تولید آرد یارانه‌ای از ته‌مانده‌ها!

به گزارش قائم آنلاین، بنا بر اظهارات مدیرعامل شرکت غله و خدمات بازرگانی منطقه دو کشور در نشست خبری با اصحاب رسانه، بیش از ۵ هزار خبازی اعم از ۳ هزار و ۵۰۰ نانوایی یارانه‌ای و یک‌هزار و ۶۰۰ نانوایی آزاد در استان مشغول فعالیت هستند که این تعداد بیش از دو برابر نیاز استان است.

عدم تغییر قیمت نان از سال ۹۳ تا فعالیت بیش از دو برابری نانوایی‌ها در مازندران
وی در بخش دیگری از سخنانش در خصوص تغییر قیمت نان، گفت: حتماً باید در خصوص قیمت نان، تصمیمی گرفته شود، چرا که از آذر سال ۹۳ تاکنون، هیچ تصمیمی در این خصوص گرفته نشده است.

جعفری تأکید کرد: یا باید قیمت نان را متناسب با هزینه‌های نانوا کنیم و یا برای ثابت نگه داشتن قیمت نان، باید هزینه حامل‌های انرژی را برای این واحدها، ارزان کنیم.

جعفری با بیان اینکه تقریبا در استان به ازای هر ۵۵۰ نفر یک نانوایی داریم؛ متذکر شد: تعداد نانوایی‌های استان، زیاد است و این مسئله موجب می‌شود تا سهمیه آرد نانوایی‌ها کم باشد و به‌طور متوسط هر نانوایی، سهمیه آردش ۴ تا ۵ کیسه در روز است.

به گفته مدیرعامل شرکت غله و خدمات بازرگانی منطقه دو کشور، حذف قانون فاصله صنفی موجب شد تا بر تعداد نانوایی‌های استان افزوده شود.

آن‌چه در این خصوص تأمل برانگیز است آن است که چرا هیچ مدیریت منسجم و کارشناسانه‌ای در کنترل صدور پروانه کسب برای خبازی‌های استان نیست؟ چرا علیرغم اشراف اطلاعاتی مبنی بر وجود مازاد مورد نیاز خبازی در استان اما همچنان شاهد صدور پروانه کسب هستیم؟ چرا علیرغم آسیب‌های متعدد صنفی با روی کارآمدن آزادپزها، شاهد فعالیت نانوایی‌های تنوری سنتی در کنار نانوایی‌های دولتی و آزاد هستیم؟

آزادپزها هووی ناخوانده نانوایی‌های دولتی!
با وجود آنکه چند سالی است که آزادپزها، هووی ناخوانده خبازان دولتی شده‌اند؛ اما با روی کار آمدن خبازی‌های سنتی تنوری، هووی تازه‌تری هم به این جمع اضافه شده که بر میزان تراکم ناموزون خبازی‌ها در استان افزوده است.

مشکلات پیش‌روی خبازان در یک نگاه
هر چند مشکلات خبازان تنها به این مقوله ختم نمی‌شود و عدم تغییر قیمت ۳ ساله نان، افزایش قیمت مواد اولیه خبازی‌ها، مقرون به صرفه نبودن فعالیت با توجه به گرانی اجناس و ثابت ماندن قیمت نان و عدم حق انتخاب آرد و کارخانه تولیدکننده هم از مشکلات جدی این صنف است، اما تصمیمی در خصوص رفع مسائل موجود صورت نمی‌گیرد و رفته رفته، این دست روی دست گذاشتن‌ها بر شدت و قوت این مشکلات دامن می‌زند.

کیفیت پایین نان گلایه همیشگی مصرف‌کنندگان!
از سوی دیگر، عدم کیفیت مطلوب نان از سوی مردم استان همواره محل گلایه بوده که کارخانجات آرد با اعلام اینکه با استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا از جمله کارخانجات برتر تولید آرد در کشور هستند، به نوعی توپ این ماجرا را به زمین خبازان انداخته‌اند و توپ سر درگم میان خبازان و کارخانه‌داران، وارد دروازه مردم شد و اینگونه است که بازنده این بازی ناتمام، مصرف‌کنندگان استان هستند که جمعیتی بالغ بر ۳ میلیون نفر را شامل می‌شود.

