اطلاعاتی ضروری درباره تداخلات خوراکی ها با داروها

در واقع برخی از مواد خوراکی می توانند روی اثر بخشی داروها اثر بگذارند. مشورت با پزشک در این خصوص و خواندن بروشور داروها را نباید فراموش کرد.

در اینجا به برخی از متداول ترین تداخلات دارو و غذا اشاره خواهد شد.

 گریپ فروت

گریپ فروت برخلاف سایر مرکبات حاوی ترکیبی به نام فورانوکومارین است که تغییراتی را در برخی داروها ایجاد کرده و از طرق مختلف با برخی داروها تداخل دارد. گریپ فروت سبب افزایش جذب داروهای استاتین (سیمواستاتین، لووستاتین و …) می شود. این داروها جهت کاهش کلسترول خون تجویز می شوند.

همچنین گریپ فروت و آب گریپ فروت می تواند با برخی از داروهای فشار خون و حتی داروهای بدون نسخه تداخل داشته باشد. آب گریپ فروت را با برخی از داروهای کاهنده فشار خون مصرف نکنید زیرا می تواند سطح این داروها را در بدن شما بالا ببرد و عوارض جانبی بیشتری ایجاد کند.

افزایش میزان استاتین خون سبب بروز عوارضی مانند درد عضلانی، افزایش آنزیم های کبدی و اختلالات کبدی می شود. به همین علت توصیه می شود که در صورت مصرف داروهای استاتین از مصرف گریپ فروت خودداری شود.

همچنین گریپ فروت سبب متابولیسم غیرطبیعی داروهایی مانند آنتی هیستامین ها، کنترل کننده های فشارخون، جایگزین های هورمون تیروئید و بلوکه کننده های اسید معده شده و می تواند منجر به کاهش یا افزایش میزان دارو در خون شود. بنابراین توصیه می شود در صورت مصرف این داروها از مصرف گریپ فروت اجتناب شود یا مصرف آن کاهش یابد.

 سبزیجات برگ سبز

داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین فاکتورهای انعقادی وابسته به ویتامین K را مهار می کنند. مصرف مقادیر زیاد سبزیجات برگ سبز به علت داشتن ویتامین K می تواند سبب کاهش اثربخشی این داروها جهت جلوگیری از لخته شدن خون شود. به خصوص زمانی که دریافت سبزیجات به طور قابل توجه کاهش یا افزایش یابد، این مشکل تشدید خواهد شد.

بنابراین توصیه می شود که در صورت دریافت داروهای رقیق کننده خون، سبزیجات برگ سبز در مقادیر ثابت دریافت شده و میزان مصرف تغییر نکند.

 جانشین های نمک

غالبا در جانشین های نمک، سدیم با پتاسیم جایگزین می شود. بیماران مبتلا به نارسایی قلبی که دیگوکسین دریافت می کنند و افرادی که مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) را به منظور درمان پرفشاری خون دریافت می کنند باید در مصرف جایگزین های نمک دقت کنند.

افزایش دریافت پتاسیم سبب کاهش اثربخشی داروی دیگوکسین و در افراد دریافت کننده مهارکننده های ACE سبب افزایش قابل توجه پتاسیم در خون می شود.

 فیبر

دیگوکسین به منظور تقویت عضلات قلب، کاهش ضربان قلب و دفع مایعات اضافی از بدن تجویز می شود. فیبر رژیم غذایی، به خصوص فیبرهای نامحلول مانند سبوس گندم می تواند سبب کاهش سرعت جذب دیگوکسین و کاهش اثربخشی دارو شود. توصیه می شود بیماران دارو را یک ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از وعده غذایی مصرف کنند.

 غذاهای حاوی تیرامین

تیرامین نوعی اسید آمینه است. مقادیر بالای آن در خون می تواند سبب افزایش فشارخون شود. برخی داروها مانند مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) که برای درمان افسردگی مورد استفاده قرار می گیرند و داروهای مورد استفاده در درمان علائم بیماری پارکینسون سبب اختلال در تجزیه تیرامین می شوند.

شکلات و قرص های ضدافسردگی

همچنین خوردن شکلات و کره بادام زمینی با مصرف برخی داروهای مهارکننده MAO مانند Nardil (phenelzine) or Parnate (tranylcypromine) ) برای افسردگی می تواند خطرناک باشد.

گوشت های دودی شده و قرص های ضدافسردگی

به محتویات قرص های مصرفی خود توجه کنید. قرص هایی با نام های اکسیداز منوامین یا MAOLS در صورت ترکیب شدن با مواد غذایی غنی از اسید آمینه تیرامین می تواند به طور خطرناکی باعث افزایش فشار خون شود. فهرست غذاهای ممنوع شامل سوسیس، سالمون دودی شده، ترشی کلم برگ و سس سویاست.

توصیه می شود بیماران دریافت کننده داروهای مذکور از مصرف غذاهای حاوی تیرامین مانند شکلات، پنیر کهنه، گوشت دودی، هات داگ و محصولات تخمیر شده سویا خودداری کنند.

 لبنیات

کلسیم فرآورده های لبنی مانند شیر، ماست و پنیر در معده و قسمت فوقانی روده باریک به آنتی بیوتیک متصل شده و با تشکیل یک ترکیب نامحلول مانع جذب برخی آنتی بیوتیک ها مانند تتراسایکلین و سیپروفلوکساسین می شود. به منظور جلوگیری از بروز این مشکل توصیه می شود آنتی بیوتیک ها یک ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از وعده غذایی مصرف شوند.

