پشت هر مادر شاد، یک پدر آگاه است

به گزارش قائم آنلاین،  اولین لحظه‌ای که صدای گریه بچه از پشت در اتاق زایمان شنیده می‌شود، درست همان لحظه‌ای‌ست که بیشتر پدرها، تازه شور و شوق پدر بودن در وجودشان لبریز می‌شود. بعضی از آقایان در مدت نه ماه بارداری همسرشان، نمی‌دانند چگونه و از چه راه‌هایی باید از همسر خود حمایت کنند. حتی گاهی با اینکه خیلی دوست دارند برای کم‌تر شدن مشکلات همسرشان کاری انجام بدهند، کاملا سردرگم هستند چون اطلاعات کافی در این موارد ندارند. این در حالیست که یک خانم در دوران بارداری، بیشترین همراهی و کمک را از سمت همسرش نیاز دارد و حتی یک مرد می‌تواند پدر بودن را از همان روزهای اول شروع کند و پا به‌ پای او تا زمان زایمان، همراهی‌اش کند تا هم سختی‌های این دوران را برای او کمتر کند و هم احساس نزدیکی عاطفی بیشتر با همسر و فرزندش داشته باشد. در مورد چگونگی همراهی آقایان با همسر خود در دوره بارداری و تأثیراتی که روی همسر،‌ فرزند و خود او دارد، با مریم فخار گفت‌ و گو نمودیم. خانم فخار مامایی است که حدود ۲۶ سال است در زمینهٔ زنان و زایمان فعالیت دارد و به خاطر دغدغه‌هایی که برای تسهیل بارداری داشته، اولین کلینیک زایمان در آب و زایمان فیزیولوژیک جنوب کشور را در شیراز تأسیس کرده است. او در کنار مباحث بارداری، در رشته روانشناسی خانواده هم تحصیل کرده و به همین خاطر یک بخش اصلی مراقبت‌های دوران بارداری را به ارائه مشاوره به زنان باردار اختصاص داده است.

شناخت بهتر، آرامش بیشتر

بخش عمده استرس‌هایی که مادران در دوران بارداری تحمل می‌کنند، به خاطر عدم اطلاع از فرایند طبیعی بارداری است. در واقع چون اغلب خانم‌ها از فرآیند این دوران تصوری مبهم دارند، ترس‌های مختلفی به سراغ آن‌ها می‌آید. مثلاً ترس از اینکه نوزادشان بیمار یا معلول باشد و مجبور بشوند او را سقط کنند و یا نتوانند از عهده زایمان بربیایند. ناشناخته بودن این فرایند باعث می‌شود هر چیزی که خانم‌های باردار می‌شنوند به آن‌ها استرس بدهد.

متأسفانه یکی از مشکلات جامعه ما این است که وقتی افراد یک زن باردار را می‌بینند هر تجربه‌ای را به هر شکلی که داشته‌اند به او انتقال می‌دهند؛ مخصوصاً تجربه‌های منفی. تمام این‌ها سبب می‌شود مادر، این دوران را با نگرانی و استرس پشت سر بگذارد. پس آقایان می‌توانند با بالابردن اطلاعات مفید نسبت به بارداری و زایمان به کم شدن این نگرانی‌ها به همسر خودشان کمک کنند. این شناخت و اطلاعات هم می‌تواند از طریق مطالعه کتاب‌‌ها به دست بیاید هم از طریق کلاس‌هایی که در کلینیک‌های بارداری برگزار می‌شود.

