تجارت پرسود دود در اصفهان

به گزارش قائم آنلاین، اعتیاد به قلیان با روندی صعودی در حال گسترش میان تمام اقشار مردم است، اگر تا دیروز گروه خاصی از جامعه را به مصرف قلیان می‌شناختیم امروز با قدم زدن در پارک‌های سطح شهر نوجوانان، زنان و مردانی را می‌بینیم که قلیان را پای ثابت تفریحات خودشان به حساب می‌آورند.

روزگاری نوجوانان برای مصرف قلیان دست به دامن روش‌های ابتکاری برای ساخت قلیان با بطری نوشابه می‌شدند تا در جایی به دور از خانواده و در جمع دوستانشان پکی بر قلیان بزنند اما امروز دختران جوانی را می‌بینیم که با پدر و مادرشان برای حلقه کردن دود مسابقه می‌گذارند.

قلیان‌خانه‌ها پاتوق جوانانی هستند که به گفته خودشان برای دقایقی فارغ شدن از دغدغه‌های روزانه قلیان را انتخاب کرده‌اند و احتمالاً اولین سؤالی که در مواجه شدن با هر کدام از آن‌ها می‌پرسیم این است که مگر قانونی برای برخورد با این قلیان‌خانه‌ها وجود ندارد که هر روز قارچ‌گونه زیاد می‌شوند؟

مبارزه با دخانیات شامل کانون دود نمی‌شود

صریح‌ترین قانون در برخورد با قلیان‌خانه‌ها قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات مصوب ۱۳۸۵ است که در تبصره یک آن مصرف دخانیات در اماکن عمومی ممنوع اعلام شد و بند ۸ ماده یک شیوه‌نامه اجرایی این قانون قهوه‌خانه‌ها را صراحتاً جزء مکان‌های عمومی اعلام می‌کرد.

اما بهمن ۹۶ مجلس در پاسخ به استفساریه‌ای مبنی بر این که آیا این قانون شامل قهوه‌خانه‌ها نیز می‌شود، این گونه پاسخ داد: «خیر؛ چون مصرف قلیان در اماکنی به نام قهوه‌خانه مرسوم بوده و این واحدهای صنفی بیش از ده‌ها سال در جامعه سابقه دارند و همچنین این اماکن تحت نظارت دقیق اتحادیه صنفی خود بوده و صرفاً اماکن دارای مجوز برای استعمال دخانیات و قلیان مبادرت به این امر می‌کرده و افراد متقاضی کاملا آگاهانه وارد این اماکن می‌شوند و با عنایت به سابقه طولانی این اماکن قهوه‌خانه‌ها یکی از نمادهای سنتی کشور ما محسوب می‌شوند و مورد مراجعه افراد بسیاری هستند، از این رو جمع‌آوری بدون برنامه‌ریزی قلیان علاوه بر آثار سوء آن که متوجه فعالان این خدمات به عنوان اماکن کسب و بیکاری جمعیت قابل توجه فعال می تواند آثار سوء دیگری از جمله زیرزمینی شدن آن داشته باشد.»

در متن این تفسیر به نکاتی اشاره شده که بررسی آن‌ها خالی از لطف نیست، اولاً این که گفته شده صرفاً اماکن دارای مجوز برای استعمال دخانیات و قلیان مبادرت به این کار می‌کنند، صحت این گزاره را جواد محمدی فشارکی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس زیر سؤال برد، مدیر بازرسی و نظارت اصناف استان اصفهان پیش از این در گفت‌وگو با فارس اظهار کرده بود:«کمتر از ۱۰۰ واحد صنفی اجازه عرضه قلیان دارند، به دلیل ضعف در قانون اگر یک واحد صنفی را ده‌ها بار جریمه کنیم می‌تواند پس از پرداخت جریمه ادامه فعالیت دهد و از آن‌جا که در این صنف پرداخت جریمه صرفه اقتصادی دارد، عملاً تغییری شاهد نخواهیم بود.»

صحبت‌های وی نشان می‌دهد صرفاً اماکن دارای مجوز برای استعمال دخانیات و قلیان مبادرت به این کار نمی‌کنند بلکه تعداد این واحدها به قدری زیاد شده که این نهاد توان برخورد با متخلفان برای جلوگیری از گسترش آن را در خود نمی‌بیند.

در بخش دیگری از تفسیر نمایندگان آمده: افراد متقاضی کاملا آگاهانه وارد این اماکن می‌شوند، سؤال این جاست که آیا به صرف این که افراد از شرایط قهوه‌خانه‌ها اطلاع دارند موجب می‌شود تا فضایی برای آسیب به جسم و روح افراد وجود داشته باشد؟ اگر این چنین است باید منتظر آن باشیم تا روزی مراکز اعدام اختیاری نیز در کشور فراهم شود تا افراد بتوانند آگاهانه به زندگی خودشان پایان دهند!

به نظر می‌رسد نمایندگان مجلس شورای اسلامی اثرات دود در قهوه‌خانه‌ها را منحصر به فضای داخلی آن می‌دانند و از خاصیت سیالی گازها اطلاعی ندارند یا حداقل از کنار یک قهوه‌خانه رد نشده‌اند تا بتوانند شرایط افرادی که در مجاورت این واحدها زندگی می‌کنند  را درک کنند.

در بخش دیگری از تفسیر آمده جمع‌آوری بدون برنامه‌ریزی می‌تواند منجر به بیکاری جمعیت فعال شود، گویا ترس از تجمع افرادی که تاکنون در این واحدها مشغول به عرضه قلیان بودند یکی از عوامل اثرگذار در عدم برخورد جدی با واحدهای متخلف شده است، به نحوی که هر زمان مدیران تصمیم به تعطیلی قلیان‌سراها گرفتند با تجمعی در برابر فرمانداری یا ایجاد موجی در اینستاگرام از تصمیم خود برگشتند.

