مهاجرت نخبگان ایرانی پایین‌تر از میانگین جهانی است

به گزارش قائم آنلاین، سعید رضا احمدی‌زاده در گقت‌وگو ، اظهار کرد: حدود ۱۵۷۰ نفر تحت پوشش بنیاد نخبگان خراسان رضوی هستند که ۱۰ درصد نخبگان کل کشور را پوشش می‌دهند . از این تعداد، درصد آقایان کمی بیشتر از زنان است . هرساله حدود ۱۰۰ نفر نخبه جدید در استان شناسایی و مورد حمایت قرار می گیرند.

وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه نخبگان بیشتر به کدام کشورها مهاجرت می‌کنند، افزود: کشورهای اروپایی مطرح و آمریکایی طالب و جاذب دانشجویان خوش استعداد و خلاق ایرانی هستند. نخبگان بیشتر به دانشگاه‌ها و کشورهایی مهاجرت می‎کنند که علاقه دارند علم و مدرک دانشگاهی آن کشور را داشته باشند. بدین معنا که گرنت‌ها و نوع امتیازاتی که داده می‌شود، برای نخبگان بسیار حائز اهمیت است.

رئیس بنیاد نخبگان استان خراسان رضوی در مورد نقش کشورهای خارجی در مهاجرت نخبگان بیان کرد: ما منکر مهاجرت نرمال در بعضی رشته‌های دانشگاهی نیستیم و حتی رفتن در آن رشته‌ها برای کشور لازم و ضروری است. تعدادی از بهترین فرزندان ایران بنا به دلایلی از ایران خارج می‌شوند اما ما در این خصوص با دلایل رانشی یا دافعه و همچنین دلایل کششی جذب‌کننده روبه رو هستیم. تقریبا دلایل دافعه ما با دلایل جذابه آن طرفی‌ها که باعث مهاجرت نخبگان می‌شود برابری می‌کند.

۷۰ درصد نخبگان ایرانی خارج از کشور دغدغه کمک به ایران را دارند

احمدی‌زاده خاطرنشان کرد: باید به یک مطالعه آماری استناد کنیم که افرادی در دانشگاه استنفورد با جامعه آماری ۴۵۰۰ نفری شامل محقق، دانشجو، اساتید و متخصصان ایرانی مقیم خارج از کشور فعالیت‌های تحقیقاتی و پژوهشی انجام دادند. آنان از ایرانیان پرسیدند که چه دلایلی باعث مهاجرت شما به خارج شد؟ و یا چه دلایلی باعث برگشت شما می‌شود؟ جالب است بدانید ۷۰ درصد ایرانیان دغدغه کمک به پیشرفت و توسعه ایران را دارند و ۸۲ درصد از آنان تمایل خودشان را برای همکاری با ایران در فعالیت‌های مرتبط اعلام کردند و ۶۰ درصد از آن‌ها هم بیان کردند که فرآیند طولانی جذب در هیات‌های علمی دانشگاه‌ها و… باعث شد تا ما نتوانیم به ایران برگردیم.

رئیس بنیاد نخبگان استان خراسان رضوی اضافه کرد: عده‌ای از این افراد هم ادله خودشان را در دافعه این طور بیان کردند که شرایط کسب و کار خوب در حوزه علم و فناوری در ایران وجود ندارد و بعضی دیگر هم گفته‌اند که می‌خواهند دنیای جدید را تجربه کنند. حتی از این افراد پرسیده شد که اگر آن دانشگاه بین‌المللی در ایران شعبه داشته باشد آیا باز هم حاضر به مهاجرت می‌شدید، تعداد قابل توجهی از آنان پاسخ مثبت داده‌اند چراکه علاقه دارند دنیای جدیدی را تجربه کنند.

وی مطرح کرد: برای عده‌ای از نخبگان جاذبه‌های خاصی وجود دارد که مدرک معتبر، گرنت‌های خوب، زندگی در دنیای جدید، تکنولوژی‌های نو و انگیزه‌های متفاوتی هم برای ادامه تحصیل و حضور در دانشگاه‌های دنیا به نخبگان پیشنهاد می‌شود.

ایران جزء کشورهای اصلی مهاجرفرست نیست

احمدی‌زاده گفت: آمارهایی را موسسات بین‌المللی درباره مهاجرت و جابه‌جایی افراد تحصیل کرده ارائه می‌دهند اما بنابر آمار داده‌ها و روندهای کلان مهاجرت در سال ۲۰۱۳ به طور کلی حدود ۳۲ میلیون مهاجرت خارج از وطن در کل دنیا صورت گرفته است که بنا بر این آمار و گزارش، ایران جزء کشورهای اصلی مهاجرفرست محسوب نمی‌شود.

