بهترین رنگ موها از نظر ابن سینا

به گزارش قائم آنلاین، ۱٫ در برخى از کتابها روغنهایى نوشته شده و مى‏پندارند که رنگ مو هستند، در صورتى که اکثرا بدلى مى‏باشند. هر دارویى از این قبیل که چربى بر آن نشست، نیروى اثربخشى‏اش به مو نمى‏رسد. چربى بین نیروى دارو و مو فاصله ایجاد مى‏کند و دارو از نفوذ کردن به مو درمى‏ماند، و هیچ کارى انجام نمى‏دهد؛ مگر اینکه دارو بسیار قوى باشد و یا در گوهرش خاصیت بسیار تأثیربخش نهفته باشد، که با وجود ماده چربى که بر آن مى‏نشیند باز بر موى تأثیر بگذارد.

۲٫ داروهاى در اندازه زیاد نیرومند و تأثیربخش- که رنگ بسیار ثابت و محکم دارند- عبارتند از: زنگ آهن، زنگ سرب و آبى که از پوست گردو به دست مى‏آید.

رنگ سیاه:

۱٫ حنا و وسمه به اجماع کارشناسان این رشته، دو داروى اساسى و مادر هستند. تأثیر حنا و وسمه بنا بر چگونگى و گوناگونى حالت مو فرق مى‏کند، نوعى مو از نوعى وسمه و حنا تأثیرپذیرتر است و براى رنگ گرفتن آمادگى بیشترى دارد.

۲٫ استعمال حنا و وسمه: بعضى از پژوهشگران در این زمینه مى‏گویند که باید حنا را اول بر مو گذاشت و شست و آنگاه وسمه را به کار برد؛ و در میان حنامالى و وسمه‏گذارى باید فاصله لازم باشد و شستن هریک از آنها وقت معینى مى‏خواهد. و تا شستن به تأخیر افتد، تأثیر آنها بیشتر و بهتر خودنمایى مى‏کند. بعضى دیگر حنا و وسمه را باهم بر مو مى‏گذارند.

۳٫ اشخاصى هستند که تنها حنا را بر مو به کار مى‏برند و به رنگ سرخ مایل به زرد (خرمایى) اکتفا مى‏کنند.

۴٫ کسانى هستند تنها مو را با وسمه رنگ مى‏کنند و به رنگ نیلى دلخوشند و اکتفا کرده‏اند.

۵٫ کسى که مو را با وسمه رنگ کرده است و مى‏خواهد آن را به رنگ قبلى و طبیعى بازگرداند و خرمایى و نیلیى‏اش را از بین ببرد، دفعه دوم حنا بگیرد. هرچند قبلا همراه وسمه حنا استعمال کرده باشد، باز حنا بر آن گذاشتن براى بار دوم رنگ نیلى را به کلى مى‏زداید؛ اما باید این‏ حناگذارى دوم را که به قصد زدودن رنگ موى قبلى گذاشته است، زود بشوید و نگذارد زیاد بماند.

۶٫ کسانى هستند که وسمه و حنا را هر دو باهم با آب سماق، آب انار و آب ماست استعمال مى‏کنند. و کسانى هستند که آب دوغ چکیده و آب پوست گردو را با رنگ مو مخلوط مى‏گردانند؛ در هرحال این داروها در رنگ‏بخشى بیشتر وسمه و حنا مؤثرند.

۷٫ اگر در رنگ مو به وزن یک درهم میخک مخلوط باشد بسیار سیاه‏تر مى‏شود و مغز را نیز از آسیب رنگ بیمه مى‏کند.

۸٫ مازو را با روغن زیتون (تا حدی که چرب گردد) در دیگ سنگی انداز و سر آن را با گل ببند و در آتشدان بگذار. اما مگذار کاملا زغال شود و همین‏قدر بسوزد که سیاه رنگ گردد و بتوان آن را سایید. و بیرونش آور و بیست درهم از آن را بساى. آنگاه اکسید مس ده درهم، زاج بلورى (شب) دو درهم، نمک سنگ بلورى یک درهم. همه را درهم بسرش و بر موى بمال. موى را سیاه مى‏گرداند و سیاهیش ثابت مى‏ماند.