داستان عرضه قلیان در «نصف جهان»

سال ۹۴ بود که وزارت صمت عرضه قلیان در اماکن عمومی را ممنوع اعلام کرد و در پی اقدام هماهنگ مسؤولان استان از معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تا قوه قضائیه، تمامی قلیان‌خانه‌های اصفهان جمع شدند اما سال ۹۶ با تجمع اعتراضی صاحبان این قلیان‌خانه‌ها و حمایت برخی نمایندگان مجلس مسؤولان پا پس کشیدند.

مخالفان تعطیلی قلیان‎خانه‌ها معتقدند با تعطیلی این واحدها دردی دوا نمی‌شود، تنها تعدادی شغل از بین می‌رود و از روی زمین به زیرزمین خواهد رفت که در این صورت نظارت بر آن‌ها تقریباً غیرممکن خواهد بود، می‌گویند اگر می‌خواهید مردم سمت دود نروند باید درباره عوارض مصرف قلیان آموزش دهید تا جامعه خودش به این سمت نرود وگرنه با اقدامات قهری نمی‌توان با این مشکل برخورد کرد.

کمال حیدری نظر متفاوتی دارد، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می‌گوید: طبق بررسی‌‌ها ۷۶ درصد مصرف‌کنندگان دخانیات از عوارض آن اطلاع دارند و مشکل اصلی کمبود آموزش نیست.

طبق قانون نباید سال ۱۴۰۲ هیچ قلیان‌خانه‌ای در شهر ببینیم!

پیش از این محمدجواد فشارکی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس گفته بود: در پروانه کسب متقاضیانی که از فروردین ۹۷ به بعد درخواست ایجاد چایخانه را داشته‌اند عدم عرضه قلیان به صراحت اعلام شده، یعنی این واحدها صرفاً می‌توانند چای و شربت عرضه کنند، کمتر از ۱۰۰ واحد صنفی مجوز عرضه قلیان دارند که مجوز همه این واحدها تا سال ۱۴۰۲ به پایان می‌رسد.

مدیر بازرسی اصناف استان اصفهان تصریح کرده بود:  مشکل از آن جایی شروع شد که مسؤولان بدون آماده‌سازی زیرساخت‌های فرهنگی در سال‌های ۸۶ و ۹۶ این واحدها را پلمب کردند، کسی موافق ترویج دود نیست اما مسؤولان احساسی عمل کردند.

حسین صفاری رئیس اداره بهداشت محیط معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در این رابطه اظهار کرد: اتحادیه چایخانه‌داران در سال ۹۲ منحل شد اما درحالی که هیچ کدام از واحدها صلاحیت بهداشتی نداشتند با اصرار اصناف ۶۰ پروانه تمدید شد و با یک اقدام غیرقانونی به ۲۰۰ واحد مجوز دادند تا اتحادیه تشکیل شود، بازرسی اصناف موافق ترویج دود نیست اما از آن‌جا که بخشی از اصناف است از منافع صنف چایخانه‌داران حمایت می‌کند.

همانطور که گفته شد یکی از دلایل مخالفانِ بسته شدن چایخانه‌ها مختلط شدن فضاهای استفاده از قلیان است، شاید برای شما هم این سؤال ایجاد شود که مگر فضای فعلی قهوه‌خانه‌ها مختلط نیست؟

جواد درستکار، رئیس مرکز اطلاع رسانی پلیس اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اصفهان اظهار کرد: ورود خانم‌ها به چای‌خانه‌ها از جمله مواردی است که پلیس نظارت بر اماکن عمومی با آن برخورد می‌کند و این موضوع به طور ویژه در دستورکار پلیس امنیت عمومی استان اصفهان قرار دارد.

رشد قارچ‌گونه یعنی چه؟

شاید استفاده از لفظ رشد قارچ‌گونه برای گسترش قلیان‌خانه‌ها را اغراق بدانید اما معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می‌گوید: روزانه حداقل ۱۰ مرکز عرضه قلیان در استان را پلمپ می‌کنیم اما مجدد پروانه می‌گیرند، تاکنون ۱۱۳۶۰ قلیان را جمع آوری کرده‌ایم و الآن با مشکل فضا برای نگهداری این قلیان‌ها مواجهیم.

برای بررسی بیشتر صحت این ادعا در بررسی میدانی تعداد چای‌خانه‌ها (بخوانید قلیان‌خانه‌ها) در خیابان پروین اعتصامی در اصفهان، حدفاصل خیابان جی تا میدان لاله به طول ۳٫۵ کیلومتر را شمارش کردیم، در نتیجه این بررسی ۱۰ چایخانه در مسیر مشاهده شد که در تمامی آن‌ها بساط قلیان نیز فراهم بود.

وجود ۱۰ چایخانه در خیابان پروین یعنی هر ۳۵۰ متر یک چایخانه هست تا در این تجارت پرسودِ دود و انفعال مسؤولان به بهانه رونق اشتغال یا ترس از تجمع صنف دودفروشان فارغ از همه جا از صدای قل قل قلیان و نوشیدن چای در استکان کمرباریک با نعلبکی‌های طرح شاه عباسی لذت ببری، دختر باشی و سبک بکشی گزینه‌های پیش رویت نعنا، پرتقال و لیمو و اگر پسر باشی و سنگین‌دوست دوسیب و پنج سیب؛ تا در سوی دیگر نماینده‌ای در کانال شخصی‌اش با افتخار از اخذ ۲۰۰ مجوز چایخانه بنویسد.