چه تعداد چاه غیرمجاز در کشور داریم؟

به گزارش قائم آنلاین، برداشت آب به وسیله چاه‌های غیرمجاز در کنار برداشت بیش از مجوز از چاه‌های مجاز، بلای جان منابع زیرزمینی آب کشور شده است.

درحالی‌که تا میانه امسال، طبق آخرین بررسی‌ها و آمار اعلام‌شده از سوی مسئولان، تعداد چاه‌های غیرمجاز حدود ۳۵۰ هزار حلقه عنوان شده بود، در روزهای اخیر، آمار جدیدی در این زمینه اعلام شده است.

محسن رفعتی، مدیر موسسه پژوهش‌های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وابسته به وزارت کشاورزی در این خصوص گفت: “ما در کشور ۷۶۳ هزار چاه داریم که ۳۸۰ هزار مورد آن غیر مجاز است.”

همچنین عبدالله فاضلی دبیر طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی شرکت مدیریت منابع آب ایران با بیان اینکه “در حال حاضر در سطح تمامی دشت‌های کشور با افت و کسری مخزن سفره‌های زیرزمینی روبه‌رو هستیم و به ندرت دشتی وجود دارد که با چنین شرایطی مواجه نباشد”، گفت: “در حال حاضر حدود ۴۲ میلیارد مترمکعب از منابع سفره‌های زیرزمینی برداشت می‌شود که افزون بر ۴٫۷ میلیاردمترمکعب از این رقم مربوط به برداشت چاه‌های غیرمجاز است.”

احیا و تعادل‌بخشی منابع زیرزمینی آب کشور که به‌عنوان مهمترین طرح آبی ایران در حال اجرا است، در یکی از مهمترین بخش‌ها که جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز است، با کُندی عجیب در اجرا مواجه است.

با پیگیری‌های وزارت نیرو در سال ۱۳۸۴ طرح تعادل‌بخشی آبهای زیرزمینی کشور تعریف و دارای ردیف اعتباری شد؛ اما اعتبار مذکور از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۹۳ بدون انطباق با شرایط تورمی و نیز بسترسازی انجام‌شده، از رشد لازم برخوردار نشد و حتی سیر نزولی به خود گرفت به‌طوری که تقریباً تمام پروژه‌های طرح تعادل‌بخشی آبهای زیرزمینی کشور در سال ۱۳۹۳ متوقف و یا بسیار کند شد.

روند نزولی تخصیص اعتبار به طرحهای تعادل‌بخشی پیامدهای ناشی از افت و کسری مخزن را تشدید کرد؛ ازاین‌رو، وزارت نیرو مجدداً طرح احیاء و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی کشور را در پانزدهمین جلسه شورای عالی آب ارائه داد و این طرح با هدف کنترل کسری مخزن در برنامه‌ای ۲۰ساله و کنترل کسری متوسط سالانه ۵٫۸ میلیارد مترمکعب آبخوانهای کشور در دوره ۶ساله (سال آخر برنامه پنجم و ۵ساله برنامه ششم) به‌تصویب رسید.

از سال ۱۳۹۴ که شاهد آغاز فرآیند اجرای طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی کشور بودیم، این طرح طبق برنامه پیش نرفته و با کندی مواجه است. در خصوص یکی از بخش‌های مهم تحقق این برنامه که مسدودسازی چاههای غیرمجاز است، جواد میبدی مدیرکل دفتر نظام‌های بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفای وزارت نیرو اظهار داشت: “از ابتدای اجرای طرح احیا در سال ۱۳۹۴ تا نیمه اول سال جاری، در مجموع ۴۴ هزار و ۵۷۲ حلقه چاه غیرمجاز با حجمی معادل ۲ میلیارد و ۲۵۷ میلیون مترمکعب مسدود شده است”.