رفتن تا پای مرگ برای کشف اسرار دریاچه مرموز

در این برنامه، آرمین ایثاریان، پژوهشگر کارگردان، پویان آقابابایی، مدیر فیلم‌برداری، محمد محمدپور، دستیار کارگردان و کامیار لطفی، مدیر برنامه‌ریزی و سعید زمانی، مشاور تولید مستند «اسرار دریاچه» حضور داشتند.

پس از نمایش این مستند که از آثار راه‌یافته به بخش فیلم‌های بلند دوازدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت است، آرمین ایثاریان درباره شکل‌گیری ایده اولیه مستند گفت: «اولین‌بار حدود ۲۲ یا ۲۳ سال پیش بود که در دوران دانشجویی به منطقه تخت سلیمان رفتم و با آن ناحیه آشنا شدم. غالباً مطالبی که می‌شنیدم و می‌خواندم ناظر به این نکته بود که این دریاچه ناشناخته است. افسانه‌های بسیاری حول‌وحوش آن مطرح بود و می‌گفتند تاکنون کسی نتوانسته است به عمق آن برود. این سؤال که چطور ممکن است با این میزان پیشرفت فناوری، امروزه نتوان به عمق یک دریاچه رفت، جرقه اولیه در ذهن من بود.»

ایثاریان ادامه داد: «سال‌ها گذشت تا اینکه فیلم‌ساز شدم و شرایطی به‌وجود آمد که تصمیم گرفتم این پروژه را کلید بزنم. از دوستانم برای گروه تولید دعوت کردم و هم‌زمان با گروه‌های تخصصی و دانشگاهی درباره این موضوع وارد مشورت شدم. سراغ متخصصانی رفتیم که روی آن ناحیه تحقیقاتی انجام داده بودند و این‌گونه مقدمات ساخت این فیلم فراهم شد.»

او با اشاره به زمان سه سال و نیمه‌ای که تیم تولید برای ساخت این مستند صرف کرده است گفت: «در این بازه زمانی تقریباً به‌طور کامل در آن منطقه مستقر بودیم به غیر از فصل‌هایی که واقعاً امکان کار وجود نداشت. گاهی ما حتی با روستاهای اطراف ارتباط نداشتیم و باید صبر می‌کردیم تا شرایط آب و هوایی و محیطی به‌گونه‌ای شود که بتوانیم با جایی ارتباط بگیریم. شاید به دلیل همین سختی‌ها هم بود که برخی دوستان و همکاران ترجیح دادند از جایی به بعد گروه را ترک کنند!»

ایثاریان که تصویربرداری نماهای زیرآب در مستند «اسرار دریاچه» را هم برعهده داشته است، درباره این تجربه گفت: «در ایران تصویربرداری زیر آب، برای فیلم‌های سینمایی داریم اما نهایت عمقی که آن‌ها برای کار نیاز دارند، ۴ متر است و تجربه‌ای برای تصویربرداری در عمق زیاد تا حدود ۴۵ متری ندارند. از طرف دیگر تیم‌های غواصی متخصص برای اعماق زیاد هم داریم که طبیعتاً کار تصویربرداری بلد نیستند. برای همین تصمیم گرفتم دو نفر از همین غواص‌ها را با خودم همراه کنم، غواصی یا بگیرم و با همراهی آن‌ها برای تصویربرداری زیر آب بروم.»

این فیلمساز درباره تجربه صخره‌نوردی در فیلم هم گفت: «برای این بخش‌ها هم از یک متخصص برای آموزش کمک گرفتیم. در این بخش بلاهای بیشتری سر ما آمد و در مجموع خودم و تیم اصلی تولید، ‌۷ یا ۸ بار در مسیر ضبط این تصاویر تا پای مرگ رفتیم و برگشتیم!»

پویان آقابابایی، مدیر تصویربرداری مستند «اسرار دریاچه» هم در بخشی از این نشست درباره مراحل رسیدن به فضای متفاوت بصری این مستند گفت: «تصویربرداری این پروژه را با «تایم‌لپس»ها آغاز کردیم. به لحاظ تکنیکی ساخت تایم‌لپس یک‌ساله بسیار دشوار است و در این مختصات زمانی دو تایم‌لپس معروف در دنیا داریم، یکی متعلق به نشنال‌ژئوگرافیک است که آب شدن یخ‌های قطبی را ثبت کرده است و دیگری متعلق به بی‌بی‌سی است که شن‌های روان بیان را به تصویر می‌کشد. معتقدم هر دو این‌ها به لحاظ فنی، به کیفیت تایم‌لپس یک‌ساله‌ای که برای این مستند ضبط شده و گذر چهارفصل را در آن می‌بینم، حتی نزدیک هم نمی‌شوند.»

وی افزود: «از جایی به بعد در قالب این پروژه ما شروع به زندگی در کنار هم کردیم. دوربینی که برای تایم‌لپس کاشته بودیم، در فاصله ۵ کیلومتری بود و نزدیک به ۳ ساعت و نیم کوهنوردی، فقط برای تعویض حافظه دوربین‌ها باید می‌داشتیم. در همین فرآیند و پس از سه یا چهار ماه بود که درباره فضای بصری فیلم به یک زبان مشترک رسیدیم.»

مستند «اسرار دریاچه» به معرفی منطقه باستانی تخت سلیمان و مراحل اکتشاف دریاچه و رسیدن به اعماق و رویارویی با شگفتی‌های دفن شده در ژرفای آن می‌پردازد. این مستند در بخش مسابقه ملی دوازدهمین جشنواره سینماحقیقت روی پرده خواهد رفت.

آرمین ایثاریان ساخت مستندهایی چون «اصفهان نصف جهان»، «ایران سرزمین رازها- شیراز»، «تهران امروز»، «بزرگ‌ترین فرش زمین»، «گرم‌خانه»، «آرزوها در اعماق» و «وقت شام» را در کارنامه فیلمسازی خود دارد.