پروژه نفوذ عربستان در عراق

به گزارش قائم آنلاین، سرویس بین الملل – فاطمه صالحی: بررسی اقدامات مقامات سعودی طی چند ماه اخیر در عراق در زمینه‌های سیاسی، رسانه‌ای و به ویژه اقتصادی نشان می‌دهد که ریاض خیز بلندی برای قبضه کردن این کشور در تمام ابعاد و زمینه‌ها برداشته و تلاش می‌کند که در برابر همسایه مهم و تأثیرگذار عراق یعنی ایران که روابط دیرینه ای با یکدیگر دارند قد عَلم کند.

درست است که ایران و عراق در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، گردشگری و دینی مذهبی با یکدیگر قرابتهای غیر قابل انکاری داشته و از دیرباز در این زمینه‌ها روابط و تبادلات مستحکمی میان این دو برقرار است اما نباید از این نکته نیز غافل بود که عراق به دلیل موقعیت استراتژیکش و نزدیکی اش به ایران همواره مورد توجه عربستان و آمریکا بوده است. ریاض و واشنگتن در طول تاریخ به ویژه در ماه‌های گذشته تلاش کرده اند روابط این دو همسایه را در منطقه حساس خاورمیانه تیره و تار کرده و از آب گل آلود آن ماهی‌های خود را صید کنند.

خیز عربستان برای قبضه کردن بازارهای عراق در برابر ایران

عربستان طی ماه‌های گذشته با بستن ده‌ها قرارداد تجاری با عراق و هم چنین ارسال هیأت‌های سیاسی به این کشور تمام قوای خود را برای سیطره بر بازارهای عراق و قبضه کردن آن به کار گرفته است. به عنوان مثال همین چند وقت پیش بود عبدالعزیز الشمری سفیر عربستان سعودی در بغداد مدعی شد کشورش تصمیمات مهمی درباره عراق گرفته است. وی درباره گذرگاه مرزی عرعر میان عربستان و عراق اظهار داشت که کشورش به تعهدات خود درباره گذرگاه عمل کرده است و عملیات اجرایی عملاً از طریق یک شرکت سعودی آغاز شده و پیش بینی می‌شود حداقل تا چهار ماه آینده به بهره‌برداری برسد.

عربستان سعودی هم چنین متعهد شده است یک گذرگاه کامل ساخته و آن را به تمام وسایل مورد نیاز هر گذرگاه مرزی اعم از زیرساخت‌ها و تجهیزات فنی و اداری مجهز کند. قرار است این گذرگاه طی چهار ماه آینده آماده شود. گذرگاه مرزی با عراق حاوی بزرگترین میدان مبادلات تجاری میان دو کشور خواهد بود و این میدان در خاک سعودی قرار می‌گیرد.

عربستان پا را از این هم فراتر گذاشته و اعلام کرده که بازرگانان عراقی می‌توانند از بنادر عربستان در سواحل دریای سرخ برای واردات و صادرات استفاده کنند.

در حال حاضر توسعه روابط سیاسی و اقتصادی عربستان و سایر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با عراق از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. آنها در تلاش هستند تا با افزایش تعامل با بغداد از توان این کشور در تشدید فشار تحریم‌های آمریکا علیه ایران بهره بگیرند و از سهم این کشور در بازار عراق بکاهند.

از برق و نفت گرفته تا ساخت استادیوم و راه اندازی شبکه!

اتاق فکر ریاض برای گسترش روابط تجاری میان عربستان و عراق حتی وارد حوزه برق نیز شده است به طوریکه اخیراً مسئولان سعودی اعلام کردند که ساخت نیروگاه‌های خورشیدی و فروش برق ارزان قیمت به عراق را جایگزین برق صادراتی ایران به این کشور خواهند کرد. به گفته وزارت نیروی دولت عراق، بهای برق صادراتی عربستان به عراق یک چهارم بهای برق صادراتی ایران به عراق است.

این اقدام نشان می‌دهد که ریاض در وهله نخست تمام شاهراه‌های ارتباطی میان عراق و ایران را در زمینه‌های مختلف بررسی کرده و در وهله دوم برای قطع و یا تحت فشار قرار دادن آن وارد عمل شده است.

یکی دیگر از اهداف عربستان برای گسترش نفوذ خود در عراق بحث تولید نفت است به صورتیکه ریاض می کوشد در راستای اجرای دیکته‌های آمریکا علیه ایران و تشدید تحریم‌ها علیه تهران به ویژه در حوزه نفت، عراق را متقاعد کند تا در این خصوص با یکدیگر همکاری کنند. در همین راستا دو کشور روز شنبه ۱۹ آبان توافق کردند که برای ثبات بخشیدن به بازار جهانی نفت و جلوگیری از افزایش قیمت ناشی از تحریم نفتی ایران، با یکدیگر همکاری کنند.

