‌می‌بافند به امید آنکه روزی مشتری بخرد

به گزارش قائم آنلاین، زمانی صدای دار قالی نشان جریان زندگی در دیار روستاهای جرگلان به خصوص روستای دویدوخ بود، صدایی که نبض صنعت این منطقه مرزی را به صدا درمی آورد و ضربانش با آهنگ نقشه خوانی هنرمندان قالی باف می‌تپید.

هنرمندانی که اشک‌ها و لبخندها را گره به گره و رج به رج بر چله دار می‌کشیدند و دردها را بند به بند گره می‌زدند تا نقش هزار رنگ خاطره را بر تار و پود دارهای قالی به تصویر بکشند.

دویدوخ یکی از روستاهای بخش جرگلان است که یکی از منحصر به فردترین دست بافته‌های دست بشر در آنجا خلق می‌شود، قالیچه‌های ابریشمی دو رو که هر طرف آن طرح، نقش و رنگ متفاوتی دارد، قالیچه‌هایی که بدین لحاظ در جهان بی‌نظیرند.

بیشتر طرح‌هایی که در این قالیچه‌ها بافته می‌شود، ذهنی هستند که دانش آن نسل به نسل به دختران و زنان هنرمند انتقال یافته و مشتریانی از داخل و خارج کشور دارد که هزاران کیلومتر آن سوتر از روستای کوچک دویدوخ این هنر آنها را شیفته ذوق و هنر دختران ترکمن و تابلو فرش‌های ابریشمی کرده است.

این روزها هنرمندان و بافندگان در انزوایی تلخ، تار و پود فرش را گره می‌زنند و در سایه بازار کم رونق و بی جان فرش دست بافت امرار معاش می‌کنند و همچنان چرخ‌های این صنعت دیرینه را می‌چرخانند.

الله نظر چابک دهیار روستا دویدوخ در بخش جرگلان با اشاره به اینکه منحصربه فردترین فرش دنیا در این روستا به صورت دو رویه تمام ابریشم بافته می‌شود، گفت: اما حال و روز بافندگان این فرش به هیچ عنوان خوب نیست و تعدادی در حال حاضر از سر اجبار می بافند و تعدادی نیز کار را رها کرده و معاش خود را از سر گذر تأمین می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه فرش‌های تولید شده در این منطقه بیشتر جنبه صادراتی دارند و تاجرها سراغ خرید این فرش‌ها را می‌گیرند، افزود: در گذشته تعداد کمی از تاجران همچون تاجران ژاپنی و … برای خرید این نوع از فرش‌ها، به این روستا سفر می‌کنند و البته بیشتر خریداران دلالانی بودند که فرش‌ها را خریداری می‌کردند و در مشهد به تاجران می‌فروختند.

وی ادامه داد: اما در حال حاضر تعداد این دلال‌ها نیز بسیار کم شده و هم اکنون تعداد خیلی کمی از دلال‌ها به منطقه برای خرید فرش دویدوخ سفر می‌کنند.

چابک با بیان اینکه این روستا دو هزار و ۳۰۰ نفر جمعیت دارد، اظهار کرد: نصف مردم این روستا مشغول بافت این فرش هستند.

وی تصریح کرد: معاش تعدادی از این افراد فقط از طریق فروش فرش به دست می‌آید اما هزینه بافت یک تخته فرش همچون خرید ابریشم بسیار بالا رفته و توان خرید مواد اولیه برای آنها از دست رفته است. در نتیجه تعدادی از مردان بافنده دست از کار کشیده و مجبور شده اند به شهرهایی همچون تهران برای کارگری و تأمین معاش سفر کنند.

وی خاطرنشان کرد: برخی از افراد نیز مجبور هستند فرش خود را پیش فروش کرده و با قیمت بسیار کمی اقدام به بافت این فرش کنند.

چابک گفت: برخی نیز که از توان مالی برخوردار هستند، اقدام به بافت فرش می‌کنند به امید آنکه روزی خریداری بیاید و آن را با قیمت مناسب بفروشند.

