از رؤیا دست‌نیافتنی‌تر!

به گزارش قائم آنلاین، هیچ‌کس منکر اهمیت صنایع‌دستی و تأثیر آن بر اقتصاد کشورها نیست. ایران، با دارا بودن بیش از سه میلیون هنرمند و صنعتگر در ۳۰۰ رشته مختلف هنرهای سنتی و صنایع‌دستی، سال گذشته بالغ‌بر ۲۸۱ میلیون دلار صادرات داشته و توانسته، نقش بسزایی در رشد صادرات غیرنفتی ایفا کند.

کشور ما، از لحاظ تولید صنایع‌دستی سومین کشور جهان است اما نباید از این مسئله غافل شد که خود ایرانیان، چقدر توان خرید این کالای هنری را دارند؟

سهم مردم ما از صنایع‌دستی، پرسیدن قیمت‌هاست!

برای پیدا کردن پاسخ این سوال، به نقش‌جهان می‌روم. نقش‌جهانی که در فروش صنایع‌دستی و سوغات اصفهان، نزد همه گردشگران شهره است. مغازه‌هایی که آثار فاخر صنایع‌دستی را عرضه می‌کنند، خلوت و مغازه‌های گز و سوغات خوراکی، پر مشتری است. از خلوت بودن مغازه مرد فیروزه کوب استفاده می‌کنم و می‌پرسم: چرا اینجا پرنده‌ای پر نمی‌زند؟

پاسخ می‌دهد: در این سال‌های اخیر مشتریان همه مغازه‌های فروشنده صنایع‌دستی کمتر شده و توریست‌های خارجی، به دلیل پایین بودن نرخ ارز، بیشتر از ما خرید می‌کنند. سهم مردم کشور خودمان فقط پرسیدن قیمت‌هاست!

او با اشاره به وجود مشکلاتی در صادرات صنایع‌دستی ادامه می‌دهد: فیروزه کوبی، یکی از صنایع‌دستی معروف شهر اصفهان است که به دلیل بالا رفتن قیمت مواد اولیه، هزینه تولید آن بسیار بالا رفته و همین امر باعث کاهش مشتری و فروش این محصول شده است. متأسفانه علاوه بر مشکلات فروش در بازار داخلی، ما با مشکل جدی در بحث صادرات نیز روبرو هستیم و شاهدیم که هر روز قوانین دست‌وپا گیرتری پیش روی صادرکنندگان صنایع‌دستی قرار می‌گیرد.

دوست دارم اما اگر مجبور نبودم، نمی‌خریدم

«خرید صنایع‌دستی برایتان چقدر مهم است؟» این سوال را از خانم میانسالی می‌پرسم که همراه با دخترش برای تهیه لوازم جهیزیه به بازار آمده. او می‌گوید: ای آقا! کیست که دوست نداشته باشد اثر هنری کار دست را بخرد و به خانه‌اش ببرد؟ اما وقتی قیمت‌ها را بپرسید متوجه می‌شوید که حتی قشر متوسط هم قادر به خرید ساده‌ترین صنایع‌دستی نیستند. تابلو فرش و نقره قلم‌زنی شده و… را دیگر فقط توی خواب و رؤیا می‌توان دید. من هم اگر مجبور نبودم برای جهیزیه دخترم چند قلم صنایع‌دستی بخرم، هیچ‌وقت این کار را نمی‌کردم.

زن میانسال ادامه می‌دهد: به نظر من مهم‌ترین عاملی که باعث شده مردم به سمت خرید کالای چینی یا صنایع‌دستی بی‌کیفیت بروند همین گران بودن قیمت‌هاست. وقتی نمی‌توانم یک گلدان مینا برای اتاق پذیرایی خانه بخرم، به خرید یک کار بلور درجه پایین اکتفا می‌کنم و درآمدم را برای گذران امورات مهم‌تر زندگی خرج می‌کنم.

