آمارهای نگران‌کننده از کاهش رشد جمعیت در کشور

به گزارش قائم آنلاین، در دهه‌های گذشته به واسطه شرایط کشور و همچنین نیاز به رشد متوازن جمعیت، سیاست‌های تحدید نسل در کشور دنبال شد که نتیجه آن جلوگیری از روند رو به رشد جمعیت ایران طی سال‌های دهه ۶۰ و پس از آن بود.
از این رو در دورانی که این سیاست در کشور اجرا می‌شد شاهد محدودیت‌هایی در ارائه خدمات اجتماعی به خانواده‌های دارای بیش از ۳ فرزند بودیم و همچنین تبلیغات زیادی که در خصوص خانواده کمتر در فضای عمومی کشور دیده می‌شد که ترویج شعارهایی همچون فرزند کمتر زندگی بهتر را می‌توان در این زمینه بررسی کرد که این مسائل سبب کاهش میزان موالید و نرخ باروری زنان و در نتیجه کوچک شدن خانواده‌های ایرانی شد.
این روند همچنان ادامه یافت تا اواسط سال ۱۳۹۰ رهبر انقلاب با دقت‌نظر در معایب تداوم چندین ساله این سیاست، از اجرای آن جلوگیری و در مقابل تحدید نسل ایستادند. ایشان در دیداری که روز سوم مرداد ماه سال ۱۳۹۰ با مسئولان نظام داشتند در این خصوص فرمودند:
«ما باید در سیاست تحدید نسل تجدیدنظر کنیم. سیاست تحدید نسل در یک برهه‌ای از زمان درست بود؛ یک اهدافی هم برایش معین کردند. آنطوری که افراد متخصص و عالم و کارشناسان علمی این قسمت تحقیق و بررسی کردند و گزارش دادند، ما در سال ۷۱ به همان مقاصدی که از تحدید نسل وجود داشت، رسیدیم. از سال ۷۱ به این طرف، باید سیاست را تغییر می‌دادیم؛ خطا کردیم، تغییر ندادیم. امروز باید این خطا را جبران کنیم. کشور باید نگذارد که غلبه نسل جوان و نمای زیبای جوانی در کشور از بین برود.»
بر همین اساس نیز ضمن توقف اجرای این سیاست و از دستورکار خارج شدن آن، از اردیبهشت ماه سال ۹۳ نیز سیاست‌های کلی «جمعیّت» از سوی رهبر انقلاب به دستگاه‌ها ابلاغ شد که آن هم نقشه ‌راه جدیدی پیش‌روی مسئولان برای مدیریت این موضوع گذاشت.
براساس این سیاست‌نامه ابلاغی، دستگاه‌های اجرایی موظف شدند نسبت به رفع موانع ازدواج، تسهیل و ترویج تشکیل خانواده و افزایش فرزند، کاهش سن ازدواج، حمایت از زوج‌های جوان و توانمندسازی آنان در تأمین هزینه‌های زندگی و تربیت نسل صالح و کارآمد اقدامات لازم را انجام دهند.
اما آنچه در عمل طی سال‌های اخیر شاهدیم این است که علاوه‌بر اجرا نشدن صحیح این قانون، شاهد پسرفت در این خصوص نیز هستیم به طوریکه آمارها سال ‌به سال نگران‌کننده‌تر می‌شوند.
روند کاهشی تعداد موالید در سالیان اخیر
براساس آمار موجود، در سال ۱۳۹۴، میزان تولد جدید در کشور بیش از یک میلیون و ۵۷۰ هزار نفر بوده است که این رقم با کاهش قریب به ۴۲ هزار نفری در سال ۹۵ به یک میلیون و ۵۲۸ هزار رسید که این رقم در سال ۹۶ به یک میلیون و ۴۷۹ هزار نفر کاهش یافت.
به عبارت دیگر در سال‌های پس از اجرای این قانون شاهد کاهش قریب به ۹۲ هزار نفری تعداد موالید در کشور بودیم که همین مسئله نشان‌دهنده ضعف در اجرای سیاست‌هاست.از سوی دیگر، کاهش میزان موالید در کشور همزمان شده است با افزایش سن خانوار بطوریکه براساس آخرین آماری که توسط بانک مرکزی از تعداد خانوار مربوط به وضعیت بودجه خانوار در سال ۹۶منتشر شد، این مسئله قابل درک می‌شود.براساس این آمار، میزان افراد بالای ۵۰ سال در خانوار ایرانی در سال ۱۳۸۷ به عنوان اولین سال مورد بررسی ۱۶/۷ درصد بوده که این رقم در آخرین آمار منتشره در سال ۹۶ به بیش از ۲۵/۴ درصد رسیده است که بیانگر رشد قریب به ۸/۷ درصدی است.