کم‌فروشی پر تکرارترین تخلف خبازی‌ها
حال که بحث به اینجا کشید باید این موضوع را هم اشاره کنیم که از سوی دستگاه‌های نظارتی همواره کم فروشی که همان کم بودن وزن چانه نان است، عمده‌ترین تخلف خبازان استان اعلام شده که نباید یک‌طرفه به قاضی رفت و قرار است در این گزارش، علت این موضوع را از زبان یک خباز باسابقه جویا شویم.

برای تشریح موضوعات مطروحه، به سراغ پرویز شریفی مدیرعامل شرکت تعاونی اتحادیه خبازان مازندران رفتیم که سابقه بیش از نیم قرن فعالیت در این حرفه را دارد تا جویای چون و چرای این مشکلات و اقدامات صورت گرفته و یا کم‌کاری‌های انجام گرفته باشیم تا از کم و کیف این مشکلات اطلاعات بیشتری را کسب کنیم.

از فعالیت یک خبازی به ازای هر ۱۲۰۰ نفر در استان تا فعالیت فعلی هر خبازی به ازای هر ۵۵۰ نفر
پرویز شریفی در ابتدای سخنانش ضمن تبریک ایام‌الله دهه فجر، اظهار کرد: بر اساس طرح ساماندهی کارگروه آرد و نان استان با محوریت استاندار وقت (ربیع فلاح) که ۶ ماه هم روی آن کار صورت گرفته بود، مقرر شد تا به ازای هر یک‌هزار و ۲۰۰ نفر جمعیت، یک خبازی فعالیت کند و بر حسب اینکه نزدیک به ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت داریم، تعداد خبازی‌های فعلی استان، نزدیک به ۲ برابر نیاز استان است.

وی در خصوص علت این موضوع و صدور بی رویه پروانه کسب در استان که موجب این امر شده است؛ افزود: البته یک ابلاغیه‌ای از سوی وزارت‌خانه به سازمان صنعت‌ استان ارسال شد که بنده هم اعتراض شفاهی و مکتوب خود را اعلام کردم  و از سوی دیگر اتحادیه‌های صنفی نیز که نسبت به این ابلاغیه، اعتراض داشتند؛ گلایه خود را اعلام کردند که نتیجه این شد که سامانه ثبت‌نام صدور پروانه کسب، بسته شود.

صدور پروانه کسب از سوی دستگاه‌های گوناگون واقعی نیست!
مدیرعامل شرکت تعاونی اتحادیه خبازان مازندران در این خصوص که فعالیت برخی دستگاه‌ها نظیر ایثارگران و تعاون که به‌صورت موازی در کنار اتحادیه‌های صنفی اقدام به صدور پروانه کسب می‌کنند، بر این نابسامانی‌ها افزوده است؛ پاسخ داد: در گذشته این روال انجام می‌شد و هم اکنون، سایت بسته شده است و اگر در آن زمان هم، پروانه کسب را به جانبازان عزیز می‌دادند و واقعا این مجوز به نام جانبازان بود و خود جانبازان در این حرفه فعالیت می‌کردند، قدمشان روی چشم‌مان، اما مسئله این است که به واقع، اینگونه نیست و تنها، پروانه به نام آن‌ها است و اگر نمونه می‌خواهید هم نمونه فراوان است.

بیش از ۳ سال است که خبازان نرخ ندارند
این فعال صنفی باسابقه و شاطر قدیمی استان، در خصوص عدم تغییر چند ساله قیمت که محل گلایه گسترده خبازان در سطح استان است، خاطرنشان کرد: باید بگویم که فعالیت خبازان با نرخ مصوب با وجود علیرغم تعیین نرخ جدید طی چهار سال اخیر در کنار سایر گرانی‌ها، مقرون به صرفه نیست. بیش از ۳ سال است که خبازان نرخ ندارند و با همان نرخ قبل، مشغول فعالیت هستند.

شریفی با بیان اینکه همه خبازان، خواهان نرخ جدید قیمت نان هستند؛ ادامه داد: طی جلسه‌ای که با آقای استاندار داشتیم، مقرر شد که پس از ایام دهه فجر، الویت کاری، آنالیز قیمت نان و اعلام نرخ جدید باشد اما بالاتر از این موضوع، کیفیت نان برای مصرف‌کنندگان است که تعدادشان به بیش از ۳ میلیون نفر می‌رسد.

