یک روی سپید و یک روی سیاه

به گزارش قائم آنلاین، سرپرست این نهاد طی یادداشتی در آستانه عاشورای حسینی، به زمینه ‌ای موضوعی این رخداد تاریخی پرداخت.

سال‌ها از واقعه روز دهم محرم سال ۶۱ هجری می‌گذرد و هنوز هم رخداد آن روزها از زمان تصمیم‌گیری اباعبدالله علیه السلام جهت حرکت به سمت کوفه تا رویدادهای روز نهم و دهم محرم یعنی همان تاسوعا و عاشورا از زوایای مختلفی نقل می‌شود.

  یک روی سپید و یک روی سیاه
مورخ نگاه خود را دارد، واعظ و عارف و خلاصه هر کس که از روی اسناد تاریخی این مقطع را مطالعه کرده، دیدگاه خود را دارد ( به قولی هرکس به طریقی…) اما آنچه مسلم است اینکه روز عاشورا دو وجه دارد،  یک روی سپید و یک روی سیاه. در یک سپاه خباثت و خیانت و پلشتی موج می‌زند و در سوی دیگر پاکی و انصاف و ایثار به کمال می‌رسد. این همان جدال همیشگی خیر و شر است.

 «هزار نکته باریک تر ز مو اینجاست»
حادثه بسیار است همچون پیوستن «حر ریاحی» به لشکر امام حسین (ع) و یا رشادت «ابوالفضل العباس» علیه السلام برای آب‌رسانی به اهل بیت، خلوت «علی‌اکبر»(ع) با پدرش، شهادت «علی‌اصغر» (ع) طفل شش ماهه، بردباری «ام وهب» در بدرقه پسرش، آتش زدن خیمه‌ها، اسارت زنان و کودکان و دیگر اتفاقاتی که می‌توان نکته‌ها و نکته‌ها از دل آن بیرون کشید و به آدمیان نمایاند.
به قول حافظ «هزار نکته باریک تر ز مو اینجاست» و تمام این هزاران نکته امکان تبدیل شدن به آثار ماندگار را دارد (همانگونه که از همان زمان تاکنون روایت‌ها و داستان‌ها و اشعار بسیاری نقل و ساخته شد و تا امروز به آثار نمایشی، تجسمی، فیلم، موسیقایی و …رسیده است). البته به شرط برخورداری از  بینش و نگرشی درست و تلاش و تکاپو در مسیر معرفت اولیا و اوصیا علیهم السلام.

اما چرا عاشورا و امام حسین(ع) شایسته این تکرار در گذر زمان و ماندگاری‌اند؟  استاد شهید مطهری(رحمت الله علیه) در جایی می‌فرماید: «وقتى انسان، حسین(ع) را با این صفات و خصایل مى‌شناسد، مى‌بیند حق است و سزاوار است که نام او تا ابد زنده بماند، چون حسین مال خود نبود، خودش را فداى انسان، اجتماع انسانى، توحید، عدالت و فداى انسانیت کرد. از این جهت افراد بشر همه او را دوست مى‌دارند. وقتى انسان ، دیگرى را مى‌بیند که در او هیچ چیزى از خود فردى وجود ندارد و هر چه هست شرافت و انسانیت است، او را با خودش متحد و یکى مى‌بیند.»

این همه والایی و شایستگی در خور بسط دادن است، و امروز «هنر» بهترین رسانه‌ای است که می‌تواند جریان عاشورا را با تمام آنچه بود و آنچه داشت برای جامعه ایرانی و غیرایرانی، مسلمان و غیرمسلمان، نقل کند.

کار هنرمند باز کردن پنجره‌ای تازه به موضوع است، حال آنکه این امر باعث ایجاد تفسیری تازه می‌شود و می‌توان یک پدیده را از چند وجه نگریست و به فراخور زمانه تحلیل و تاویل جامع و روزآمدی از جریان منظور داشت.

 باز در ادامه استاد مطهری نکته جالب دیگری عنوان می‌کند: «صحنه کربلا را مى‌توان تشبیه کرد به یک نمایشگاه….نمایشگاه معنویت و معرفت. در این نمایشگاه، انسان مى‌تواند به عظمت قدرت اخلاقى و روحى و معنوى بشر پى برد و بفهمد تا چه اندازه بشر با گذشت، فداکار، آزادمرد، خداپرست، حق‌خواه و حق‌پرست مى‌شود … داستان کربلا در هزار و ۲۰۰ سال پیش روى صفحه کتاب آمده، یک وقتى آمده که کسى فکر نمى‌کرده که این حادثه این قدر گسترش پیدا خواهد کرد. متن تاریخ حادثه‌گویى اساسا براى یک نمایشنامه نوشته شده است».

آری این رویداد که در همیشه تاریخ زنده خواهد بود، باید از طریق اکسیر هنر به آیینه تمام نمای «انسان» در مقام « اشرف مخلوقات » بدل شود، چرا که تجلی شکوهمند بنده‌ای است که خود را کنار گذاشته (از خود بی‌خود می‌شود) تمام توجهش دیگری است و رو سوی کمال دارد، و به سوی حق، یا بهتر بگوییم به سمت «خداوند عظیم» می‌رود.
آن مقام که: «رسد آدمی به جایی که بجز خدا نبیند» و این سعادت بزرگی است که هنر و هنرمند بتوانند به نمایش این مقام برخیزند.