مهاجرت نخبگان ایرانی پایین‌تر از میانگین جهانی است

وی در خصوص تعییرات آمار مهاجرت نخبگان کشور نسبت به سال‌های گذشته، بیان کرد: آخرین و جدیدترین گزارش‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که ایران نه تنها در ردیف ۳۰ کشور نخست ارسال کننده مهاجر نیست بلکه تعداد مهاجران ایرانی بسیار پایین‌تر از میانگین جهانی است. اما متاسفانه در این میان عده‌ای به گونه‌ای در رسانه‌ها و افکار عمومی مهاجرت بیشتر از آمار جهانی مغزهای ایرانی را ترسیم کرده‌اند تا بذر ناامیدی در کشور و جامعه شیوع پیدا کند و همه فکر کنند که نخبگان، افراد با استعداد و هر کسی که سرش به تنش می‌ارزد از ایران مهاجرت می‌کند.

بازگشت ۱۲۰۰ نخبه به کشور

رئیس بنیاد نخبگان استان خراسان رضوی در خصوص مهیا بودن شرایط کشور  برای بازگشت نخبگان  تصریح کرد: بنیاد ملی نخبگان و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در سال های اخیر تجربه خوبی را در ارائه برنامه همکاری با متخصصان و کارآفرینان ایرانی خارج کشور داشته است. این همکاری بعد از اسفند سال ۹۶ با هدف انتقال دانش، تجربه و ایده‌های فناورانه به کشور آغاز شد. در این مدت میان متخصصان و اندیشمندان ایرانی یک پل ارتباطی شکل گرفت و با ۵۰ مرکز علمی و فناوری منتخب داخلی، همکاری‌هایی را آغاز کردند. تا کنون بالغ بر ۱۲۰۰ نفر در قالب این طرح به ایران بازگشتند.

۱۲ درصد از نخبگانی که برگشته‌اند، فارغ‌التحصیل ۲۰ دانشگاه‌ برتر دنیا هستند

۱۲ درصد از افرادی که هم اکنون به ایران بازگشتند فارغ‌التحصیلان ۲۰ دانشگاه‌ برتر دنیا مانند استنفورد، ام آی تی، کمبریج، هاروارد، برکلی، امپریال کالج انگلستان و… بودند که حدود ۱۵ درصد آنان افرادی هستند که بیشتر از ۱۰ سال در کشورهای اروپایی و آمریکایی زندگی می‌کردند.

احمدی‌زاده بیان کرد: افرادی که به ایران آمدند عمدتا در هیات علمی دانشگاه‌ها، مراکز علمی، شرکت‌های دانش بنیان و یا استارت‌آپ‌های خودشان حضور دارند و مشغول به فعالیت هستند. ۵۵ استارت آپ‌ مطرح در رشته‌های مختلف و معروف در ایران متعلق به افراد بازگشته است که برای بیش از ۱۰۰۰ نفر دیگر شغل ایجاد کرده‌اند.

هدف اصلی بنیاد ملی نخبگان، بررسی وضعیت و برنامه‌ریزی برای بازگشت نخبگان است

وی در پاسخ به  پرسشی مبنی بر اینکه آیا مهاجرت معکوس نخبگان خارجی و ایرانی را هم داریم یا خیر، اضافه کرد: مشکل اصلی در این مسیر، ماندگاری مهاجران در خارج کشور است، به همین منظور هدف اصلی بنیاد ملی نخبگان در چند سال اخیر، بررسی وضعیت و برنامه‌ریزی به‌ منظور بازگشت افراد است. اکنون یک سال است که دانشجویان مشغول به تحصیل را در ۱۰۰ دانشگاه برتر دنیا به‌ منظور بازگشت، مورد حمایت قرار می‌دهیم تا بتوانیم با بسترسازی مناسب به‌ منظور چرخش مغز در کشور، دانشجویان را به بازگشت به کشور ترغیب کنیم.

احمدی‌زاده مطرح کرد: در زمینه درصد بازگشت نخبگان ، جزء کشورهایی هستیم که موفق عمل کرده‌ایم؛ به عنوان مثال در کشور آمریکا بیشترین درصد ماندگاری متعلق به دانشجویان مهندسی است که تقریباً ۶۵ درصد است. در حال حاضر افرادی  حضور دارند که با حقوق بالای ۶۰۰ هزار دلار ترجیح داده‌اند که به کشور برگردند.