سرنخ‌های جدید از آب‌های ژرف

به گزارش قائم آنلاین، وجود اختلافات فراوان در خصوص مناسب بودن و یا مشکلات استخراج آب‌های ژرف باعث شده تا همچنان این برنامه دچار وقفه شود اما مدتی است که آغاز یک پروژه حفاری با کارفرمایی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بارقه امید را در منطقه سیستان و بلوچستان که از کم آبی رنج می برد ایجاد کند.

درباره برداشت آب‌های ژرف در کشور اختلاف نظر کارشناسی در میان کارشناسان دانشگاهی و مسئولان وجود دارد. برخی کارشناسان بر این عقیده هستند که برداشت آب های ژرف که گفته می شود در عمق بیش از ۱۰۰۰ متری از سطح زمین قرار دارد از دیدگاه زمین شناسی و زیست محیطی به صلاح نیست. در طرف مقابل برخی دیگر از کارشناسان نیز اعتقاد دارند که اگر این آب ژرف ماهیت رودخانه ای داشته باشد و وارد دریای عمان شود می‌تواند برای کشور مفید و مناسب باشد.

* حفاری در چهار استان برای اکتشاف و استخراج آب‌های ژرف

در دوره‌ای که چیت چیان در دولت یازدهم وزیر نیرو بود از استخراج و مطالعه آب های ژرف حمایت کرده و اعلام کرده بود که دستیابی به آب‌های ژرف که در دستور کار دولت تدبیر و امید قرار گرفته موجب تامین منابع آبی پایدار برای کشور خواهد شد بنابراین طرح اکتشاف آب‌های ژرف از اعماق زمین قرار است با کمک محققان روس در ایران اجرایی شود.

بعد از این اظهارات در سال ۹۶ تلاش‌ها برای اکتشاف دقیق و استخراج آغاز شد و علاوه بر روس ها یک شرکت نفتی که زیر مجموعه بنیاد مستضعفان بود کار حفاری اکتشافی را در سیستان و بلوچستان آغاز کرد. اگر چه گفته می شود این حفاری‌ها به غیر از سیستان و بلوچستان در ۳ استان دیگر بطور همزمان آغاز شده است.

گفته می شود وزارت نیرو قرارداد نسبتا بزرگی با روس‌ها برای اکتشاف و استخراج آب های ژرف منعقد کرده است که بر اساس آن قرار است شرکت روس شناسایی پتانسیل‌ها با نقشه‌های سطحی زمین شناسی و مطالعات ژئوفیزیک و در نهایت حفاری چاه در بلوک‌های اکتشاف آب در نقاط عمیق و ژرف را انجام دهد.

* تلاش‌‌ برای بهره‌برداری از رودخانه زیرزمینی ۱۰۰ میلیارد مترمکعبی در سیستان و بلوچستان

حبیب الله دهمرده نماینده مردم زابل در مجلس شورای اسلامی در این باره در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، با اشاره به تلاش‌ها برای بهره‌برداری از رودخانه‌ زیرزمینی با ظرفیت ۱۰۰ میلیارد متر مکعب آب در سیستان،‌ اظهار داشت: بحث مربوط به پروژه چاه آب رژفی است که سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور آن  را شروع کرده است.

وی افزود: از مدتی پیش کارهای مربوط به این چاه آب را آغاز کردند که حفاری‌های چاه هم انجام شده است؛ البته این موضوع برای اولین بار است که انجام می‌شود که درباره آن به نتایج خوبی هم دست یافته‌اند.

دهمرده با اشاره به اینکه وزیر کشور و دیگر مسئولان هم از این پروژه بازدید داشتند،‌گفت: ادامه کار و تکمیل آن بر عهده وزارت نیرو خواهد بود. البته تفاهم نامه و قراردادی در این میان تنظیم شده است.

وی ادامه داد: قبلا آقایان ستاری معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور و سعیدی کیا از بنیاد مستضعفان این کار را شروع کردند؛ عملیات حفاری و موارد مشابه با شرکت‌های وابسته به بنیاد مستضفعان انجام شده است.

*نخستین چاه ژرف در منطقه سیستان در عمق ۲ هزار متری زده شد

سید محمدمهدی زاهدی عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه برای استفاده از آب‌های ژرف که زیر یک هزارمتر است اقدام شده، گفت: نخستین چاه در منطقه سیستان و بلوچستان و زابل در عمق ۲ هزار متری زده شده و آب آن در دست آزمایش است.

وی یادآور شد: تلاش می‎شود حجم آب این چاه افزایش و از ۱۰ لیتر به ۴۰ لیتر بر ثانیه برسد و اگر وزارت بهداشت سلامت آن را تأیید کند اتفاق بزرگی درکشور رخ می‎دهد.

گسل‌های ایران ذخیره بسیار خوبی از آب گسلی تجدیدپذیر دارند

در این باره مرتضی تیموری رئیس جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان هم می‌گوید: مطالعات فعلی گواه بر این است که با احتمال بسیار زیاد گسل‌های ایران و از جمله گسل‌های پهن استان اصفهان ذخیره بسیار خوبی از آب گسلی تجدیدپذیر دارند که قابل بهره‌برداری است و شواهد بسیار زیادی در بخش‌هایی از این استان بر وجود آب‌های ژرف (آب‌های گسلی) دیده و شنیده شده است.

وی با اشاره به اینکه حدود ۱۵ سال پیش نیز مطالعات ژئوفیزیک در شهر کوهپایه انجام و چاهی حفر شد که آب خوبی هم از آن حاصل شد و هنوز هم فعال است، اضافه کرد: مویرگ‌های گسلی با آن چاه برخورد کرده است که در این وضعیت بحرانی باز هم آب‌دهی می‌کند؛ وجود قنات‌های فعال و بدون تغییر دبی در شهر بم کرمان و وجود چشمه‌های آب شیرین در کف خلیج فارس نیز گواه بر وجود پتانسیل بسیار خوبی در آب‌های ژرف در کشور است.

* فکری برای استفاده بهینه از منابع فعلی آب شده است؟

با این وجود، برخی از کارشناسان نیز بر این باور هستند در شرایطی که ۸۵۰ میلیون متر مکعب آب در سیستان و بلوچستان به دلیل سوء مدیریت به هدر می رود، برداشت آب از عمق ۲۵۰۰ متری در این منطقه در قالب آب ژرف آیا می‌تواند توجیه اقتصادی داشته باشد؟ هزینه تولید و استحصال این آب که مشابه هزینه استحصال نفت است، چه میزان خواهد بود؟ و اگر این منطقه دارای آب ژرف باشد قرار است با آن آب که تولید آن هزینه زیادی داشته چه محصولی کشت شود که صرفه اقتصادی داشته باشد؟