیری های مکرر انجام شده توسط انجمن علمی پزشکی اجتماعی ایران با همکاران مسئول در معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با وجود نیاز به این رشته تخصصی، جایگاه هایی که برای فعالیت دانش آموختگان این رشته وجود دارد، در آیین نامه ها و بخشنامه ها تصریح نشده است افزود: در برنامه پزشک خانواده، به جز در جایگاه های عمومی مراقبت خط اول در هیچ یک از سطوح دیگری که ضرورتاً از مهارت ها و دانش این گروه تخصصی به منظور دستیابی به اهداف باید بهره برداری شود (مراکز جامع سلامت، مدیریت شبکه، پایش و ارزشیابی خدمات)، موردی تصریح نشده است که این موضوع منجر به این می شود که در تخمین تعداد نیروی مورد نیاز در کشور و همچنین در جذب دانش آموختگان مشکل جدی ایجاد شود.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران تصریح کرد: در بخش درمان جایگاه های این دانش آموختگان در بیمارستان ها در کلینیک های پیشگیری و ارتقاء سلامت و همچنین به عنوان مدیران فرایند بیمارستان های ارتقاء دهنده سلامت (HPH) و همچنین مدیریت فرایند های درمان در منزل، درمان سرپایی و ارجاع از شبکه به بیمارستان های سطح دو وجود دارد که رایزنی در خصوص اجرایی شدن آنها و تصریح این موارد در آیین نامه ها و بخش نامه ها در دستور کار انجمن علمی پزشکی اجتماعی ایران است،اما هنوز به نتیجه نرسیده است.

میثمی با اشاره به اینکه در معاونت اجتماعی وزارت بهداشت، جایگاه های شغلی متعددی برای دانش آموختگان به طور بالقوه وجود دارد گفت: دانش آموختگان این رشته تخصصی می توانند به عنوان معاون اجتماعی دانشگاه ها، مدیران ادارات مؤلفه های اجتماعی سلامت و دیگر موارد جایگاه شغلی مناسب داشته باشند اما متأسفانه حتی در نامه ارشادی معاونت اجتماعی وزارت بهداشت به رؤسای دانشگاه‌ها در خصوص تصدی پست معاونت اجتماعی دانشگاه های علوم پزشکی کشور، نام رشته تخصصی “پزشکی اجتماعی” از قلم افتاده است.

عدم همکاری بیمه ها با دانش آموختگان “پزشکی اجتماعی “

این متخصص پزشکی اجتماعی بیان کرد: در بخش خصوصی جایگاه‌های شغلی مختلف پژوهشی، مدیریتی و اجرائی نیز برای دانش آموختگان وجود دارد که حسب توانمندی، علاقه، پیگیری و ارتباطات توانسته اند در آنها مشغول و موفق شوند اما به عنوان مهمترین فعالیت خصوصی و مستقل که در کلینیک های پیشگیری و ارتقاء سلامت (در بخش خصوصی) می تواند برای دانش آموختگان وجود داشته باشد، عدم عقد قرارداد بیمه ها و عدم پرداخت های تخصصی به این دانش آموختگان و به رغم تصریح وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از محدودیت های موجود در این مسیر است.

میثمی یادآور شد: در طول سال های گذشته، با راه اندازی رشته تخصصی پزشک خانواده، که متأسفانه سرفصل های درسی آن تقریباً اقتباس شده از سرفصل های رشته تخصصی پزشکی اجتماعی بوده است، مشکل همپوشانی بین دو رشته ایجاد شده است. رشته تخصصی پزشک خانواده که هزینه اثربخش بودن آن تعیین نشده و سعی در تربیت دانش آموختگان تخصصی به منظور ارائه مراقبت های اولیه در محیطی ترین سطح را دارد، خود از موارد چالش برانگیز در اجرای طرح پزشک خانواده بوده و مشکلاتی بر مشکلات موجود پزشکان عمومی که در نظام سلامت باید جایگاه کلیدی خود را داشته باشند، ایجاد کرده است. این روند بر رشته پزشکی اجتماعی نیز سایه افکنده و ضرورت های این رشته با ابهام مواجه ساخته، که علت اصلی آن عدم شناخت از کارکردها و تعریف ناصحیح از جایگاه‌های هر یک از گروه‌های ارائه کننده خدمت است.

