گفتگوی اختصاصی| انتصار: تشکیل ناتوی عربی در شرایط کنونی بیشتر شبیه خیال است

به گزارش قائم آنلاین، طرح ناتوی عربی را اولین بار در سال ۲۰۱۷ سعودی‌ها پیشنهاد کردند. این پیشنهاد با استقبال آمریکا مواجه شد و بعدا نیز مقام‌های آمریکایی از آن به عنوان یکی از ستون‌های برنامه ایالات متحده برای مقابله با ایران یاد کردند. عربستان سعودی، امارات عربی متحده، کویت، بحرین، قطر، عمان و اردن اعضای این ائتلاف هستند.

خبرگزاری «رویترز» چند روز پیش به نقل از منابع آگاه از کناره‌گیری مصر از مشارکت در طرح موسوم به «ناتوی عربی» که به ابتکار آمریکا و با هدف ایجاد جبهه‌ای واحد علیه ایران مطرح شده است، خبر داد.

رویترز که این تصمیم مصر را «ضربه‌ای به راهبرد دولت دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا برای مهار قدرت ایران» توصیف کرده، به نقل از یک منبع آگاه نوشته است که مصر رسما تصمیم خود به انصراف از مشارکت در این ائتلاف را به آمریکا و دیگر اعضای ائتلاف اعلام کرده است.

بر اساس این گزارش، مصر به نشست اخیر اعضای این ائتلاف هم که در شهر ریاض عربستان سعودی برگزار شد، هیأتی اعزام نکرده است.

رویترز با اشاره به تلاش آمریکا برای ایجاد جبهه‌ای متشکل از متحدان عرب‌اش برای مقابله امنیتی، سیاسی و اقتصادی با ایران، به نقل از منابع آگاه، نوشته است: «مصر به این دلیل انصراف داد که در جدی بودن این ابتکار تردید داشت و هنوز سندی رسمی که این طرح را تشریح کند، دریافت نکرده بود. علاوه بر این، به این دلیل که این طرح خطر بروز مناقشه با ایران را افزایش می‌داد.»

خبرنگار فارس در گفتگو با پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلابامای جنوبی آمریکا به بررسی خروج مصر از ناتوی عربی پرداخته است.

«سیاست کُردها در خاورمیانه» از جمله کتابهای انتصار است.

فارس: نظر شما در مورد  تشکیل ناتو عربی چیست؟

ناتوی عربی یا اتحاد امنیتی خاورمیانه در واقع ابتکاری به رهبری ایالات متحده آمریکاست که هدف آن گردهم آوردن عربستان، امارات، بحرین، عمان، اردن، کویت، قطر و مصر در یک اتحاد واحد جهت مقابله با ایران است.

باید گفت اکنون و در این مرحله تشکیل این اتحادیه بیشتر شبیه خیال و وهم بوده و هر چند دیکتاتورهای عربی خودشان را به تامین مالی آن متعهد کرده اند، پایداری و دوام آن در بلندمدت زیر سوال است.

فارس: اهداف این ائتلاف چیست؟

هدف اصلی این ائتلاف موسوم به اتحاد امنیتی خاورمیانه، تشکیل ائتلاف نظامی واحد علیه ایران و به چالش کشیدن منافع منطقه ای و امنیت ملی ایران است.

فراتر از وسواس دیوانه وار دولتهای عضو این ائتلاف علیه ایران، هیچ هدف مشترک دیگری ورای شکل گیری اتحاد امنیتی خاورمیانه وجود ندارد.

فارس: بر اساس برخی گزارش ها مصر تلاش برای شکل گیری ناتو عربی را کنار گذاشته است، دلیل عقب نشینی مصر از این طرح چیست؟

چندین منبع اگاه گزارش داده‌اند که مصر پیش از این تصمیم خود را در مورد خروج از اتحاد امنیتی خاورمیانه به آمریکا و دیگر کشورهای مشارکت کننده در این طرح اعلام کرده است.

اگر این گزارش‌ها صحیح باشند، مصر باید در مورد جدیت طرح اتحاد امنیتی خاورمیانه شک داشته باشد. همچنین مصر ظاهرا طرح رسمی به اصطلاح ناتو عربی را ندیده است و در مورد جزئیات دقیق طرح اطلاعی ندارد.

علاوه بر این مصر می ترسد که اتحاد امنیتی خاورمیانه تنش‌ها با ایران را افزایش داده و محیط در حال حاضر بحرانی خاورمیانه را بحرانی تر کند.

از طرف دیگر مصر ممکن است تحت فشار مالی و سیاسی عربستان و آمریکا تسلیم شود و بعدا تصمیم خود را در مورد این موضوع تغییر دهد.

فارس: آیا ناتوی عربی می‌تواند ائتلافی شبیه ناتو با مبنای اصل دفاع جمعی (ماده ۵ اساسنامه ناتو) باشد؟

من نمی دانم که آیا منشور ناتو عربی اصلی مانند اصل ۵ ناتو را خواهد داشت یا خیر. اما حتی اگر چیزی شبیه تعهد ناتو به دفاع جمعی برای آن پیش بینی شود، موانع متعددی برای اجرای این اصل وجود دارد.

برخی از این موانع فنی بوده در حالی که برخی دیگر ذاتا سیاسی هستند. مسائل سیاسی که دامن گیر شورای همکاری خلیج فارس است، چالش‌هایی که اتحاد امنیتی خاورمیانه با آن ها مواجه خواهد بود را به خوبی نشان می‌دهد.

علاوه بر این دولتهای مشارکت کننده در این طرح، یک بلوک متحد را تشکیل نمی دهند و برخی از آنها دشمنی شدیدی که عربستان، امارات و بحرین با ایران دارند را با تهران ندارند.

فارس: نقش آمریکا در شکل‌گیری این اتحاد چیست و آیا آمریکا بعد از ریاست جمهوری ترامپ این نقش را حفظ خواهد کرد یا خیر؟

ناتو عربی یا اتحاد امنیتی خاورمیانه در اصل ابتکار آمریکاست. اعضای نومحافظه کار (نئوکان) دولت ترامپ بازیگران اصلی این طرح بوده و خواهند بود.

بدون آمریکا اتحاد امنیتی خاورمیانه به مرحله اجرایی نخواهد رسید. اگر این اتحادیه سریع شکل بگیرد و به یک هویت بادوام تبدیل شود، ممکن است در دوران پس از ترامپ به حیات خود ادامه دهد.

از سوی دیگر اگر اتحاد امنیتی خاورمیانه به اتحادی بیهوده تبدیل شده و با شکست‌های استراتژیک مالی و سیاسی مواجه شود، رئیس جمهور بعدی آمریکا ممکن است مانند نومحافظه کاران طرفدار جنگ، تعهدی به بقای آن نداشته باشد.