برگزاری مذاکرات کارشناسی ایران و اروپا درباره اینستکس

به گزارش قائم آنلاین، هیأت‌های کارشناسی ایران و سه کشور اروپایی روز سه‌شنبه یک روز پیش از اعلام تصمیم ایران برای “کاهش تعهدات هسته‌ای” خود آخرین تحولات مربوط به پیشرفت کار در اینستکس را بررسی کردند.

یکی از مهم‌ترین تحولات در روند پیشرفت کار در اینستکس اعلام آمادگی اتحادیه اروپا برای افزایش سهم اروپا از تأمین مالی این شرکت به طور چشمگیر است.

انگلیس، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا بعد از آنکه وزارت خارجه آمریکا هفته گذشته در بیانیه‌ای اعلام کرد که ایران باید تمام فعالیت‌های دارای حساسیت اشاعه تسلیحات هسته‌ای از جمله غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند و ما اقداماتی را که ادامه یافتن این نوع غنی‌سازی را پشتیبانی کنند نخواهیم پذیرفت. همچنین دیگر اجازه نخواهیم داد تا ایران آب سنگین مازادی را که تولید کرده است، انبار کند؛ آب سنگین از این نوع نباید به هیچ طریق در ایران وجود داشته باشد، از این اقدام آمریکا در تشدید اجرای تحریم‌های یک جانبه علیه ایران و تمدید نکردن معافیت‌ها ابراز تأسف و نگرانی کردند.

در بیانیه‌ای که فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، همراه با وزیران خارجه آلمان، انگلیس و فرانسه صادر کرده است، آمده که اروپا سهم خود از تأمین مالی ساز و کار مالی ویژه با ایران (اینستکس / ساحات) را “به طور چشمگیری” افزایش خواهد داد.

سازوکار مالی برای آن به راه افتاده که با وجود تحریم‌های آمریکا امکان مبادلات بانکی با ایران فراهم شود اما در یک سال گذشته هنوز نتیجه عملی از این روند به دست نیامده است.

قدرت‌های اروپایی تاکید کردند که ایران به تعهدات خود در توافق هسته‌ای پایبند بوده و آنان هم خود را به حفظ برجام متعهد می‌دانند.

به گزارش ایسنا، در عین حال با توجه به تعلل و تأخیر اروپا در اجرای تعهدات خود وفق برجام و بیانیه‌هایی که در چارچوب کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان و وزیران خارجه به دست آمد ایران اعلام کرد که اجرای تعهدات هسته‌ای خود را بر اساس بند ۲۶ و ۳۶ برجام کاهش می‌دهد و در گام نخست دو اقدام هسته‌ای خود را تعلیق می‌کند.

رئیس‌جمهور کشورمان صبح روز چهارشنبه ضمن تشریح تصمیم ایران برای کاهش تعهدات هسته‌ای تاکید کرد، این اقدام به معنای خروج ایران از برجام نیست و مذاکرات و رایزنی با اروپا و چین و روسیه برای رسیدن به راه‌حلی که ایران بتواند از مزایای اقتصادی برجام بهره‌مند شود ادامه دارد. از این رو پیگیری روند کار در اینستکس و تلاش اروپا برای رفع موانع به ویژه ذخیره مالی این شرکت برای شروع کار مهم و حیاتی است.

یک مقام ایرانی در همین رابطه به ایسنا گفت: اگر خواسته‌های ایران در حوزه نفتی و بانکی تأمین شود و فروش نفت کشورمان به شرایط قبل از خروج آمریکا از برجام برگردد، ایران مجدد اجرای برجام را به شکلی که تاکنون دنبال کرده ادامه می‌دهد اما اگر این خواسته تأمین نشود مرحله دوم از تصمیمش برای کاهش تعهدات که مرحله‌ای مهم است را عملیاتی می‌کند.

از این رو اروپایی‌ها باید تلاش کنند تا از مسیر اینستکس فروش نفت ایران را از سر بگیرند و این نیازمند اقداماتی سریع و عملیاتی‌تر است و البته به اراده‌ای قوی‌تر از آنچه تا کنون از خود نشان داده‌اند نیاز است.

شاید باقی ماندن ایران در برجام در یک سال گذشته این تصور را به اشتباه برای این کشورها به واقع ایجاد کرد که ایران نمی‌تواند یا نمی‌خواهد از برجام خارج شود اما تصمیم ایران برای کاهش تعهدات در سالگرد خروج آمریکا از این توافق نشان می‌دهد که ایران برای چگونگی و سطح حضورش در برجام برنامه داشته است و بر اساس آن جلو می‌رود.

حال این اتحادیه اروپا و چین و روسیه هستند که باید نشان دهند تا چه اندازه مواضع‌شان در حمایت از برجام صرفاً روی کاغذ نبوده و جنبه عملی پیدا می‌کند.

لغو معافیت‌های هسته‌ای از سوی آمریکا در حوزه فروش اورانیوم بیش از سقف ۳۰۰ کیلوگرم و تولید آب سنگین و انبار آن بیش از ۱۳۰ تن، دو اقدام موزیانه بود تا ایران چاره‌ای جز نقض برجام برایش نماند. متأسفانه در برابر این اقدام آمریکا، کشورهای ۱+۴ هیچ واکنش متقابلی نداشتند جز ابراز تأسف. انتظار بود خرید مازاد اورانیوم یا انبار مازاد آب سنگین ایران در یکی از پایتخت‌های این کشورها پذیرفته شود؛ انتظاری که البته بیشتر شبیه به آرزو است.

در عین حال با وجود تشدید تحرکات و تحولات در حوزه سیاسی و هسته‌ای میان ایران و آمریکا از یک سو و ایران و ۱+۴ از سوی دیگر، پنجره دیپلماسی هنوز باز است و تلاش‌ها برای برقراری موازنه‌ای معقول به شکلی که بتوان دو طرف را به سمت تعامل و گفت‌وگو کشاند ادامه دارد.

به نظر اروپایی‌ها در شرایط فعلی دو راه پیش رو دارند؛ یا خرید نفت ایران را مثل قبل از خروج آمریکا از برجام تسهیل کنند یا در این فرصت برای مذاکراتی جدی‌تر تلاش کنند.