وی افزود: اگر به منازل بافندگان فرش در این روستا سری زده شود در هر خانه‌ای حداقل یک تخته فرش به فروش نرفته دیده می‌شود. در این راستا افرادی که مجبور باشند در صورت تقاضای دلال، آن را با هر رقمی که بخواهد، می‌فروشند.

وی ادامه داد: در منازل افراد توانمند نیز فرش‌های بیشتری دپو شده به امید اینکه با قیمت بالاتری به فروش برسند.

دهیار این روستا اظهار کرد: کاهش قیمت فرش دو رویه تمام ابریشم دویدوخ و عدم تقاضا برای خرید آن سبب شده تا میزان تولید آن نیز کاهش یابد.

به گفته وی، در حال حاضر قیمت مواد اولیه دو برابر شده اما قیمت فرش نسبت به سال‌های گذشته ارزان‌تر شده که بیشتر نشده است.

مردم روستا چاره‌ای جز بافتن ندارند

عبدالباسط فروزش عضو شورای روستای دویدوخ نیز در ادامه در گفت و گو با ایسنا، گفت: مدت زیادی است که اثری از تاجران فرش برای خرید این فرش‌ها در این روستا نیست.

وی با اشاره به اینکه در ابتدا فرش‌های دو رویه تمام ابریشم دویدوخ توسط تاجرهای مشهدی خریداری می‌شد، افزود: بعد از گذشت مدتی دلال‌ها جای آنها را گرفتند اما از آنجایی که آنها، فرش‌ها را با هر قیمتی که تمایل داشتند خریداری می‌کردند و سودی عایدی بافندگان نمی‌شد، به آنها نفروختیم.

فروزش ادامه داد: اما مدتی است که نه اثری از تاجران مشهدی است و نه اثری از دلال‌های فرش.

وی در پاسخ به این سوال که آیا به رغم نبود مشتری، روستاییان دویدوخ همچنان فرش را می بافند؟ اظهار کرد: مردم روستا چاره‌ای جز بافتن ندارند چراکه منبع درآمدی نیست، می بافند به امید آنکه روزی مشتری بیاید و آنها را بخرد.

این عضو شورای روستایی تصریح کرد: در حال حاضر در منزل بنده تعدادی تخته فرش دو رویه تمام ابریشم بافته شده وجود دارد که هنوز به فروش نرفته است.

وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه بافت فرش ابریشم نیاز به سرمایه دارد و بافندگان سرمایه بافت فرش را چگونه تأمین می‌کنند؟ گفت: با مردم از سرمایه پس‌انداز شده خود برای خرید ابریشم هزینه می‌کنند و یا اینکه با درآمد کار کشاورزی و دامداری ابریشم می خرند.

راه اندازی نمایشگاه دائمی فرش راه حل فروش فرش دویدوخ

عباس پور مدیر امور فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی نیز در ادامه در گفت و گو با ایسنا بیان کرد: یکی از مهمترین راهکارها برای حل مشکل فروش فرش تمام ابریشم دیدوخ راه اندازی نمایشگاه دائمی فروش فرش در استان است.

وی گفت: از سال ۹۶ به دنبال راه اندازی این نمایشگاه هستیم اما تاکنون محقق نشده است.

عباس پور با اشاره به اینکه اعتبار مهمترین مشکل پیش روی راه اندازی این مرکز است، افزود: طبق صحبت‌های انجام شده با مرکز ملی فرش ایران، قرار بر این بود تا بخشی از اعتبار مورد نیاز را مرکز و مابقی از اعتبارات استانی فراهم شود.

وی ادامه داد: اما هنوز مرکز ملی فرش ایران سهم خود را برای راه اندازی این نمایشگاه اعلام نکرده تا استان مابقی آن را در نظر بگیرد.

این مقام مسئول اظهار کرد: اما استاندار پیگیر جدی راه اندازی این نمایشگاه است و شاید تا پایان سال این پروژه اجرایی شود.