سلامت روان آتش‌نشانان فراموش نشود

وی با بیان اینکه میزان ساعت کار نیروهای عملیاتی آتش‌نشانی یکی از این موارد است، گفت: با توجه به استرس‌زا بودن این مشاغل، کارکنان نباید ساعت کار زیادی داشته باشند و زمان‌بندی ساعت استراحت بین کار این افراد نیز باید مناسب باشد. درآمد این افراد نیز باید به اندازه‌ای باشد که آن‌ها مجبور نشوند به مشاغل دوم یا به انجام اضافه کاری‌های بیش از حد روی آورند.

قاسم‌زاد با تاکید بر اینکه مشاغل سخت به اندازه‌ای استرس‌زا هستند که انرژی روانی و جسمانی بسیاری از کارکنان می‌گیرند، گفت: تامین اجتماعی کارکنان مشاغل سخت شامل چند بخش است؛ یکی از این موارد امنیت اقتصادی آن ها است، امنیت اقتصادی این افراد یعنی میزان درآمد کارکنان باید پاسخگوی هزینه‌های استاندارد شهر محل سکونت‌شان باشد. به عنوان مثال در حال حاضر در آمد کمتر از ۹ میلیون تومان برای خانواده‌ای سه نفره مشکلاتی را ایجاد می‌کند و یک آتش‌نشان نباید درآمدی کمتر از این مقدار داشته باشد.

این روانشناس در مورد آسیب‌های روانی آتش‌نشانان نیز گفت: علاوه بر مشکلات جسمی که آتش‌نشانان را تهدید می‌کند، مواردی نظیر استرس، افسردگی، وسواس ایمنی، کاهش تاب‌آوری روانی و… آتش‌نشانان و حتی خانواده‌های آنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد که لازم است مرتبا در این خصوص تحت پایش قرار گیرند.

وی افزود: بحث دیگر در حوزه تامین اجتماعی این افراد بیمه سلامت آن‌ها است که باید پاسخگوی بیماری‌های آن‌ها باشد. بنابراین این افراد و خانواده‌هایشان باید از مزایای بیمه‌ای مناسب نیز برخوردار باشند، تا اگر خدای نکرده در حین کار دچار مشکل جسمی یا حتی روحی شدند، برای درمانش دچار مشکلات اقتصادی نشوند.

این روانشناس با تاکید بر اینکه امنیت و ارتقای شغلی آتش‌نشانان نیز یکی دیگر از مواردی است که باید به آن توجه شود، گفت: این افراد باید احساس کنند که در سیستم کاری آن‌ها تشویق و ارتقا صحیح وجود دارد و کارشان دیده می‌شود. یک آتش‌نشان باید بتواند برای آینده خود و خانواده‌اش امکانات رفاهی را پیش بینی کند و از این‌بابت نگرانی و استرسی نداشته باشد.

قاسم‌زاد با بیان اینکه باید برای این افراد دوره‌های مختلف ضمن خدمت برای مقابله با استرس و فشارهای کاری برگزار شود، گفت: باید برای آتش‌نشانان دوره‌های خودیاری نیز گذاشته شود و این آموزش‌ها در بازه‌های زمانی مختلف تکرار شود. آموزش تنها نباید محدود به آموزش‌های اطفای حریق و نجات شود و گرچه این آموزش‌ها کافی است، اما سلامت روان آتش‌نشانان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

این روانشناس با تاکید بر اینکه جای توجه به بهداشت روان آتش‌نشانان در برنامه‌ریزی‌های انجام شده خالی است، تاکید کرد: با وجود اینکه به نظر می‌رسد شهرداری از امکانات خوبی با عنوان «شرکت شهر سالم» برخوردار است، اما شهرداری تهران هیچ اقدامی در این زمینه برای آتش‌نشانان خود انجام نداده یا حداقل اقدامات انجام شده بسیار محدود بوده است. بنابراین باید در نظر گرفت که پایداری خدمات مشاغل سخت نیازمند بازسازی جسمی و روحی افراد و حمایت روانی آن‌ها است.

وی با بیان اینکه در مراحل اولیه استخدام این افراد برخی تست‌های اولیه در زمینه بهداشت روان انجام می‌شود، گفت: این تست ها باید در روزهای عادی سال هم انجام شود و تحت پوشش بیمه و رایگان باشد.

این روانشناس با بیان این که شادابی و سرحال بودن آتش‌نشانان نکته بسیار مهمی است، گفت: در دوره‌ای شاهد بودیم که در مشاغل سختی مثل اورژانس و آتش نشانی مشخص بود روح جدیدی تزریق شده است، اما متاسفانه رها شدند. تغییرات متعدد مدیریت‌های شهرداری در سنوات اخیر را باید لحاظ کرد و اینکه چنین مشاغل سختی نباید به راحتی دچار تغییر شوند؛ چراکه بسیاری از قوانین قبلی با تغییر مدیران تغییر می‌کنند. به عنوان مثال در زمان فعالیت یکی از مدیران سیستم های درمانی، رسیدگی، پاداش وجود داشت اما پس از تغییر مدیر به هر دلیلی این اقدامات حذف شد.

قاسم‌زاد با بیان اینکه باید بتوانیم از روش‌های آکادمیکِ روز جامعه جهانی، امید به زندگی، اشتغال و خدمت را در آتش‌نشانان زنده نگه داریم، گفت: به نظر می‌رسد باید پروتکل‌های کاری و حمایتی برای مشاغل سختی مثل آتش‌نشان‌ها تنظیم شوند و مدیران خود را موظف بدانند تا در مدیریت‌های جدید نیز آن را اجرا کنند. این پروتکل باید مناسب با شرایط جامعه به روز رسانی شود و امید به زندگی را نزد این افراد بالا برد. با تعیین این پروتکل که رفاه، امنیت‌های اقتصادی، شغلی، بیمه‌ای و بهبود روند رشد جامعه را در نظر می‌گیرد می‌توان تغییرات مثبتی ایجاد کرد.

وی با اشاره به استقرارهای سازمان آتش‌نشانی در سطح شهر هم گفت: من با این استقرارها موافق نیستم، این افراد در این استقرارها فرصتی برای استراحت ندارند، این سازمان به ایستگاه‌های بیشتری نیاز دارد که حتی می‌تواند موقت باشد. این اقدام چهره شهر را بحران زده می‌کند و مشاهده برخی موارد بهداشت روانی مردم را هم به هم می‌زند و ما باید به بهداشت روان کودکان و نوجوانان هم دقت کنیم. اگر استدلال این استقرارها برای رسیدن زودتر به محل حادثه است، باید پایگاه‌های موقتی را به همراه امکانات برای آتش‌نشانان ایجاد کرد. نمی‌توان توقع داشت که فرضا یک آتش‌نشان ساعت‌ها روی صندلی یک خودروی امدادی در آماده باش نشسته باشد و بعد هم اگر حادثه‌ای رخ داد بهترین عملکرد را داشته باشد.