۹٫ سوخته جو، پوست سبز گردو، پوست باقلى و پوست انار هریک در داروى رنگ مو به جاى حنا به کار مى‏روند و کار حنا را انجام مى‏دهند.

کدام وسمه‏ها خوب هستند؟

۱٫ بهترین وسمه، وسمه خراسانی است.

۲٫ وسمه هندى زودتر از هر نوع وسمه دیگر مو را رنگ مى‏کند، لیکن رنگ نیلى که مى‏بخشد بسیار سیر است و اگر با حنا باشد رنگ خرمایى بسیار سیر مى‏دهد.

۳٫ وسمه کرمانى که تأثیر رنگ به مو دادنش کمتر از وسمه هندى است، دیرتر عمل مى‏کند و مو را به رنگ خود درمى‏آورد؛ اما رنگ مو را بیشتر از آنکه نیلى کند سیاه مى‏کند و تمایل به سیاهى مو بیشتر است.

چند داروى ترکیبى جهت رنگ مو:

۱٫ مازو نود مثقال با روغن زیتون بیالاید. آنها را در تابه بر آتش بو بده تا مازوها ترک بردارند. اکسید مس، زاج بلورى و کتیرا از هریک به وزن پانزده درهم، نمک هفت درهم. همه را چندانکه امکان دارد بکوب و همه را بساى و با آب گرم درهم بسرش و موى را بدان رنگ کن و تا سى ساعت مشوى! اگر حنا و وسمه را با این دارو مخلوط کنى بهتر رنگ مى‏دهد.

۲٫ حنا، وسمه، مردارسنگ ساییده گردماننده شده، آهک، مازوى بوداده، اکسید مس، زاج بلورى، گل، کتیرا و میخک از هریک یک جزء برابر. همه را درهم بسرشند و مو را بدان رنگ کنند.

۳٫ حنا یک جزء، وسمه دو جزء، اکسید مس، زاج بلورى، نمک سنگ بلورى، مازوى بوداده و ریم آهن هریک یک جزء. همه را ساییده در سرکه بریز و در سرکه بساى و بگذار تا تخمیر مى‏شوند؛ آنگاه آن را استعمال کن!

۴٫ ریم‏آهن را در سرکه شراب (مایه زده) بریز به‏طورى که سرکه چهار انگشت برهم چسبیده از دارو بالاتر آید. ریم‏آهن را در آن سرکه بساى که بسیار خوب ساییده شود؛ آنگاه بر آتش بگذار بجوشد تا نیمى از سرکه بخار مى‏شود و نیمى مى‏ماند. آنگاه آن را از آتش بردار و بگذار به مدت دو هفته همچنان ریم در سرکه بماند تا سرکه به کلى زنگ آهن را در خود مى‏پذیرد.

سپس به وزن ریم‏آهن- که در سرکه ریخته‏اى- هلیله سیاه بیاور و خرد کن و بساى و در همان سرکه زنگ گرفته بریز و باز بر آتش بگذار بپزد تا سرکه به کلى بخار مى‏شود و غیبش مى‏زند و به شکل خلوق (نوعى داروى خوش‏بو است که بیشترش زعفران است) درمى‏آید. آنگاه روغن بر آن بریز که روغن آن را بپوشاند. باز بر آتش بپزد تا همچون غالیه (نوعى داروى خوش‏بوکننده) مى‏شود. و اگر بخواهى داروى رنگ مو خوش‏بو باشد، چیزى خوش‏بو در آن مخلوط کنى مانعى ندارد.

اگر داروى فوق با اینکه همراه روغن است مو را رنگ مى‏کند، حکمتش در زنگ آهن نهفته است.

۵٫ داروى ترکیبى دیگرى هست که خوش‏بو است و بسیارى از کارشناسان در رنگ کردن مو مدحش کرده و پسندیده‏اند، ترکیب زیر را دارد.