مسیر آسان‌تر با حضور یک همراه مهربان

یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین نیازهای زنان در دوران بارداری، همراهی آگاهانه همسرشان در تمام مراحل است. ما در کلینیک، دوره آموزش کامل دوران بارداری و زایمان را حتماً با حضور همسران برگزار می‌کنیم. آقایان در این کلاس‌ها حضور دارند و نسبت به موضوعاتی که ضرورت دارد، آگاهی پیدا می‌کنند. به‌عنوان‌ مثال اینکه در دوران بارداری ، چه تغییراتی در بدن زن اتفاق می‌افتد و اینکه اگر یک خانم در دوران بارداری خلقش کمی تنگ است، جای نگرانی ندارد و این اتفاق طبیعی است. وقتی آقایان این موضوع را متوجه می‌شوند، تغییرات خلقی همسر خود را درک می‌کنند و این تصور برایشان پیش نمی‌آید که به خاطر مسئله‌ای دیگر، همسرشان از آن‌ها روی‌گردان شده است. به تجربه دیده‌ایم که اطلاع از این فرآیند که منجر به درک بیشتر از طرف مرد می‌شود، روحیه حمایت‌گری او را نسبت به خانم باردار بالا می‌برد.

حتی آموزش‌هایی که می‌تواند درد و مشکلات دوران بارداری را برای زن کمتر کند،‌ بسیار کمک کننده است. بعنوان مثال به آقایان ماساژدرمانی را آموزش می‌دهیم که هر شب عضله‌های دست و پای همسرش که در باردارشدن درگیر می‌شود را ماساژ بدهند و این کمک می‌کند که دردهای او کمتر شود و خانم حس خیلی مطلوب و خوبی داشته باشد. در کل همراهی و حضور مرد در مراحل مختلف بارداری و زایمان، به آرامش و احساس امنیت زن بسیار کمک می‌کند. چون خانم می‌بیند که این مسیر را به‌ تنهایی طی نمی‌کند و یک همراه مهربان در کنارش حضور دارد که می‌تواند حرکت در این مسیر را برایش راحت‌تر کند.

الآن نوبت من است

بنابراین بسیار ضروری است که مرد در مدت بارداری همسرش آموزش ‌بینند که چطور باید با او همراهی کند. چطور استرس او را کنترل کند یا به کم شدن دردهای او کمک کند. نکته مهم دیگر حضور او در اتاق زایمان و در زمان وضع حمل همسرش است که حتی از حضور من  که ماما هستم هم مهم‌تر است و در روند زایمان و در آرامش و کاهش درد مادر بسیار مؤثر است. همه خانم‌ها بلااستثناء این را می‌گویند که نیاز دارند همسرشان کنارشان حاضر باشد برای اینکه یک زایمان موفق داشته باشند. در لحظاتی که زن بیشترین درد و فشار را تحمل می‌کند، حضور همسرش بسیار کمک‌کننده و آرامش‌بخش است.

زمانی یک زوج به من مراجعه کرد که در محل زندگی‌شان تفکر سنتی حاکم بود  و بین زن و شوهر همراهی و ارتباط نزدیکی وجود نداشت. این خانم برای زایمان دومش نیز به من مراجعه کرد و با همسرش در دوره‌ها شرکت کرد. همسر او در زمان زایمان در اتاق حضور داشت. بعد از زایمان شوهرش به کلینیک آمد و از من بسیار تشکر کرد که شرایطی فراهم  کردم که او در مسیر بارداری و زایمان همسرش همراه باشد. می‌گفت برای فرزند اولش که الآن ۱۲ سالش است اصلاً نفهمید این بچه کی بزرگ شد، کی شب‌ها از خواب بیدار شد، همسرش شب‌ها بلند می‌شد به بچه شیر می‌داد یا وقتی بیمار بود تا صبح بالای سرش می‌نشست. اما چون در زمان زایمان همه سختی‌ها و دردهای همسرش برای تولد فرزندشان را شاهد بود، بعد از آن روز اجازه نمی‌داد همسرش شب‌ها بیدار بماند. به او می‌گفت: «تو الآن بخواب، از صبح تا الآن درگیر مراقبت و رسیدگی به بچه بودی، الآن نوبت من است».  تا آنجایی که از دستش برمی‌آمد، مراقبت بچه را بر عهده می‌گرفت  و به همسرش کمک می‌کرد.