این توصیه در مورد تمام آنتی بیوتیک ها کاربرد ندارد. به عنوان مثال توصیه می شود به منظور جلوگیری از مشکلات معده مترونیدازول با آب یا شیر مصرف شود.

 الکل

مصرف الکل همراه با داروها می تواند سطح دارو را بالا یا پایین ببرد.

 مکمل آهن و روی

مکمل آهن و روی با یکدیگر تداخل اثر دارند و هر کدام مانع از جذب دیگری می شوند.

 وارفارین و ویتامین E

افرادی که تحت درمان با وارفارین هستند نباید بیش از IU ۸۰۰ از ویتامین E استفاده کنند، زیرا سبب افزایش خطر خونریزی می شود و افرادی که تحت شیمی درمانی می شوند نباید از ویتامین E به صورت مکمل استفاده کنند.

 درمان آکنه و ویتامین A

افرادی که آکنه های مقاوم و یا پسوریازیس دارند و از ترکیبات رتینوئیدی مانند آسیترتین ( زوریاتان ) و ایزوترتینوئین ( آکوتان ) استفاده می کنند، باید از مصرف ویتامین A به صورت مکمل ( موجود در مولتی ویتامین‏ها ) و همچنین منابع غذایی غنی از ویتامین A ( مانند جگر ) احتیاط کنند زیرا خطر مسمومیت دارویی وجود دارد.

 تداخل لبنیات و آنتی بیوتیک

برخی آنتی بیوتیک ها از جمله سیپرو (Cipro) به کلسیم، آهن و ماده معدنی دیگر در مواد غذایی حاوی شیر می چسبد. این امر مانع از جذب آنتی بیوتیک می شود و در نهایت توانایی بدن را برای مقابله با عفونت ها کاهش می دهد.

هنگامی که برای شما داروی ضدآکنه یا عفونت تجویز می شود، سوال کنید که آیا دارو جزو گروه تتراسایکلین ها یا فلوروکوینولونزFlouroquinolones است یا خیر؟

در صورت مثبت بودن جواب، از مصرف شیر، ماست و پنیر ۲ ساعت قبل و پس از مصرف دارو پرهیز کنید. مصرف مولتی ویتامین ها همراه با ماده معدنی نیز می تواند تاثیر مشابهی داشته باشد. بهتر است درباره ساعت مصرف آن با پزشک مشورت کنید.

شکلات و ریتالین

علاوه بر کافئین، شکلات نیز حاوی ماده محرکی به نام تیوپرومین است. ترکیب شدن این ماده و ریتالین در بدن می تواند منجر به رفتارهای غیرعادی و صرع شود. بهتر است به واکنش ترکیب شدن این دارو با شکلات توجه کنید. در صورت مشاهده واکنش، زمان بین مصرف دارو و مصرف شکلات را افزایش دهید. هرچه شکلات تلخ تر باشد، میزان کافئین و تیوبرومین نیز بیشتر است.

 تداخل آب سیب و داروهای حساسیت

بین مصرف آب سیب، پرتقال و گریپ فروت و داروهای ضدحساسیت (فکسوفنادین) ۴ ساعت فاصله بیندازید. این آب میوه ها مانع از عملکرد پپتید می شود که وظیفه حمل دارو را از معده به جریان خون دارد.

بنابراین از مصرف این آب میوه ها هنگام مصرف آنتی بیوتیک هایی چون سیپرو یا لواکوین، داروهای تیروئید به نام سنتروئید یا داروهای آسم و حساسیت بپرهیزید.

 تداخل دارچین و وارفارین

بیمارانی که وارفارین (نوعی داروی رقیق کننده خون) مصرف می کنند برای پیش گیری یا درمان لخته شدن خون باید به طور منظم میزان مصرف ویتامین K خود را تنظیم کنند.

به این معنا که در مصرف سبزیجات برگ های سبز یا کلم بروکلی نباید تغییر به وجود بیاید زیرا ثبات میزان ویتامین K در خون نقش مهمی در لخته شدن خون ایفا می کند. اما خطر دیگر، مصرف همزمان دارچین و وارفارین است. دارچین دارای ترکیبی به نام کومارین است که خون را رقیق می کند وممکن است مصرف هم زمان آن با دارو به کبد آسیب برساند .

 تداخل لیموترش و داروی سرفه

حتما شنیده اید که نباید آب گریپ فروت را با داروهای تجویز شده از جمله استاتین (کاهش دهنده کلسترول) مصرف کرد. لیمو و پرتقال همراه استاتین و داروهای دیگر مانند دکسترومتورفان تداخل ایجاد می کند. با راه یافتن دارو در جریان خون خطر بروز عارضه جانبی افزایش پیدا می کند.

عارضه جانبی دکسترومتورفان هذیان گویی و بی خوابی است. از طرفی مصرف همزمان آن با استاتین ممکن است باعث اختلال در کار عضله شود. تاثیرگذاری این میوه ها می تواند برای مدت یک روز یا بیشتر بماند، بنابراین بهتر است این میوه ها را با این دارو به طور همزمان مصرف نکنید.