سعودی‌ها حتی وارد حیطه ورزش شده و پاییز امسال اعلام کردند که می‌خواهند یک استادیوم صد هزار نفری در عراق بسازند. بنا به گفته مسئولان عراقی، این ورزشگاه به عنوان هدیه عربستان سعودی به عراق ساخته خواهد شد. کمیته‌ای در عراق به منظور ساخت این ورزشگاه شکل گرفته که اقدامات مقدماتی را انجام خواهد داد و پس از بررسی مکان‌های مورد نظر، بهترین گزینه برای ساخت ورزشگاه انتخاب می‌شود تا نخستین استادیوم ۱۰۰ هزار نفری عراق در بغداد ساخته شود.

نفوذ همه جانبه عربستان در عراق به این حد ختم نمی‌شود بلکه حوزه رسانه که یکی از مهم‌ترین ابزار هدایت و جهت دهی افکار عمومی در جهان است را نیز دربر می‌گیرد. عربستان هم زمان با زمینه‌سازی‌ها برای راه‌اندازی شبکه تلویزیونی«MBC العراق» در تلاش است مدیران پایگاه‌های اینترنتی تأثیرگذار را جذب کند تا با حمایت از آن‌ها، از این افراد در زمانی که مناسب می‌داند بهره‌برداری کند. این اقدام در راستای جنگ نرم عربستان در عراق صورت می‌گیرد.

در کنار آمریکا، عربستان سعودی که در انتخابات اخیر دریافت که جایگاه متزلزلی در عراق دارد در صدد استفاده از ارتش سایبری و تأثیرگذاری بر افکار عمومی در عراق از طریق خریداری صفحات فعال و تأثیرگذار اینترنتی و مدیران آنها است. شبکه «MBC» اعلام کرده است تلاش می‌کند با استفاده از هنرمندان مشهور عراقی برنامه‌های خود را ارائه کند. محافل سیاسی عراقی معتقدند عربستان در صدد نفوذ در جامعه عراق با استفاده از این شبکه است.

لزوم هوشیاری ایران در برابر پروژه نفوذ عربستان

در این بین ایران نیز بیکار ننشسته و تلاش می‌کند روابط اقتصادی خود را با توجه به امتیاز هم جواری با عراق گسترش دهد. چند ماه قبل بود که یک نمایشگاه بین المللی در بغداد برگزار شد. حضور پررنگ ایران در این نمایشگاه مورد توجه رسانه‌های خارجی قرار گرفت. حدود ۶۰ شرکت ایرانی در نمایشگاه بین‌المللی بغداد شرکت کردند اما خبری از شرکت‌های سعودی به آن صورت که باید باشد نبود؛ شرکتهایی که سال گذشته این نمایشگاه را به انحصار خود درآورده بودند. ایران هم چنین می کوشد تا با استفاده از گذرگاه‌های مرزی به حجم تبادلات تجاری با عراق بیافزاید اما نباید در این بین از کارشکنی‌های سعودی‌ها و سنگ اندازی های آنها در کنار حجم گسترده تبلیغات علیه ایران در میان شهروندان عراقی غافل ماند.

با بررسی روزنامه‌ها و رسانه‌های سعودی متوجه می شویم که این رسانه‌ها بحث نفوذ ایران را در عراق کلید زده و با تبلیغات گسترده سعی در القای این مفهوم دارند که ایران تلاش دارد با صادرات کالا به عراق این کشور را در دست بگیرد! و یا اینکه با قطع صادرات برق (که در یک دوره به دلیل افزایش مصرف برق در داخل به وجود آمد) عمداً سعی دارد شهروندان عراقی را اذیت کند و یا هراز چندگاهی بحث‌های تفرقه افکنانه که سفرهای زیارتی ایرانی‌ها به عراق و یا بالعکس را تحت الشعاع قرار دهد مطرح می‌کنند.

از لحاظ سیاسی نیز مقامات ایرانی سفرهای منظم و دوره‌ای به عراق دارند به صورتیکه محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران به تازگی سفری ۵ روزه به عراق انجام داد که این سفر از شمال تا جنوب این کشور را تحت پوشش قرار داد. وی از بخش‌های مختلف این کشور دیدار به عمل آورده و مذاکرات گسترده‌ای با مقامات عراقی انجام داد.

هم چنین حسن روحانی رئیس جمهور ایران به عراق سفر کرد و با مقامات عالی رتبه این کشور دیدار کرد. این سفر بسیار مهم و اثر بخش بوده و می‌تواند نقطه عطفی در روابط میان دو کشور همسایه ایران و عراق تلقی شود.

اما با تمام این تفاصیل به نظر می‌رسد مقایسه حجم اقدامات ایران و عربستان برای تقویت روابط خود با عراق در تمام زمینه‌ها بسیار نامتوازن بوده و ایران باید بیش از اینها برای نزدیک شدن به این همسایه استراتژیک خود و رها نکردن آن در آغوش عربستان تلاش کند.