رییس انجمن پزشکی اجتماعی ایران با بیان اینکه انجمن با تشکیل جلسات، مکاتبات، نشست ها و برگزاری کنگره‌ها سعی در شناساندن ظرفیت ها داشته اما رسیدن به نتیجه با توجه به ساختار موجود معمولاً سخت و بعید است، افزود: در خصوص تعیین جایگاه های شغلی، تعرفه تخصصی و بیمه ها مطالبات با وزارت بهداشت در میان گذاشته شده و معاونت درمان وزارت بهداشت همراهی‌های لازم را داشته است اما به دلیل ملاحظات موجود در بیمه ها، نتیجه بخش نبوده و متأسفانه علی رغم درخواست های مکرر جهت ملاقات با معاونین وزارت بهداشت و جناب آقای دکتر هاشمی وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی، این ملاقات جهت هم اندیشی و تبادل نظر هنوز ممکن نشده است.

میثمی خاطرنشان‌کرد: به طور کلی دانش آموختگان در جایگاه‌های مختلف مشغول هستند. اما میزان دریافتی پیشنهاد شده و یا درآمد ایشان، واقعی و قابل مقایسه با جایگاه علمی و شأن تخصصی شان نیست. علاوه بر این در مواردی نیز جایگاه‌های شغلی بلا تصدی وجود دارد، که دانش آموختگان با توجه به ترجیح کار در دانشگاه ها و گروه های آموزشی، شهر محل سکونت، عدم تمایل به حضور در فیلد و اشتغال در جایگاه های مختلف دورتر از مرکز، از آنها انصراف می‌دهند. اما آنچه مسلم است تفاوت درآمدی قابل توجه میان رشته های تخصصی دیگر با درآمد دانش آموختگان پزشکی اجتماعی از موارد اصلی ایجاد محبوبیت اندک برای این رشته و موجب نارضایتی است.

بی‌توجهی مسئولین وزارت بهداشت به رشته تخصصی پزشکی اجتماعی

دکتر محمدرضا سهرابی، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه رشته پزشکی اجتماعی در دهه ۵۰ و برای اولین بار در دانشگاه شیراز ایجاد شد و در حال حاضر در ۸ دانشگاه برنامه آموزشی دارد، گفت: رشته پزشکی اجتماعی تخصصی است که به بررسی تاثیر تعیین کننده های اجتماعی و اقتصادی بر سلامت، بیمارنگری به جای بیماری نگری، بهبود عملکرد نظام ارایه خدمات سلامت و همچنین بهبود شرایطی که منجر به جامعه سالم می‌شوند، می‌پردازد.

وی با بیان این مطلب که مهم ترین رکن در این رشته مقدم بودن پیشگیری بر درمان است افزود: رشته پزشکی اجتماعی می‌تواند در سیاستگذاری‌ها، تدوین برنامه‌های بلند مدت، میان مدت و کوتاه مدت نظام سلامت و ارزشیابی آنها دخالت کند و ارتقای سلامت جسمی، روانی و اجتماعی جامعه را تضمین کند.

سهرابی با اشاره به اینکه مسئولین وزارت بهداشت هنوز آنطور که باید و شاید به این رشته پرکاربرد بها نمی‌دهند اظهار کرد: وقتی بحث تخصص در نظام ارایه خدمات سلامت به میان می‌آید، باید سازوکار انتخاب افراد برای مدیریت سلامت هم تخصصی باشد، اما متاسفانه در وزارت بهداشت افراد انتخاب شده برای مدیریت حوزه های مختلف اغلب افرادی هستند که تخصص یا فوق تخصص بالینی دارند و نگاهشان در نظام سلامت، بیشتر بالینی و درمان نگر و فرد نگر است و دید کلی و جامع به سلامت مردم با در نظر گرفتن عوامل خطر زای سلامت، عوامل اجتماعی موثر بر سلامت و اصول اقتصاد سلامت را ندارند.

استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: با وجود گسترش روزافزون بیماری‌ها و انواع ناهنجاری‌های اجتماعی که درگیر زندگی مردم شده است، منطق حکم می کند که به پزشکی اجتماعی در تدوین طرح‌های کلان حوزه سلامت بیشتر توجه شود چرا که بیشتر مرگ و میرها در ایران به بیماری های غیرواگیر مثل سرطان، قلبی عروقی و دیابت است متخصصان پزشکی اجتماعی می‌توانند با ترویج فرهنگ پیشگیری و تشخیص زودرس بیماریها در جامعه و برنامه ریزی کلان در نظام سلامت، از گسترش این بیماری ها و بسیاری از هزینه هایی که صرف درمان بیماریها می‌شود جلوگیری کنند.

وی با انتقاد از این مطلب که توجه بیش از حد به درمان و بیمارستان‌ها در سالیان گذشته از سوی مسئولان بهداشت و درمان کشور، موجب شد تا وزارت بهداشت در قبال سلامت مردم بسیار منفعلانه عمل کند و به روزمرگی دچار شود. در حالیکه جای برنامه های بلندمدت ده، بیست و پنجاه ساله برای سلامت کشور خالی است.

دانش آموختگان رشته پزشکی اجتماعی، پرچم داران سلامت عمومی

سهرابی با بیان اینکه بسیاری از پزشکان اجتماعی که در کشور تربیت شده‌اند، جایگاه شغلی مشخصی ندارند افزود: دانش آموختگان این رشته بعد از فارغ التحصیلی عملا باید در وزارت بهداشت و بخش های مرتبط با سلامت استخدام و برای سیاست‌های کلان سلامت جامعه برنامه ریزی کنند اما اغلب این افراد دچار یک سردرگمی هستند چرا که نظام سلامت ما شرح وظایف و جایگاه شغلی درستی برای این افراد به عنوان پرچم داران سلامت عمومی که بتوانند در نظام سلامت، تاثیرگذار باشند، ندارد. این متخصصین برای جایگاه های مدیریتی سطوح میانی و بالای سلامت تربیت می شوند اما به کار گرفته نمی‌شوند. در بخش خصوصی نیز فارغ التحصیلان این رشته علیرغم اینکه متخصص بالینی هستند و مجوز تاسیس کلینیک های پیشگیری و ارتقای سلامت را دارند، به دلیل عدم پوشش بیمه ای خدماتشان، تاسیس این کلینیک‌ها با استقبال عمومی مواجه نمی‌شود.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به درآمد اندک این رشته نسبت به سایر رشته های پزشکی اشاره کرد و گفت: اغلب متخصصین پزشکی اجتماعی به دلیل داشتن شغل دولتی درآمدی معادل یک کارمند دارند و به همین خاطر این رشته بین آقایان جذابیتی ندارد و اغلب خانم ها این رشته را انتخاب می کنند.

وی افزود این وضعیت شایسنه نطام سلامت نیست که رشته ای که بیشترین تاثیر در سلامت جامعه را دارد کمترین درآمد و جذابیت را داشته باشد.

وی از نحوه پذیرش دانشجو در این رشته گلایه کرد و افزود: علاوه بر پذیرش دانشجو از طریق آزمون کتبی باید از افرادی که این رشته را انتخاب کرده اند مصاحبه گرفته شود تا میزان علاقمندی و توانایی افراد در این رشته سنجیده شود تا صرفا ارتقای مدرک دانشجو نباشد.