هنوز در حال توضیح ابعاد مختلف این مشکل است که دخترش، با لحنی گلایه دار، صحبت او را قطع می‌کند و می‌گوید: من و همسرم قبل از خرید آینه‌شمعدان توافق کرده بودیم که نقره نخریم و به جای آن از آئینه شمعدان فیروزه کوب یا طرح‌های دیگر استفاده کنیم اما قیمت آن‌ها چنان غیرقابل باور بود که ترجیح دادیم یک کار طرح سیلور تُرک را انتخاب کنیم.

دختر اصرار دارد بگوید تا زمانی که قیمت صنایع‌دستی هر روز بالا و بالاتر می‌رود و میزان حقوق‌ها هیچ تغییری نمی‌کند، میزان فروش صنایع‌دستی هم پایین و پایین‌تر می‌آید. مردم در این شرایط اقتصادی قادر به تأمین مایحتاج روزانه خود نیستند چه رسد به خرید صنایع‌دستی.

مردم از روند سخت تولید اثر هنری بی‌اطلاع‌اند

شاگرد قلم‌زنی که در یکی از مغازه‌ها مشغول به کار است سر صحبت را با گفتن این جمله‌ها آغاز می‌کند: اصفهان را به‌عنوان بزرگ‌ترین عرضه‌کننده صنایع‌دستی کشور معرفی می‌کنند اما کسب این عنوان افتخارآمیز هیچ دردی از دردهای هنرمندان صنایع‌دستی را اصفهان کم نکرده است. صنایع‌دستی در سبد خرید خانوار ایرانی جایی ندارد و چشم امید ما به دست گردشگران مرفه داخلی و توریست‌های خارجی است. عموم مردم به جای اینکه در مورد خود اثر، سبک آن و دیگر جزئیات کار بپرسند قیمت را سوال می‌کنند و همین امر خود گویای مشکلات است. وقتی هم قیمت را می‌گوئیم اثر هنری را به چشم بدی برانداز می‌کنند و می‌گویند برای این کار باید این مقدار پرداخت کنم؟

قبول دارم که قیمت صنایع‌دستی نسبت به درآمد مردم بالاست اما مردم هم باید با صنایع‌دستی و روند سخت تولید آن آشنا شوند تا بیشتر قدرش را بدانند. قطعاً، انجام کارهایی که به افزایش این آگاهی کمک کند در افزایش فروش صنایع‌دستی هم تأثیر خواهد داشت.

هنر کنم، گز می‌خرم!

گردشگر کرمانی‌ای که همراه با خانواده به اصفهان آمده نیز می‌گوید: راستش را بخواهید مهم نیست که ما چقدر به صنایع‌دستی اهمیت می‌دهیم، مهم آن مبلغی است که باید برای خرید این چیزها هزینه کنیم. منِ گردشگر اگر بخواهم از سفرم لذت ببرم سعی می‌کنم در وهله اول به کیفیت مکان اقامت، تنوع وعده‌های غذایی و بازدید از مکان‌های تفریحی و تاریخی اهمیت بدهم تا خرید صنایع‌دستی. طبیعتاً هرقدر که بودجه سفرم بیشتر باشد به اولویت‌های بعدی مثل خرید صنایع‌دستی فکر می‌کنم. با حقوق کارمندی، خیلی هنر کنم، یک پاکت گز می‌خرم و به‌عنوان سوغاتی با خودم به کرمان می‌برم.

به گزارش ایسنا، برآیند نظرات این مردم، نشان می‌دهد که میل و عطش آن‌ها برای خرید اقلام صنایع‌دستی بالا اما جیبشان خالی است و همین امر، به مانعی بزرگ برای دست یافتن به رؤیای خرید صنایع‌دستی تبدیل‌شده. مشاهدات خبرنگار ایسنا نشان می‌دهد، حتی آن دسته از آثاری که حاصل تولید انبوه است و جزو صنایع‌دستی نفیس محسوب نمی‌شود نیز قیمت‌های بسیار بالایی دارد و به این ترتیب، هیچ راه جایگزینی برای مردم باقی نمانده است.

امید است که متولیان امر، با اتخاذ تدابیری، هزینه تولید صنایع‌دستی را پایین بیاورند تا شاهد رونق فروش این محصول هنری، در بین همه اقشار جامعه باشیم.