چرا اردن به ائتلاف ضدایرانی آمریکا نمی‌پیوندد؟

در مقدمه این یادداشت آمده است: در طول دهه‌ها، در میان منطقه‌ای شعله ور و سیاست‌ها و تحولات سریع و پیچیده آن، روابط اردن و ایران فراز و نشیب زیادی داشته است؛ آن هم در نتیجه تغییر مواضع کشورهای منطقه، به ویژه مواضع کشورهای عربی از یک سو و ایران، از سوی دیگر، اما سیاست امان در رابطه با تهران همواره بر اساس اصل حفظ آرامش بوده است.

مخالفت با سیاست محورهای منطقه‌ای

الخلیج اونلاین به نقل از منابع نزدیک به محافل تصمیم‌ساز در اردن آورده است، آمریکا از اردن خواسته رسما به محوری منطقه‌ای بپیوندد که قرار است ظرف هفته‌های آتی برای مقابله با آنچه واشنگتن خطر ایران و خطر حزب الله می‌خواند، تشکیل شود.

به نوشته این وبگاه خبری، بحث در اینجا  در مورد احیای یک ائتلاف گسترده عربی علیه ایران و حزب الله است که برای دولت ایالات متحده اولویت محسوب می‌شود و مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در سفر اخیر خود به اَمان حامل این درخواست واشنگتن بوده است.

الخلیج اونلاین آورده است با این حال، اولویت‌های اردن کاملا متفاوت است و عبدالله دوم شاه اردن در دیدار سه شنبه (۸ ژانویه) با پامپئو آن را کاملا مشخص کرد. این اولویت‌ها حمایت از اردن برای مقابله با بحران اقتصادی، مسئله فلسطین و تخلفات رژیم صهیونیستی در مسجد الاقصی و پرونده سوریه بوده است.

منابع اردنی در گفت‌وگو با الخلیج اونلاین پاسخ اردن به درخواست واشنگتن را قطعی و فوری خواندند و گفتند اردن به طرف آمریکایی تاکید کرد که بر مبنای ملاحظات سیاسی و داخلی متعدد، اردن از حضور در چنین ائتلافی معذور است.

این منابع گفتند: امان پس از تجربه بحران سوریه که تقریبا یک تهدید واقعی برای اردن بود، دیگر علاقه‌مند به ورود به هیچ ائتلاف منطقه‌ای یا بین‌المللی نیست.

اردن، مرد آتش‌نشان منطقه

به گفته منابع اردنی، امان به مقامات آمریکایی گفت که در آینده نزدیک پیش‌رو به دنبال گسترش پل‌های همکاری با همه کشورهای همسایه بدون هیچ استثنایی است و دولت اردن همچنین پیگیر تدارک میانجیگری برای آشتی بین حوثی‌ها با دولت یمن در امان است.

«کامل ابوجابر»، وزیر خارجه سابق اردن هم در گفت‌وگو با الخلیج اونلاین تاکید کرد که اردن از این به بعد باید در مواضع بین‌المللی و منطقه‌ای خود بازنگری کند و ملی‌گرایی را به گونه‌ای حفظ کند که نیازی به آن نباشد که بخشی از سیاست محورها یا قطب‌ها باشد.

وی با اشاره به اینکه افق روابط میان اردن و ایران روشن نیست، افزود: روابط اردن و ایران همیشه به ویژه در مساله سوریه و حاشیه خلیج (فارس) تحت تاثیر شرایط منطقه‌ای است.

وضعیت اقتصادی اولویت اردن است

ابو جابر در نتیجه وخامت وضعیت اقتصادی اردن از مقامات کشورش خواست در رابطه به ایران پیگیر سیاست صرفا با اهداف اقتصادی شود؛ به گونه‌ای که به عنوان یک اولویت، منعکس کننده منافع ملی و اقتصادی کشورش باشد، وی تاکید کرد: در شرایطی که اردن از حضور در هر گونه درگیری‌های فرقه‌ای در منطقه خودداری می‌کند، گزینه های متعددی در خصوص منافع اقتصادی خود در اختیار ندارد.

«حامد الخوریاشا»، مدیر مرکز مطالعات استراتژیک، نیز ضمن تاکید بر اهتمام اردن به منافع امت عربی و ثبات و شکوفایی منطقه در پاسخ به یک سوال الخلیج اونلاین در مورد موضع اردن درباره درخواست آمریکا درباره ایران گفت: واقعیت ژئوسیاسی منطقه برای همه طرف‌های درگیری‌های در حال ظهور، نقشی جدید ایجاب می‌کند  و هیچ طرفی نمی‌تواند از حضور در حل و فصل‌های واقعی برای جنگ‌ها و درگیری‌ها در منطقه مستثنی شود.

الخوریاشا توضیح داد که «رفتار اردن درباره رابطه با ایران همواره با توجه به روابط اردن  با کشورهای خلیج (فارس) و روابط با واشنگتن، همواره بسیار محتاطانه بوده است؛  اما  امروز امان می‌خواهد رویکرد جدیدی را فارغ از سیاست خصمانه منطقه‌ای و بین‌المللی متقابل در پیش بگیرد».

او گفت: وضعیت اقتصادی در اردن می‌طلبد که مقامات این کشور در هر درگیری آتی منطقه‌ای یا بین المللی احتیاط کنند.

وی ورود اردن به پیچیدگی‌های منطقه‌ای و بین المللی را به زیان اردن خواند و افزود: امروز ما می‌خواهیم مانند یک آتش‌نشان، برای پایان دادن به هرگونه تنش‌های منطقه‌ای، از بحران سوریه تا جنگ در یمن، باشیم.

الخوریشا گفت: اردن درصدد برقراری روابط طبیعی با ایران مبتنی بر عدم مداخله در امور یکدیگر است و اینکه ایران را دشمن اول منطقه محسوب نکند.

رابطه‌ای جدید با بغداد و دمشق

ناظران تأکید کردند که اردن اکنون می‌تواند روابط دیپلماتیک قوی با متحدان ایران مانند دمشق و بغداد برقرار کند  و نشانه آن هم این است که اخیرا عبدالله دوم، شاه اردن به عراق (متحد ایران) سفر کرد و پیش از آن  عمر الززاز، نخست وزیر اردن به عراق رفت که این موضوع تلاش آشکار اردن برای بازگشت به روابط این کشور با بغداد به دوره قبل از حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ را نشان می‌دهد.

الخلیج اونلاین در پایان آورده است: اخیرا، بسیاری از نمایندگان پارلمان اردن خواستار بازگشت سفیر قطر به اردن شدند، که در اوایل محاصره قطر تحت فشارهای عربستان سعودی و امارات او را  اخراج کرده بود،  علاوه بر اینکه خواهان گشایش روابط اقتصادی با ایران شدند، از جمله اینکه جواد العنانی، معاون نخست وزیر سابق اردن از دولت خواست در روابط خارجی خود، بویژه با تهران تجدید نظر کند.