خباز حق انتخاب آرد ندارد!
وی تصریح کرد: وقتی خباز حق انتخاب کارخانه آرد را ندارد، خبازی که اختیار یک درصد سبوس زیر چانه را ندارد، وقتی خباز حق انتخاب آرد خود را ندارد، علیرغم اینکه طبق اعلام وزیر، انتخاب آرد حق یک نانوا است، اما حق انتخاب ندارد؛ چه باید بکند؟

مدیرعامل شرکت تعاونی اتحادیه خبازان مازندران اضافه کرد: خواهش من از مسئولان این است که به خاطر رفاه حال مصرف کنندگان، انتخاب آرد و کارخانه تولیدی همان‌طور که در سایر استان‌های همجوار مثل گلستان و سمنان، بر عهده نانوا است، در استان مازندران نیز بر عهده خبازان قرار بگیرد.

عدم رقابت بین کارخانجات آرد دلیل اصلی کیفیت پایین نان در مازندران
این فعال صنفی باسابقه و شاطر قدیمی استان، در خصوص چرایی کیفیت پایین پخت نان در استان گفت: در درجه اول، عدم رقابت بین کارخانجات آرد دلیل اصلی کیفیت پایین نان در استان است. ما ۱۹ کارخانه آرد در استان داریم ولی در حقیقت برای ۷ تا ۸ نفر است و شما اگر پیگیری کنید هر کارخانه‌داری، ۲ تا ۳ کارخانه دارد یا شراکت دارد.

عدم رقابت کارخانجات، آرد را انحصاری کرد
شریفی تأکید کرد: در هر بخشی اگر رقابت نباشد، به انحصار تبدیل خواهد شد و وقتی انحصار شد، به تعبیر بنده ” آش خاله” خواهد شد که تکلیفش هم روشن است. ما در جلسات بارها گفتیم که کارخانه‌دار، غله، صنعت و معدن، اتحادیه‌های صنفی، تعاونی و خبازان همه در مجموع یک خانواده هستند؛ عقل و شرع حکم می‌کند که همه دست به دست هم بدهیم تا به مردم خدمت کنیم.

گندم یارانه‌ای عملا به آرد ۱۸ درصد برای خبازان دولتی تبدیل نمی‌شود!
وی افزود: ۵۳ سال عمر خودم را پای تنور نانوایی گذاشته‌ام، دولت دارد گندم را به کارخانه‌دار می‌دهد، شک هم نداریم این گندم با کیفیت و بهترین نوع هم است؛ ما می‌گوییم کارخانه‌داری که دستمزدش را هم می‌گیرد این گندم برود در سیلو و آرد ۱۸ درصد به خباز بدهد اما این عملی نیست، عملی نمی‌شود!

کارخانه‌های تولیدکننده آرد یارانه‌ای نباید آرد آزاد بفروشند
مدیرعامل شرکت تعاونی اتحادیه خبازان مازندران اعلام کرد: حالا که رقابت کارخانه‌ها که نه، انتخاب آرد از سوی نانوا هم که نه، با این حق شرعی و قانونی هم که موافقت نمی‌کنند، پیشنهاد ما این است تا زمانی که کارخانه‌‌داری که از دولت یارانه می‌گیرد، گندم دولتی می‌گیرد، تا آرد یارانه‌ای تولید کند، حق فروش آرد آزاد نداشته باشد.

تولید آردنول و ستاره از گندم دولتی توسط کارخانه‌داران تا تولید آرد یارانه‌ای از پس مانده‌ها!
این فعال صنفی باسابقه و شاطر قدیمی استان، تصریح کرد: از گندم یارانه‌ای ما، دارند نول تولید می‌کنند، از گندم دولتی ما دارند آرد ستاره می‌کشند، آن پس مانده است که دارند آرد می‌کنند و به ما می‌دهند! خوب این کسری باید از کجا تأمین شود؟ یک مقداری از گندمی که خودشان دارند، از ته مانده‌اش می‌آیند و این کسری را جبران می‌کنند. کارخانه‌دار می‌آید و از مغز گندم یارانه‌ای، آرد نول و ستاره می‌کشد و آزاد می‌فروشد و ته مانده‌اش را آرد می‌کند و به خبازی‌های یارانه‌ای می‌دهد!