سهرابی در پایان یادآور شد: برای رفع مشکلات آموزشی و صنفی این رشته از دوره اول وزارت دکتر هاشمی ازطریق هیات بورد و انجمن علمی پزشکی اجتماعی درخواست ملاقات با ایشان را داشتیم که متاسفانه هنوز این قرار ملاقات محقق نشده است. نکته جالب توجه اینکه به جای تقویت و استفاده روزافزون از رشته های سلامت عمومی مانند پزشکی اجتماعی در تصمیمی عجیب در سال جاری پذیرش دستیار تخصصی این رشته نیز متوقف شده است.

دکتر زیبا فرج زادگان، مدیر گروه پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به اینکه ماهیت این رشته پیشگیری است، گفت: دانش آموختگان رشته تخصصی پزشکی اجتماعی از ترویج رفتارهای پرخطر جامعه مانند سیگار، چاقی، رفتارهای جنسی پر خطر جلوگیری می کند.

وی ادامه داد: مخاطب پزشکی اجتماعی، جامعه است. بر خلاف بحث پزشکی و درمان که بیماران به پزشک مراجعه می‌کنند در پزشکی اجتماعی، این پزشک است که به مخاطب خود مراجعه می‌کند. در نتیجه پزشکی اجتماعی به مسائل و مشکلات جامعه، عوامل خطرآفرین و مختصات اقتصادی، فرهنگی و حتی سیاسی جامعه باید اشراف داشته باشد. در کل باید گفت هر چیزی که روی سلامت مردم تاثیر می‌گذارد در این تخصص اهمیت پیدا می‌کند.

مدیر گروه پزشکی اجتماعی و پزشک خانواده دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان این مطلب که یک متخصص پزشکی اجتماعی برای ایفای نقش در جامعه، با موانع متعددی روبروست است، افزود: با وجود قدمت قابل توجه این رشته در ایران، عده زیادی از مردم اطلاعات کافی از این رشته ندارند، در حالی که رشته پزشکی اجتماعی می‌تواند در سیاستگذاری‌ها، تدوین برنامه‌های بلند مدت، میان مدت و کوتاه مدت نظام سلامت دخالت کند و رشد سلامت جسمی، روانی و اجتماعی را تضمین کند.

استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با تاکید بر این مطلب که متاسفانه حرفه پزشکی در ایران تجاری شده است، اظهار کرد: متاسفانه بسیاری از دانشجویان دغدغه مالی دارند و خیلی اهمیتی به سلامت عمومی جامعه نمی دهد و به همین علت ترجیح می دهند رشته های که درآمد بیشتری دارد ادامه تحصیل دهند.

دکتر فرج زادگان در پایان دلیل اصلی عدم توجه به پزشکی اجتماعی را به عدم استحکام لازم مدیریت در کشور مرتبط دانست و گفت: در شرایطی که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، نقش پزشکی اجتماعی بسیار پررنگ است، اما در کشور ما اهمیت چندانی ندارد و خیلی اوقات هم متخصصان این رشته در مشاغلی غیر از تخصص اصلی شان، فعالیت می‌کنند.

رشته پزشکی اجتماعی ماهیتا نگاه جامع و کلان به نیازها و مشکلات سلامت افراد و جامعه دارد و بر همین مبنا به سلامت محوری معتقد است.دانش آموختگان این رشته معتقدند که توسعه پایدار ملی ممکن نمی‌شود، مگر با ارتقای سلامت همراه با عدالت و رضایت برای جامعه، جمعیت‌ها، خانواده و افراد. همچنین دانش آموختگان این رشته می‌توانند با برنامه ریزی های دراز مدت از هزینه های سرسام آور ناشی از درمان که به دولت تحمیل می شود بکاهد اما متاسفانه در کشور ما متخصصین پزشکی اجتماعی به عنوان متولیان اصلی این امور در نظام سلامت به کار گرفته نمی شوند امید است که وزارت بهداشت با تغییر نگرش در حوزه مدیریتی نظام سلامت از توانمندی این متخصصین بهره ببرد و انتظار بی‌جایی نیست که این وزارتخانه در بُعد بهداشت عمومی فعالیت بیشتری داشته باشد و در قبال بهداشت و سلامت جامعه به صورت فعال وارد عرصه شود.