نگرانی از توزیع عادلانه بسته‌های حمایتی

به گزارش قائم آنلاین،  پس از شکست پروژه ارز ۴۲۰۰ تومان و رانت گسترده ای که در آن تصمیم ارزی وجود داشت، نرخ های ارز موجود در بازار (از سامانه نیما تا بازار آزاد)، به عنوان نرخ های مبنا، مورد پذیرش قرار گرفت. طبیعتا پذیرش واقعیات تلخ بازار ارز حتی با چشم انداز کاهش قیمت دلار به حدود هفت تا هشت هزار تومان (برآورد کارشناسان از قیمت واقعی دلار) به معنای پذیرش آثار تورمی این تغییر در نرخ ارز است. برای مواجهه با این آثار تورمی باید به سمت حمایت از قشرهای ضعیف رفت.

نشست غیرعلنی مجلس با حضور برخی مسئولان دولتی تشکیل و براساس آن برخی جزئیات بسته حمایتی دولت مشخص شد.

براساس اظهارات سخنگوی هیئت رئیسه مجلس، ۲۰ میلیون نفر مشمول بسته حمایتی دولت خواهند بود و کارت اعتباری به مبلغ ۶۰۰ هزار تومان در سال دریافت خواهند کرد. این بسته البته با واکنش هایی مواجه شد. فارغ از واکنش دفتر نوبخت که از علنی شدن محتوای جلسه غیرعلنی حکایت داشت، برخی نمایندگان از جمله پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس درخصوص بسته دولت انتقادهایی را مطرح کرد. در هر حال جدای از این که تصمیم دولت برای ارائه سبد حمایتی از قشرهای کم درآمد اقدامی مناسب است اما این بسته حمایتی دولت را از چند منظر می توان مورد تحلیل قرار داد.

هدف مشخص بسته های حمایتی رنگ و بو دادن به سفره اقشار کم در آمد است که در سایه رشد بی رویه قیمت ها رفته رفته خالی تر می شود.

بسته حمایتی برای حدود ۲ میلیون نفر آماده توزیع است

عضو کمیسیون برنامه، بودجه ومحاسبات مجلس می گوید بسته حمایتی نزدیک به ۲ میلیون نفر تحت پوشش دستگاه های حمایتی آماده توزیع است.

عزت الله یوسفیان ملا در خصوص بسته های حمایتی طراحی شده در دولت اظهار داشت: در حال حاضر ۲ میلیون بسته حمایتی از طریق کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی برای افراد تحت پوشش آماده شده است.

بسته حمایتی مانند یارانه نقدی تورم زا نیست

عضو کمیسیون برنامه، بودجه ومحاسبات مجلس ادامه داد: در گذشته یارانه نقدی را تجربه کردیم، درست است که ۴۵ هزار تومان رقم قابل توجه برای خانواده ها نیست اما دولت باید عدد بالایی را در بین خانواده ها توزیع می کرد، این کار برای دولت بسیار سنگین است چرا که باید یکجا عدد قابل توجهی را به جامعه تزریق کند که می تواند تورم زا باشد.

نماینده مردم آمل در مجلس دهم شورای اسلامی گفت: با توجه به این تجربه دولت در نظر دارد که به افراد نیازمند بسته حمایتی و کالایی بدهد، با این کار دیگر خانواده های مرفه برای گرفتن بسته کالایی خود را به زحمت نمی اندازند و در صف های طولانی نمی ایستند بنابراین بسته حمایتی تنها به افراد نیازمند می رسد نه همه جامعه.

وی تاکید کرد: بسته حمایتی به احتمال بسیار زیاد به دست نیازمندان واقعی می رسد و دیگر شامل حال همه جامعه نمی شود از سوی دیگر با توزیع کالا اجازه افزایش تورم به بازار داده نمی شود در گذشته دیدیم که وقتی ریش و قیچی امور را در اختیار بازار می گذاریم چه بلایی سر سکه و ارز می آید.

بسته حمایتی به خانواده های مرفه داده نمی شود

یوسفیان ملا با تاکید براینکه در بسته حمایتی باید کالاهای اساسی مورد نیاز خانواده ها قرار گیرد، گفت: باید کالاهایی در این بسته قرار گیرد که باعث تنظیم بازار شود و اجازه ندهد قمیت ها افزایش یابد، در تحریم گذشته در این زمینه تجربه های لازم و کافی را کسب کرده ایم.

این نماینده مجلس بیان داشت: به هر حال بسته حمایتی اقدامی غیر نفتی دولت محسوب می شود و محاسن متعددی دارد از جمله اینکه اجازه داده نمی شود اجناس کمیاب یا گران شود از سوی دیگر بسته های حمایتی به دست خانواده نیازمند می رسد و این بسته ها خانواده های مرفه نمی رسد.

یارانه نقدی کارمندان به چه نحوی است؟

وی تاکید کرد: بسته حمایتی اقدام حساب شده ای است که برای دولت زحمت بسیاری دارد، چرا که یارانه نقدی را می توانست با یک دکلمه به حساب سرپرست خانوار بفرستد، اما دولت این روش را انتخاب کرد تا بسته حمایتی به دست افراد نیازمند واقعی برسد این کار زحمت زیادی دارد و نظارت دقیق می طلبد.