از گندم دولتی آرد آزاد می‌کشند و چند برابر می‌فروشند!
شریفی اضافه کرد: اگر قرار باشد نان ما با کیفیت باشد، پیشنهاد ما این است که در درجه اول، انتخاب آرد باید مال خباز باشد، دوم اینکه این گندمی که دولت به کارخانه‌دار برای مردم می‌دهد، کارخانه‌دار حق ندارد از این گندم، آرد آزاد بکشد، آرد آزاد را دارند کیسه‌ای ۸۰ هزار تومان، آرد نول را حدود ۷۰ هزار تومان می‌فروشند ولی دولت دارد به اینها گندم می‌دهد تا آرد به ما بدهند کیلویی ۸۲۰ تومان، یعنی یک کیسه آرد ۳۲ هزار و ۸۰۰ تومان که دارد می‌شود آرد‌های آزاد ۷۰ تا ۸۰ هزار تومانی.

لزوم تفکیک کارخانجات تولید آرد آزاد و یارانه‌ای از یکدیگر
وی مطرح کرد: زمانی این امر محقق می‌شود که کارخانه‌دارها، آرد آزاد نفروشند، بیایند بر اساس میزان مصرف آرد آزاد، کارخانه‌هایی را صرفا جهت تولید آرد آزاد مشخص کنند که حق فروش آرد دولتی نداشته باشد و از آن سو، کارخانجاتی که آرد یارانه‌ای می‌فروشند، حق تولید و فروش آرد آزاد را نداشته باشند.

از یکی دو سال گذشته نان من دیگر حلال نیست!
مدیرعامل شرکت تعاونی اتحادیه خبازان مازندران در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار ما در خصوص اینکه وزن قانونی هر چانه نان باید چه مقدار باشد، اظهار کرد: من در این‌باره خودم را اظهار می‌کنم در مورد کسی اظهار نظری نمی‌کنم، ما می‌توانیم ادعا کنیم تا یکی دو سال گذشته، غذای من حلال بود، ولی الآن بنده اقرار می‌کنم که غذایی که من به خانواده‌ام می‌دهم حلال نیست.

علت کم فروشی در وزن چانه‌ نان چیست؟
این فعال صنفی باسابقه و شاطر قدیمی استان، ادامه داد: وزن قانونی چانه بر اساس آخرین نرخ مصوب اعلام شده، ۵۷۳ گرم است ولی پخت نان با این میزان وزن چانه و عدم تغییر قیمت نان، مقرون به صرفه نیست و خباز ناچار می‌شود که از وزن چانه بزند.

شریفی در خصوص علت این امر، بیان کرد: من از شما می‌پرسم که چرا بیش از ۳ سال است که به خباز، نرخ نداده‌اند؟ آیا اجناس گران نشد؟ مایه خمیر از کیلویی ۴ هزار و ۵۰۰ تومان اکنون به ۱۳ هزار تومان رسیده است، هزینه آب‌، برق، گاز، اجاره، کارگر و شاتر به کنار؛ خباز از کجا بگیرد؟ من به هیچ کسی اشاره نمی‌کنم، خودم را عرض می‌کنم، الآن به دلیل عدم تعیین نرخ واقعی نان، پخت نان با وزن اعلام شده، ممکن و مقرون به صرفه نمی‌باشد.

وی در خصوص فعالیت اتحادیه تعاونی خبازان و خدمات ارائه دهنده به واحدهای تحت پوشش، عنوان کرد: اتحادیه‌ای که نه آرد دارد، نه جق  انتخاب دارد، نه سبوس دارد چه خدماتی را می‌تواند ارائه دهد؟ خدماتی که در گذشته به خبازان ارائه می‌شد. ما از ۲۲ شهرستان، ۱۶ شهرستان تحت پوشش ما هستند.

نانوایی‌های آزاد یک تصمیم غیرکارشناسی بود که ضررش هم به دولت رسید هم مردم!
مدیرعامل شرکت تعاونی اتحادیه خبازان مازندران در پاسخ به این سوال که فعالیت نانوایی‌های آزاد و سنتی چه تأثیری بر فعالیت نانوایی‌های دولتی داشته، مطرح کرد: از نظر ذائقه مردم تأثیر داشته، یکی دوست دارد نان سنتی بخورد، یکی دوست دارد نان سفید بخورد اما در مجموع این کار، یک کار غیر کارشناسی بوده که با این بخشنامه اشتباه یکی از معاونان وزیر، هم اکنون هم دولت دارد آسیب می‌بیند و هم خبازان و هم مصرف کنندگان.