باور عمیقی که با حضور در اتاق زایمان به دست می‌آید

صحبت‌های آن مرد برای من خیلی حس خوبی داشت؛ اینکه دیدم مردها تا این اندازه می‌توانند در مراقبت از نوزاد مشارکت کنند. درحالیکه فرزند پروری در تصور بعضی از افراد تنها به عهده زن بوده و هست؛ به‌خصوص در دو سال اول که مراقبت از بچه، سخت‌تر است و یک مادر باید شبانه‌روز درگیر باشد. ولی وقتی پدرها در این فضا قرار می‌گیرند، یکی از وظایف اصلی خودشان را کمک به مادر در مراقبت از بچه می‌دانند. این هم برای مادر بسیار مهم است و هم در تربیت فرزند نقشی کلیدی دارد چون اگر پدر نقش حمایتگری را به‌ درستی داشته باشد، بقیه وظایف را مادر به نحو احسن انجام می‌دهد و ما با یک نسل سالم و سرحال روبرو خواهیم بود.

تمام‌قد عاشقش هستم

خیلی از پدر‌ها در مورد سختی‌های زایمان و رنجی که مادر تحمل می‌کند، شنیده‌اند اما همه‌چیز شنیدن نیست و خیلی وقت‌ها چیزهایی که می‌شنویم را به دلایل مختلفی مثل مطابق نبودن با باورها و شناخت‌های قبلی‌مان، نمی‌پذیریم. اما وقتی پدرها در اتاق زایمان حضور پیدا می‌کنند، آن تجربه و دیدن سختی‌ها و دردهای مادر باعث می‌شود پدر به یک باور واقعی برسد.

بین مردها یک کلیشه قدیمی هست که گاهی تا صحبت خانم‌ها درباره سختی زایمان را می‌شنوند، می‌گویند ما روزی هزار بار زایمان می‌کنیم! من در اتاق زایمان دقیقاً همین سؤال را می‌پرسم که بازهم این جمله را به کار می‌برید؟ اکثراً می‌گویند اشتباه کردیم! یک زن خیلی توانمند و قوی است. تا قبل از آن در ذهن برخی از آن‌ها شاید زن، یک موجود ضعیف و ناتوان است که نمی‌تواند درست تصمیم بگیرد. و درمجموع بعضی از آقایان توامندی زنان را خیلی باور ندارند. اما در این فضا که قرار می‌گیرند، زن را بسیار زیبا و به شکل موجودی توانمند و قوی تفسیر می‌کنند.

از خیلی‌ از مردهایی که در اتاق زایمان همسرشان حضور دارند، می‌پرسم در یک جمله زن را تفسیر کن. یکی می‌گفت: «خانم فخار به زبانم نمی‌آید اما می‌تواند بگویم تمام‌قد عاشقش هستم.»

قبلاً بچه که به دنیا می‌آمد پدر پشت در بیرون از اتاق زایمان بود، به‌محض اینکه بچه دنیا می‌آید همه توجه‌ها به سمت او می‌رود و کسی کاری به مادر ندارد اما ما بعد از به دنیا آمدن بچه‌ها، بیشتر پدرها را به‌ زور و به‌ سختی از اتاق زایمان بیرون می‌فرستیم تا برود بچه‌اش را ببینید. زیرا می‌گوید اول همسرم!

 از یکی از پدرها پرسیدم چه احساسی نسبت به فرزندت داری؟ گفت «من مخلص بچه‌ام هستم!» پرسیدم آیا قبل از اینکه در اتاق زایمان حاضر شوی هم همین احساس را داشتی؟ جواب داد «دوستش داشتم اما الآن برایم چیز دیگری است! آخر خودم برای به دنیا آمدنش کمک کرده‌ام!» یعنی چون در زمان زایمان حضورداشته، به همسرش برای به دنیا آمدن فرزندشان کمک کرده و مراحل تولد او را شاهد بوده است به او یک احساس تعلق محکم‌تری دارد. این احساس تعلق باعث می‌شود در محافظت از فرزندش هم بیشتر تلاش کند. یعنی با درگیر شدن پدر در پروسه زایمان و در دوران بارداری احساس خیلی خوبی نسبت به همسر و فرزندش پیدا می‌کند.