عضو کمیسیون برنامه، بودجه ومحاسبات مجلس گفت: بسته حمایتی برای جمیعیت بیش از ۲ میلیونی تحت پوشش دستگاه های حمایتی در نظر گرفته شده است، بعد از افراد تحت پوشش نوبت به اقشار نیازمند جامعه می رسد، از سوی دیگر دولت در نظر دارد یارانه نقدی که به صورت کار اعتباراتی است به کارمندان بدهد تا پول آب، برق، گاز و تلفن و سایر موارد را پرداخت کنند.

به گفته کاظم دلخوش عضو کمیسیون اقتصادی مجلس بحث این است که شرایط عادی نیست. وی می گوید: تحریم ها تشدید شده و با توجه به این شرایط باید تصمیمات اتخاذ شود ارائه بسته های حمایتی هم در همین راستا است.

طرحی که اول با اعضای کمیته امداد و سازمان بهزیستی شروع شده بود حالا مشمول شاغلین و بازنشستگان هم شده است.

*چطور می شود افراد مستحق این بسته را به درستی یافت

زهرا سعیدی سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس می گوید: خواسته یا ناخواسته مستقیم یا غیر مستقیم افزایش قیمت دلار بر روی کالاها اثری گذاشت که درآمد مردم کفاف زندگیشان را نمی داد.

حالا که دایره شمول گسترده شده نگرانی ها هم برای درست اجرا شدن آن افزایش یافته است.

حمیده زرآبادی دادن یارانه در کشورهای مختلف را یک امر معمول می دادند.

این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس می گوید: این یارانه ها به عناوین مختلف و متناسب با وضعیت کشور خودشان داده می شود ولی متاسفانه در کشور ما هر وقت بحث یارانه پیش می آید پشت آن هم یک رانت پیدا می شود که مشکلات زیادی ایجاد می کند.

سوال اینجاست چطور می شود افراد مستحق این بسته را به درستی یافت.

راه حل سعیدی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس ایجاد سامانه ای متناسب با این امر است.

وی می گوید: در عصر ارتباطات و اطلاعات ما اگر تمام اقدامات خود را بتوانیم به صورت سامانهای و با ثبت اطلاعات مردم انجام دهیم به نظر خیلی بهتر از این است که تخمینی به نتیجه برسیم.

ولی به گفته عضو هیات رییسه کمیسیون اقتصادی مجلس کم نیستند افراد بی بضاعتی که حتی با سامانه هم نمی توان آنها را شناسایی کرد.

سید حسن حسینی می گوید: کسانی که تابع هیچ بیمه ای نیستند و درآمدشان در جایی ثبت نشده تکلیف شان چیست ؟

وی می افزاید: تعداد این افراد به میلیون ها نفر می رسد که واقعا مستحق واقعی هستند که حتی تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد هم نیستند.

با یک مثال از زر آبادی عضو کمیسیون صنایع و معادن بهتر می توان به نقص سامانه هایی که آمار مالی افراد را در کشور رصد می کنند پی برد.

وی می گوید: در بحث یارانه ها موقعی که می خواستند افرادی را حذف کنند من گزارشی می خواندم که ۸۰۰ هزار نفر را حذف کردند چون در دهک هایی که یارانه به آنها تعلق می گرفت نبودند و وقتی آنها اعتراض کردند ۵۰۰ هزار نفر را برگرداندند یعنی این مقدار خطا توجیه ندارد.

*لزوم اجرای سریع‌تر بسته حمایتی

در هر صورت لزوم اجرای سریع تر بسته حمایتی و رفع دغدغه ها درباره مشمولان طرح ضروری است و باید توجه داشت در شرایطی که هدف هرگونه تحریمی فشار بر مردم با هدف ایجاد نارضایتی در اولویت طرف مقابل قرار دارد، تدوین و اجرای موفق بسته ای که بتواند فشار تحریمی به خصوص در قشرهای آسیب پذیر و کم درآمد را کم کند، بسیار مهم است و یکی از ابزارهای مواجهه ایران با تحریم هاست.

تردیدی وجود ندارد که اختصاص چنین بسته هایی برای همه نه عادلانه است و نه منابع کافی برای آن موجود است. بنابراین باید به سمت شناسایی خانوارهای هدف رفت. تجربه های قبلی که تلاش برای شناسایی و دسته بندی قشرهای مردم داشت در عمل به نتیجه نرسید. از شکست طرح خوشه بندی یارانه ای تا شناسایی یارانه بگیران ثروتمند و دسته بندی متقاضیان برای ارائه سبد کالا در سال ۹۲، همگی نمونه های شکست در دسته بندی مردم از منظر سیاست های رفاهی است. این در حالی است که سال هاست در مجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، موضوع تشکیل بانک اطلاعات رفاهی خانوار با استفاده از سامانه ها و بانک های اطلاعاتی دیگر در دست اقدام است و هنوز خبری درباره نهایی شدن این بانک اطلاعاتی و تقسیم بندی مردم برای بهره مندی از خدمات رفاهی و یارانه ای مطرح نشده است. تنها می توان گفت که تاحدی در زمینه شناسایی قشرهای نیازمند که تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند موفق عمل شده است و بسته های غذایی نیز طی سال های اخیر به این قشرها اختصاص یافته است، اما بدون تردید بخشی از قشرهای حقوق بگیر از جمله کارگرانی که حداقل دستمزد را دریافت می کنند، نیازمند دریافت بسته حمایتی هستند. در چنین شرایطی شناسایی دیگر قشرهای نیازمند به بسته حمایتی، یکی از چالش های پیش روی اجرای این بسته است که باید برای آن تدبیری اساسی اندیشیده و در همین خصوص برای تکمیل بانک اطلاعات رفاهی خانوار اقدامات جدی تری انجام شود.