جنگ یمن چرا فروکش نمی‎کند؟

چندی پیش نیویورک تایمز در گزارشی جامع حملات عامدانه عربستان سعودی به یمن و هدف قرار دادن غیرنظامیان و زیرساخت‌های غیرنظامی را تشریح کرده و چگونگی رقم خوردن بزرگترین بحران بشردوستانه قرن در یمن با تاکتیک‌های جنگی عربستان سعودی را شرح داده بود.

کشتار گسترده غیرنظامیان در مراسم عروسی، خاکسپاری و در مدارس، بیمارستان ها، بازارها و … با تسلیحات آمریکایی و حمایت تسلیحاتی شرکای غربی توسط عربستان و امارات، یمن این فقیرترین کشور غرب آسیا را به بحران‌های متعدد دچار ساخته است.

آتش بس مورد حمایت جامعه بین المللی در بندر راهبردی و کلیدی الحدیده که در پی چند دور مذاکره سخت حاصل شد نیز بسیار شکننده بوده و نقض مکرر آن از سوی ائتلاف متجاوز سعودی، دلیلی بر این ادعا است. این آتش بس که به دلیل تمرکز ناگهانی مجامع بین المللی بر موضوع یمن در پی قتل «جمال خاشقجی» و رسوایی حقوق بشری عربستان پیش آمد، تنها فرصتی را در اختیار ریاض و واشنگتن برای کاستن از بار انتقادات بین المللی قرار داد.

وجود و تداوم انگیزه‌ها برای ادامه درگیری‌ها اگرچه عاملی برای شکست احتمالی آتش بس خواهد بود، اما قطعاً دلیل عمده ناکامی در برقراری صلح در یمن ریاکاری قدرت‌های بزرگ جهان و نیز عربستان خواهد بود.

گذشته از عربستان و امارات که در چهار سال اخیر به انحا مختلف حقوق انسانی را در یمن نقض کرده و همزمان طرف مقابل را به جنگ طلبی متهم می‌کنند، رفتار کشورهای غربی نشان دهنده پیروی همگانی جنگ افروزان و ناقضان حقوق بشر از الگویی مشابه است؛ دمیدن بر آتش جنگ همزمان با ادعای صلح طلبی.

افزایش کمک‌های بشروستانه انگلیس به یمن در همین راستا قابل تشریح است. در حالی که اتحادیه اروپا، انگلیس را بزرگترین ارائه کننده کمک‌های بشردوستانه به یمن معرفی می‌کند، این کشور همچنان به تامین تسلیحات و حمایت از ائتلاف سعودی در جنگ علیه یمن ادامه می‌دهد. با در نظر داشتن میزان بالای شکنندگی صلح در یمن تامین تسلیحات که قطعاً با هدف ادامه جنگ انجام می‌شود، ریاکاری بزرگ این کشور غربی است.

به نظر می‌رسد انگلیس و دیگر کشورهای غربی که حاضر به تعلیق یا لغو قراردادهای تسلیحاتی خود با عربستان نیستند، در این موضوع از آمریکا تبعیت می‌کنند که علیرغم ادعاهای گزافه در مورد پیشگامی در حقوق بشر از محکوم کردن عربستان در برافروختن شعله‌های این جنگ اجتناب کرده و تنها زمانی که فشارها بر این کشور در پی رسوایی خاشقجی افزایش یافته بود، سوخت رسانی به جنگنده‌های ائتلاف را متوقف کرد. این در حالی است که آمریکا قرارداد تسلیحاتی ۱۱۰ میلیارد دلاری خود با عربستان را به دلیل منافع اقتصادی حفظ کرد.

نکته تامل برانگیز در مورد خشونت‌های جاری در یمن آن است که این خشونت‌ها قابل پیشگیری هستند. علت وقوع این جنایات در یمن این است که هیچکس به آن اهمیتی نمی‌دهد. بی توجهی و انفعال جامعه بین المللی در قبال تحولات یمن و عدم به چالش کشیدن متجاوزان این احساس را در آن‌ها تقویت می‌کند که قادرند هرکاری که دوست دارند انجام دهند.

گرسنگی مشکل اصلی مردم یمن نیست بلکه مساله و معضل واقعی استفادده از گرسنگی به عنوان ابزاری جنگی برای به زانو درآوردم مردم یمن است. فجایع ناشی از جنگ یمن نادیده گرفته می‌شوند، چون منافع بسیاری از کشورها از راه فروش تسلیحات تامین می‌شود.

صلح در یمن اگرچه شکننده، اما ممکن و ضروری است. جامعه بین المللی می‌تواند نقش مهمی در متوقف کردن بحران یمن ایفا کند؛ نه با ارسال کمک‌های بشردوستانه بلکه با توقف فروش تسلیحات و محکومیت متجاوزانی که در این سال‌ها زندگی‌های بسیاری را گرفته اند. یمن می‌تواند فرصتی برای بروز و ظهور توانایی جامعه بین الملل در برقراری صلح باشد.