قرارگیری اکثر نیروگاه‌ها در دشت‌های ممنوعه

به گزارش قائم آنلاین، نیما نظامی با تشریح وضعیت قرارگیری نیروگاه‌های تولید انرژی در دشت‌های آبی ایران، گفت: اولین نمونه از این نوع، دشت‌های آزاد هستند که تراز آب زیرزمینی در آنها مثبت است، یعنی تغذیه آب و تجدیدپذیری منابع آب بیشتر از برداشت از منابع آبی است.

وی افزود: دومین دشت، دشت‌های ممنوعه است که در این دشت‌ها تغذیه از آبخوان بیشتر از منابع آب تجدیدپذیر است و ممنوعه به این معنا است که وزارت نیرو به عنوان متولی آب کشور، حفر چاه جدید برداشت جدید از این مناطق را ممنوع اعلام کرده است.

نظامی با بیان اینکه در دشت‌های بحرانی نیز وضعیت اضافه برداشت از این دشت‌ها بسیار شدید است و در حالت بحرانی قرار دارد، اظهار داشت: ۶۰۹ دشت آبی در ایران وجود دارد که ۲۵۳ دشت، ممنوعه و ۱۳۵ دشت در زمره دشت‌های بحرانی قرار دارند، بنابراین در مجموع ۳۸۸ دشت از ۶۰۹ دشت در وضعیت بحرانی و ممنوعه قرار دارند.

*شاخص «فالکن مارک»‌ ایران را در مرز تنش آبی قرار داده

کارشناس و پژوهشگر حوزه آب و محیط زیست گفت: براساس شاخص «فالکن مارک»‌ که سرانه آب تجدیدپذیر را به ازای هر فرد مورد سنجش قرار می‌دهد، فائو در سال ۲۰۱۱ گزارشی را درباره سرانه آب تجدیدپذیر جهان منتشر کرده است که براساس آن، ایران با سرانه ۱۷۲۰ متر مکعب به ازای هر نفر در سال در مرز تنش آبی قرار داشته است.

به گفته وی، طبق این شاخص ۱۷۰۰ متر مکعب در سال برای هر نفر به عنوان حد نرمال محسوب می‌شود و کمتر از این میزان حد تنش آبی و بیشتر از آن حد نرمال و کشورهای پر آب محسوب می‌شوند.

نظامی خاطر نشان کرد: با توجه به رشد جمعیت و کاهش منابع آبی ایران، در حال حاضر این شاخص کمتر از ۱۵۰۰ متر مکعب در سال برای هر نفر ارزیابی می‌شود و این نشان می‌دهد که ایران وارد تنش آبی شده است.

* تقریباً تمامی کشور به غیر از بخش‌هایی از شمال غرب کشور دچار تنش آبی هستند

کارشناس و پژوهشگر حوزه آب و محیط زیست گفت: استان تهران و بخش‌هایی از استان اصفهان که با تراکم جمعیت بیشتر رو به رو هستند، سرانه آبی کمتری دارند. تقریباً تمامی کشور به غیر از بخش‌هایی از شمال غرب کشور دچار تنش آبی هستند.

*بسیاری از نیروگاه‌های سوخت فسیلی کشور در دشت‌های ممنوع قرار دارند

نظامی خاطر نشان کرد: بسیاری از نیروگاه‌های سوخت فسیلی کشور در دشت‌های ممنوع قرار دارند. در نتیجه منابع آبی زیرزمینی مطمئنی که این نیروگاه‌‌ها در سال‌های گذشته مورد استفاده قرار می‌دادند، در سال‌های آینده همانند سابق قابل اطمینان نخواهند بود و با مشکل بهره‌برداری روبه‌رو خواهند شد.

وی افزود: وزارت نیرو در دوره جدید رویکرد جدیدی تحت عنوان «آمایش آب‌محور» را مدنظر قرار داده است که طرح‌های توسعه جدید را برمبنای منابع آبی موجود کشور ارائه می‌دهند. این رویکرد می‌تواند در توسعه نیروگاه‌ها و به روز رسانی آنها نیز مدنظر قرار گیرد.

وی ادامه داد: اگر قرار باشد نیروگاه‌های گازی افزایش راندمان پیدا کنند و به سیکل ترکیبی تبدیل شوند باید در نظر داشت که آیا آب کافی در منطقه برای این فرایند وجود دارد؟ در چنین شرایطی مدنظر قرار دادن آب محور بودن آمایش و توسعه برای احداث نیروگاه‌ جدیدی ضروری است.

تبعات جبران‌‌ناپذیر اضافه برداشت آب‌های زیرزمینی 

وی تاکید کرد: از جمله تبعات جبران‌ناپذیر اضافه برداشت آب‌ زیرزمینی می‌توان به خالی از سکنه شدن روستاها، مهاجرت ساکنان روستاها به شهرهای بزرگ‌تر و ایجاد حاشیه‌نشینی در شهرها که معضلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بی‌شماری را برای کشور ایجاد کرده، اشاره کرد.

نظامی گفت: پدیده دیگری که به واسطه اضافه برداشت از آب‌های زیرزمینی با آن روبه‌رو هستیم و هر روز بر شدت آن افزوده می‌شود، فرونشست زمین و فروچاله‌ها است، به طوری که با برداشت آب از منابع آبی زیرزمینی حفره‌هایی که بیش‌تر با آب‌های زیرزمینی پر شده بودند، خالی شدن و با هر فشاری در سطح زمین خاک ریزش می‌کند و فرو نشست رخ می‌دهد.

کارشناس و پژوهشگر حوزه آب و محیط زیست ادامه داد: به دنبال فرونشست زمین بسیاری از حفره‌های ایجاد شده در کشور نزدیک به صنایع و کارخانه‌های بزرگ ایجاد شده است. نمونه آن فروچاله ایجاد شده در دشت کبودرآهنگ همدان است که این حفره‌ها در نزدیکی شهرک صنعتی و نیروگاه تولید برق شهید مفتح همدان ایجاد شده است. این اتفاق می‌تواند بسیار خطرناک باشد. شاید روزگاری زمین زیر یکی از برج‌های این نیروگاه‌ها خالی شود و این صنایع را ببلعد.

نظامی با بیان اینکه نیروگاه‌های تجدیدپذیر مانند بادی و خورشیدی مصرف آبی بسیار کمی نزدیک به صفر دارند، گفت: در مقابل نیروگاه‌های حرارتی و سوخت فسیلی به خصوص نیروگاه‌های بخاری برای خنک کردن،مقدار زیادی آب مصرف می‌کنند که با توجه به شرایط منابع آبی کشور نیازمند تجدیدنظری روی این نیروگاه‌ها هستیم تا بتوانیم تولید برق بهینه‌ای داشته باشیم و منابع آبی خود را مدیریت کنیم.

وی خاطر نشان کرد: با نگاهی به جانمایی نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور و مناطقی که پتانسیل بالایی برای احداث نیروگاه‌ جدید دارند مشاهده می‌شود که این مناطق منطبق بر مناطق خشک و دشت‌های ممنوع ایران هستند. این نشان می‌دهد که پتانسیل خوبی وجود دارد که ما به جای برداشت آب زیرزمینی و احداث نیروگاه‌های آب‌بر نیروگاه‌هایی را احداث کنیم که مصرف آب پایین‌تری دارند.