به عبارت دیگر تعداد افراد پا به سن گذاشته در خانواده‌های ایرانی طی این سال‌ها بیشتر شده است و در مقابل، درصد افراد پایین‌تر از ۲۰ سال در هر خانوار از ۳۳/۹ درصد در سال ۱۳۸۷ به ۲۶/۷ درصد کاهش یافته که نشانگر افت ۷/۲ درصدی است.
از این دو آمار می‌توان نتیجه گرفت هرم جمعیتی ایران در حال حرکت به سمت پیری است و به اندازه‌ای که از جمعیت جوان کشور به سمت میان‌سالی حرکت می‌کنند، جایگزین نمی‌شود که این مسئله به عنوان زنگ خطر و هشداری جدی در مقابل مسئولان قرار دارد.
بررسی دقیق‌تر موضوع نیز از آخرین سرشماری مرکز آمار قابل دسترسی است که بنابر اطلاعات آن، میزان رشدجمعیت کشور چه در بخش شهری و چه در بخش روستایی با کاهش مواجه شده است بطوریکه در بخش شهری متوسط کاهش سرعت رشد جمعیت به منفی ۱۷ درصد و در بخش روستایی نیز به منفی ۱۰ درصد رسیده است.این میزان کاهش پیش از این نیز در آینده‌پژوهی‌هایی که چه در داخل و چه خارج از کشور انجام شده بود قابل پیش‌بینی بود. براساس پژوهشی که سازمان ملل در این خصوص انجام داد، در سال ۱۴۲۰ نرخ رشد جمعیت ایران به صفر می‌رسد که با توجه به شرایط فعلی حتی ممکن است زودتر نیز این فاجعه رخ دهد.
همچنین برخی آینده‌پژوهی‌ها نیز حکایت از این دارد که جمعیت ایران پس از رسیدن به ۹۰ میلیون نفر روند معکوس به خود می‌گیرد و تا سال ۱۴۸۰ شمسی، تعداد ایرانیان به ۶۲ میلیون کاهش می‌یابد.
علت کاهش جمعیت ایران چیست؟
کارشناسان این حوزه دلایل بسیاری برای این وضعیت نا به سامان جمعیتی کشور مطرح می‌کنند که هر کدام در جای خود قابل بررسی است اما مهم‌ترین عواملی که در این زمینه می‌توان به آن ‌اشاره کرد عدم همراهی به موقع و اجرای دقیق سیاست‌های جمعیتی توسط مسئولین کشور است که همزمانی آن با فشارهای اقتصادی که این سال‌ها به واسطه کم‌کاری‌های داخلی و همچنین تحریم‌های خارجی بر ملت ایران تحمیل کرده موجب بخشی از این کاهش جمعیت شده است.
از سوی دیگر، تغییر سبک زندگی افراد بخصوص درجوامع شهری و تاثیری که رسانه‌های جمعی بر طرز فکر مردم می‌گذارند به همراه اطلاعات غلطی که برخی افراد به‌ظاهر کارشناس برای تغییر محاسبات مسئولان در اختیار آنها قرار می‌دهند نیز از دیگر عوامل این بحران است.
در این زمینه می‌توان به دستگیری دو نفر از اساتید دانشگاه که در پوشش فعالیت‌های علمی اقدام به نفوذ در دستگاه‌های مختلف حاکمیتی و مانع آفرینی در برابر اجرای صحیح سیاست‌های کلی نظام در زمینه جمعیت نمودند، ‌اشاره کرد. این عناصر متهم به اقدام علیه امنیت کشور از طریق ارتباط و همکاری با موسسات برانداز، ایجاد انحراف و اختلال هدفمند در تصمیمات نهادهای سیاستگذار، آمارسازی، خروج اطلاعات از کشور و… می‌باشند.
نقش سازمان‌های امنیتی خارجی
 در بحران جمعیتی ایران
یک محقق و پژوهشگر حوزه جمعیت با‌ اشاره به اینکه نقشه کاهش زادوولد و نرخ پایین فرزند آوری در ایران از سوی سازمان سیا همچنان باقدرت ادامه دارد تصریح کرد: دشمن تمام قوای خود را به کار گرفته و با ورود به بخش فرهنگی و به‌کارگیری رسانه‌ها ازجمله ماهواره و تولید فیلم‌ها، تلاش می‌کند بی‌رغبتی و ترساندن جوانان از ازدواج، تاکید بر افزایش مهریه و ترویج طلاق در کشور دامن بزند.