آمله به وزن پنجاه درهم، آب آس سبز فشرده یک‏صد و سى و پنج مثقال. در سیصد و شصت مثقال آب بریزند و بر آتش بپزد تا نصف مى‏شود، آن را از آتش برگیرند؛ آنگاه خطمى به وزن پنجاه درهم، حنا پنجاه درهم، وسمه پنجاه درهم، مازوى بو داده بیست درهم، زاج ده درهم، صمغ عربى پنجاه درهم. همه را در آن آب بریزند و بر آتش بگذارند که بپزد و آن‏قدر بپزد تا آب غلیظ و پرمایه مى‏شود، مشک و سک بر آن اضافه کنند که خوش‏بو گردد. چنان بر جایى که مى‏خواهند- سر باشد یا ریش- بمالند، که موها را خوب بپوشاند و چندان بماند تا دارو به خوبى بر موها اثر مى‏گذارد، آنگاه بشویند.

رنگ خرمایى و غیره‏

۱٫ نى سبز عادى را بیاور و از پوست پاک کن! آتشى روشن کن و طرفى از نى را بر آتش گذار بسوزد. ظرفى را زیر آن طرف قرار ده! آبى را که از آن مى‏چکد بر مو مالند مو را به رنگ طلایى درمى‏آورد.

۲٫ زنگ آهن را در آبى که زاج در آن حل شده است مخلوط کن و بهم بزن و بر مو بمال و آن‏قدر صبر کن که بر حنا صبر مى‏کنى آن‏وقت بشوى.

۳٫ دارویى ترکیبى که در خرمایى کردن موى بسیار تأثیربخش و خوب است.

سماق چهارده مثقال، مازو بیست و یک مثقال، آذرگون (لاله سرنگون) زرد رنگ چهارده مثقال، پر سیاوشان دو بسته پر یک دست، خاراگوش یک بسته پر یک دست، لوبیا گرگى خشک پوست کنده دوبار پر یک کف (دوازده مثقال). همه را بکوب و باهم در نهصد مثقال آب بریز و بگذار چندین روز در آب بمانند تا خوب در آب مى‏خیسند؛ آنگاه بر سر گذارند و بپیچند. البته در حالتى که ولرم باشد بر سر گذارند.

داروهاى تکى اساسى و مهم مربوط به رنگ مو:

گیاه خلال دندان، مر، صمغ فیلزهره، خردل، نمک، خربق، گیاه سلمک، آمله، پرسیاوشان، آلاله، حنا، وسمه، سوخته مس، ریم‏آهن، آب پوست‏ باقلى سبز، پوست سبز گردو، آب پوست سبز گردو، اقاقیا، شنبلیله، بزر سلق، آس، ثمر آس، لادن، مردارسنگ، آهک، ریم هر نوع آلیاژ و سونش آلیاژها.

سفید کردن مو

۱٫ تک داروهایى که براى سفید کردن مو به کار مى‏روند عبارتند از: چلغوز پرستو، نسرین، ماش، گل سفید بوصین‏ ، پوست ترب، زهره گاو نر، دود گوگرد که بخور شود، شکوفه کبر و شکوفه درخت زیتون. این داروها اگر تک به عمل آیند یا باهم مخلوط باشند، و بویژه اگر در سرکه مخلوط گردند مو را سفید گردانند. باید قبل از استعمال موهایى که مى‏خواهند سفید کنند بر دود گوگرد گیرند و آنگاه دارو را بر آن بمالند.

۲٫ دارویى ترکیبى براى سفید کردن مو: بزر گیاه زنجبیل شامى، پوست خشک شده ترب و زاج بلورى (شب) هریک یک جزء، صمغ عربى نیم جزء، همه را بکوبند و بسایند و داروى مالیدن بر مو از آن سازند.

۳٫  پر گل نسرین، پوست خشخاش و ثمر مهرگیاه باهم درهم بسرشند و رنگ موى گردند.

۴٫ پر گل نسرین با گیاه بنگ درهم بسرشند، رنگ مو را سفید گردانند.

