تثبیت کانون‌های ریزگرد عراقی در شرایط فعلی امکان‌پذیر نیست

به گزارش قائم آنلاین، محمد درویش امروز دوشنبه ۲۷ خرداد در همایش روز جهانی مقابله با بیابانزایی و پدیده گرد و غبار که در پردیس کشاورزی دانشگاه تهران برگزار شد، اظهار کرد: بیابانزایی در معنای کلی به معنای کاهش کارایی زمین است که این اتفاق ممکن است در هر سرزمینی بیفتد، به طوری که در حال حاضر در بخش‌های مختلفی از کشور شاهد آن هستیم.

وی ادامه داد: واقعیت این است مقابله با بیابانزایی عملیات ساده‌ای نیست که بتوان گفت به تنهایی از عهده سازمان جنگل‌ها بر می‌آید بلکه همه دستگاه‌ها از آموزش و پرورش گرفته تا رسانه ملی باید دست به دست هم دهند تا این معضل را کاهش دهند.

وی با بیان اینکه برنامه‌های مقابله با بیابانزایی برنامه‌های جدیدی در ایران نیست، توضیح داد: ایران در یک دوره زمانی پرچمدار مقابله با بیابان‌زایی در منطقه خاورمیانه و جنوب غربی آسیا بوده و برنامه‌های مقابله با بیابانزایی را از سال ۱۳۳۰ آغاز کرده است.

وی خاطر نشان کرد: ایران توانسته با کاشت گونه‌های اکولوژیکی، اقداماتی برای تثبیت شن‌های روان چهار میلیون هکتار از عرصه‌های بیابانی کشور انجام دهد که اینکار در منطقه بی نظیر بوده است.

این پژوهشگر افزود: اکنون ماهیت عملیات مقابله با بیابانزایی تغییر کرده زیرا دیگر بیابان به معنی پیشروی فیزیکی ماسه‌ای به درون سازه‌های انسان ساخت نیست بلکه افت حاصلخیزی خاک، شوری زمین‌ها، کاهش سطح آب زیرزمینی و آسیب‌هایی مانند تخریب جنگل‌های زاگرس یا گسترش خشکیدگی دریاچه ارومیه می‌تواند به بیابانزایی بینجامد.

وی اضافه کرد: واقعیت این است اگر تمام سازمان‌ها برای مقابله با بیابانزایی پای کار نیایند و مسئولیتی که به دوش آنهاست را نپذیرند، نمی‌توان امیدی به مهار روند توسعه بیابان‌های کشور داشته باشیم.

درویش در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به اینکه بارندگی‌های اخیر حال تالابه‌ای ایران را تا حدودی خوب کرده، توضیح داد: بارندگی امسال موجب شده تا بسیاری از تالاب‌های کشور بعد از ۲۰ سال دوباره با آب آشتی کنند که می‌توان به هورالعظیم، شادگان، گاوخونی، هامون‌ها، مهارلو، ارژن و بختگان و تش اشاره کرد.

وی ادامه داد: بدون شک آبگیری این تالاب‌ها بعد از حدود دو دهه باعث کاهش چشمه‌های تولید گرد و خاک در کشور می‌شود.

وی اظهار کرد: چشمه‌های تولید گرد و خاک یا کانون‌های فرسایش بادی یکی از مؤلفه‌های تشدید بیابان‌زایی هستند که به وسیله سیل‌های اخیر تا اندازه‌ای شدتشان کم شده ولی اتفاقی که باید بیافتد این است که ما بتوانیم این حق آبه‌ها را دائمی کنیم و اگر نتوانیم این کار را بکنیم؛ نمی‌توانیم امیدوار باشیم این روند مهارکننده ادامه داشته باشد.

این پژوهشگر بخش بیابان در ادامه با بیان اینکه کشورهای اطراف تأثیر زیادی بر وضعیت انتشار گرد و غبار در ایران دارند، گفت: باد غالب در کشور ما از غرب به شرق است که هر چقدر کشورهای سوریه، عراق جوی ناپایدار داشته باشند تأثیر خود را بر هوای کشور ما می‌گذارد.

وی افزود: علاوه بر این، عربستان در دهه آخر قرن ۲۰ بیش از سه میلیون هکتار از اراضی خود را از طریق آب‌های فسیلی تبدیل به کشتزارهای گندم کرد که بعد به دلیل تمام شدن این آب‌ها، تمام آن اراضی را رها کرد که یک کانون بزرگ فرسایش بادی ایجاد کرده است.

درویش افزود: برای مقابله با گرد و غبار و ریزگرد حدود ۱۵ کارگروه در کشور تاکنون شکل گرفته و جلسات مشترک نیز با عراق برگزار شده و کارشناسان ایرانی به آنها پیشنهاد داده‌اند که اگر امنیت ما را تضمین کنید ما حاضر هستیم دانش فنی را اختیار شما قرار دهیم تا به مهار کانون‌های بحرانی فرسایش بادی اقدام کنند.

وی اضافه کرد: واقعیت این است به دلیل اینکه امنیت در سوریه و عراق وجود ندارد، کارشناسان نمی‌توانند برای تثبیت ناهمواری‌های ماسه‌ای و انتخاب گونه‌های مناسب اقدام کنند.