این فعال صنفی باسابقه و شاطر قدیمی استان، اضافه کرد: هر چند دولت در این تصمیم به دنبال رفاه حال مصرف کننده بود اما با کنار گذاشتن سقف و حدود صنفی، با کنار گذاشتن برخی قوانین، وضعیتی را به وجود آورد که هم اکنون آن را مشاهده می‌کنید.

سهمیه برخی خبازی‌ها تنها ۳ کیسه در روز است
شریفی در این خصوص که به نظر می‌رسد با افزایش بی رویه تعداد خبازی‌ها در استان، سهمیه آرد نانوایی‌ها با کاهش جدی مواجه شده است؛ اظهارنظر کرد: اگر خبازی در روز کمتر از ۸ کیسه آرد سهمیه داشته باشد، برای او مقرون به صرفه نیست و حال برخی خبازی‌های ما تا روزی تنها ۳ کیسه سهمیه دارد.

پخت نان با وزن قانونی اصلا مقرون به صرفه نیست!
وی در پاسخ به این سوال که اگر بخواهید در شرایط فعلی با وزن قانونی یعنی ۵۷۳ گرم، نان پخت کنید؛ قیمت تمام شده نان چقدر در می‌آید؛ گفت: اصلا این قیمت قابل گفتن نیست، چون ابدا با شرایط فعلی همخوانی ندارد. مگر می‌شود با این وزن و با قیمت سه سال گذشته، نان پخت کرد. این حساب و کتاب نمی‌خواهد، شما بروید قیمت اجناس و اقلام مایحتاج خباز را در سال ۹۳ با الآن مقایسه کنید، به سادگی به جواب خواهید رسید.

بنا به گفته مدیرعامل شرکت تعاونی اتحادیه خبازان مازندران، اگر خباز بخواهد با قیمت حال حاضر کارگر، شاطر، هزینه‌های جاری و مایه خمیر، به‌صورت قانونی، نان پخت کند، متضرر خواهد شد. این را هم مصرف کننده می‌داند و هم مدیران. در شرایط فعلی و با وضع موجود، یک خباز به سختی امورات خود را پیش می‌برد چه برسد به روال قانونی.

شریفی با بیان اینکه خداوند می‌فرماید: وای بر کم فروشان! خاطرنشان کرد: اما از سوی دیگر مدیران هم توجه کنند که برای خباز با این شرایط، ابدا مقرون به صرفه نیست، اقدام مناسب و متناسب با شرایط را اتخاذ کنند.

حرف آخر…
در این گزارش، همان‌گونه که مطالعه کرده‌اید سعی شد تا به سوالات گوناگون این بخش از آرد تولیدی کارخانجات گرفته تا کم فروشی برخی خبازی‌ها و سایر مشکلات و چالش‌های این مقوله بپردازیم؛ هر چند طرح این موضوعات خالی از لطف نیست اما چاره کار نیست؛ چاره کار بررسی چالش‌های اجرایی و نیز تصمیم‌گیری‌های کارشناسانه برای جلوگیری از تخلفات این بخش و نیز رفع موانع موجود است که به نظر می‌رسد به‌دلیل عدم یک متولی مشخص برای نان، این موضوع سال‌ها است که دست به دست می‌شود و موازی‌کاری‌ها نه تنها به کاهش مشکلات موجود، کمک چندانی نکرده است؛ بلکه بر میزان کیفی و کمی مشکلات در این بخش نیز افزوده است.

به هر ترتیب، نان ارتباط مستقیمی با سفره مردم دارد و از سوی دیگر، ارتقای پخت نان به دولت، کارخانجات تولید آرد، خبازان و سطح رضایت مصرف‌کنندگان، مرتبط می‌شود که باید با بررسی کارشناسانه و تعیین کارگروه‌های فنی و تخصصی، ضمن شناسایی چالش‌ها، راهکارهای مطلوب اندیشیده شود تا معضلات گوناگون تولید نان از تولید گندم با کیفیت گرفته تا کیفیت و قیمت نان روی سفره مردم، دانه به دانه حل و مرتفع گردد.