اگر پر گل نسرین و گیاه بنگ با کافور و گلاب همراه باشند تأثیرشان بیشتر مى‏شود و خوب‏تر است.

دفع گزند رنگ مو

۱٫ داروهاى رنگ مو اکثرا مغز را سردى مى‏بخشند و به فساد مزاج مى‏کشانند و مغز را آماده نزله‏ها و سکته کردن و غیره مى‏سازند. پس باید کمى بعد از استعمال رنگ مو چیزى خوشبوى گرم مزاج از قبیل: مشک، میخک و امثال آنها را نیز بر موها بمالى.

۲٫ گاهى ممکن است از اثر رنگ زدن، مو راست ایستد؛ گویى میخ است و بر زمین کوبیده‏اند، فرفرى بودنش را از دست بدهد و چرک از بیخ مو تراوش کند. براى پرهیز از این نوع زیانها بهتر آن است داروى مو نرم‏کن با رنگ مو مخلوط باشد و داروى مخلوط شده با رنگ مو، مو را فرفرى کند. بویژه این احتیاط در رنگ کردن موى زبر بسیار لازم است.

۳٫ گاهى رخ مى‏دهد که از اثر داروى رنگ مو، موهاى ریش برهم آیند و درهم بفشرند و نمد مانند شوند، موها بشکنند و شیار در پوست ریش ایجاد شود؛ براى احتیاط و جلوگیرى از این‏ حالات بهتر آن است هرچه زودتر به وسیله مالیدن روغن بنفشه یا روغن خیرى بر جاى رنگ زده آسیب متوقع را تلافى کنند.

۴٫ گاهى ممکن است از اثر رنگى که بر مو مى‏زنند پوست هم سیاه شود؛ اکثرا این سیاهى را با آرد باقلى و آرد نخود و امثال آنها مى‏شویند. راه حل از همه بهتر آن است که با روغن گرم شده آن را بزدایند.

۵٫ گاهى مى‏بینى که موى رنگ شده در چند جایى رنگ مى‏بازد و لکه‏لکه مى‏شود؛ اگر چنین مصیبت و بلایى رخ داد، به اندازه یک عدد گردو از دارو را و بویژه داروى ژرفارو که به بیخ موها مى‏رسد، پیش خود نگهدارند و بگذارند تا منعقد مى‏شود. چوبکى مسواک مانند آماده باشد، اگر موى رنگ زده شروع به دورنگى کرد و رنگ باخت، همین منعقد شده را در آب حل کرده، سر مسواک ماننده را در آن فرو کن و با دقت بر لکه‏هاى ایجاد شده بمال!

۶٫ برخى وقتى مى‏بینند که موى رنگ شده دارد رنگ مى‏بازد، دوده روغنهاى خوشبوى از قبیل: روغن بان، روغن لادن، یا دوده موم را بر رنگ باخته‏ها مى‏مالند و درستش مى‏کنند. اما هروقت شسته شود دوده از بین مى‏رود و لکه سر برمى‏دارد.

روشی عجیب برای تولید رنگ مو:

شنیده‏ام که عملى چنین هست- و بسیارى از مردم این شنیده مرا تصدیق مى‏کنند- که اگر رگى از رگهاى درخت گردو را در اول بهار ببرند و در شیشه‏اى فرو کنند که روغن در آن باشد و رگ درخت و روغن را- که در شیشه‏اند- در زمین دفن کنند، در زیر خاک رگ گردو کم‏کم روغن را برمى‏چیند و برمى‏کشد و مى‏مکد، طورى که روغن در شیشه نمى‏ماند و تنها رگ درخت گردو مى‏ماند. وقتى که به فصل پاییز رسید، باز کم‏کم رگ روغن کشیده، روغن را پس مى‏دهد و بیشتر روغن به شیشه برمى‏گردد؛ این روغن برگشته از رگ، رنگ موى خوبى مى‏شود.

منبع:

۱٫ قانون (ترجمه شرفکندى) ؛ ج‏۲ ؛ ص۱۲۹

۲٫ قانون (ترجمه شرفکندى) ؛ ج‏۷ ؛ ص