لزوم تجهیز موزه‌ها به ابزارهای حسی و لمسی

به گزارش قائم آنلاین، در پاسداشت اولین روز از هفته ملی کودک که از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با عنوان تخصصی «کودکان نیازمند خدمات ویژه، فرصت‌های برابر» نامگذاری شده، دانش‌آموزان دبستان ناشنوایان نیمروز و مجتمع آموزشی نابینایان نرجس از موزه ملی ایران بازدید کردند و با روش‌های مناسب هر دو گروه برخی اقدامات اجرایی برای آشنایی با آثار تاریخی موزه‌ها را آموزش دیدند.

ضرورت رفع انزوا پذیری گروه‌های نیازمند خدمات ویژه از موزه‌ها

جبرییل نوکنده – مدیر کل موزه ملی ایران –، نبود یک عضو در کودکان به عنوان سرمایه‌های اصلی هر جامعه و وارثان فرهنگ و هویت یک ملت را یک ویژگی حائز اهمیت در ان‌ها دانست و گفت: هیچ کودکی نباید بنا به معلولیت یا نیاز ویژه‌اش برای حضور در مکانی منع شود. موزه‌ها نیز از این امر مستثنی نیستند.

او با ارائه خلاصه‌ای از فعالیت‌های انجام شده برای گروه‌های نیازمند خدمات ویژه در موزه ملی ایران اظهار کرد: موزه مادر، خانه هر فرد ایرانی با هر سطحی از ادراک و توانایی‌های ذهنی و جسمی است و  این مجموعه در صدد رفع انزوا پذیری گروه‌های نیازمند خدمات ویژه از موزه با آسیب شناسی موقعیت فعلی خود است .

وی با اشاره به این‌که افتخار می‌کنم که نام موزه ملی ایران در لیست اردوهای بازدید مراکز آموزشی نابینایان قرار گرفته است، بیان کرد: دسترس‌پذیری آسان به منظور آشنایی با پیام و هویت فرهنگی وظیفه ذاتی هر موزه‌ای است، که امروزه در موزه‌های بزرگ و کوچک در دنیا شاهد ارائه این خدمات به شیوه‌های گوناگون هستیم .

نوکنده علاوه بر ضرورت تغییر مواجهه جامعه با این قشر مبنی بر تمرکز به توانایی‌های معلولان، گفت: بسیاری از اوقات معلولان به ما نیازمند نیستند، ما هستیم که برای تغییر نگرش‌های مادی و روزمرگی‌ها به آن‌ها نیازمندیم.

رعایت حقوق کودکان نیازمند خدمات ویژه

مرتضی آسمانی – معاون اداره آموزش و پرورش استثنایی شهر تهران – نیز در سخنانی با تاکید بر ضرورت تغییر نگاه معلولیت به عنوان یک نقص، اظهار کرد: کودکان با نیازهای ویژه قبل از اینکه هر چیزی باشند کودک هستند، یعنی تمام حقوقی که برای بچه‌های با شرایط معمول متصور هستیم برای آنها نیز باید قائل باشیم. مانند حق بازی، آموزش رایگان، استفاده از امکانات شهری، سینما، پارک، خیابان و مدرسه.

او با بیان این‌که برای احقاق حق کودکان معلول، باید شرایط حضور او را در این نوع از مکان‌ها فراهم کرد، ادامه داد:‌ فراهم کردن این شرایط یعنی مناسب‌سازی فضا. یعنی بسته به نوع معلولیت باید فضا مناسب سازی شود تا او از این مکان‌ها به اندازه داشته‌هایش بهره ببرد.

علاقمندی دانش آموزان نیازمند خدمات ویژه به تحقیق و پژوهش در موزه‌ها

کوکب طاهباز – مدرس هنرستان ناشنوایان ،طراح و تصویرگر کتاب‌های حسی و لمسی – نیز در صحبت‌هایی با بیان این‌که نقش حساس موزه‌ها در توسعه دانش بشری در جایگاهِ محل نگهداری خالص‌ترین اطلاعات بشری موزه‌ها است، گفت: این نهادهای فرهنگی می‌توانند با توجه به اهداف و آنچه ارائه می‌دهند، مراجعانِ ویژه‌ی خود را گروه‌بندی کنند و خدمات قابل استفاده‌ای برای هر گروه طراحی و ارائه کنند. سپس بازخوردهای منحصر بفرد و جدیدی را که از این مراجعان گرفته‌اند در جهت توسعه اهداف خود در نظر بگیرند.

وی همسان سازی و مناسب‌سازی فضاها و خدمات به معلولان را نیازمند رعایت اصولی دانست که هر موزه یا سازمانی با توجه به اهداف خاص خود آنها را به کار می‌گیرند، و ادامه داد: نحوه تعامل با جامعه از مهم‌ترین مسائل کودکان و نوجوانان به صورت ویژه است، این در حالی است که متاسفانه در حال حاضر بسیاری از این نوجوانان در اجتماع احساس تنهایی می‌کنند.

او همچنین با اشاره به این‌که موزه‌ها در حال حاضر باید به بسیاری از ابزارهای حسی و لمسی مجهز شوند، افزود: بسیاری از دانش آموزانِ ویژه تمایل به تحقیق و پژوهش در موزه‌ها دارند اما امکانات برایشان مهیا نیست. اما نباید این را فراموش کرد که نابینایی مزیتی را به وجود می‌آورد که باعث قوی شدن سایر حواس می‌شود .حتی یک انسان بینا می‌تواند این تجربه را داشته باشد.

امضای تفاهم‌نامه بین میراث و آموزش و پرورش راهی برای استفاده از دانش کارشناسانه

سید احمد محیط طباطبایی – رییس ایکوم ایران – نیز در سخنانی به تاریخچه طولانی فعالیت‌های بسیاری از موزه‌های دنیا برای کودکان و گروه‌های نیازمند خدمات ویژه و ضرورت ترویج این فرهنگ اشاره کرد و گفت:  با توجه به استعدادهای قابل توجه در  کودکان و نوجوانان گروه‌های نیازمند خدمات ویژه، زمان آن رسیده تا این نوع وظایف از  مستحب به صورت واجب درآید .

به اعتقاد وی برای برخورداری از ظرفیت‌ها و هدایتمندی صحیحِ عملکرد در حوزه دانش آموزان استثنایی کشور، باید تفاهم‌نامه‌ای بین دو وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و آموزش و پرورش انجام شود تا با بهره‌مندی از دانش کارشناسانه این دو نهاد فرهنگی، بتوانیم استفاده مطلوب از موزه‌ها را برای کودکان و نوجوانان این گروه مهیا کنیم.

همچنین فیلم “سرخابی” به کارگردانی مرتضی آسمانی منتخب بهترین فیلم داستانی کوتاه جشنواره بین‌المللی فیلم های کودک و نوجوان اصفهان سال ۹۸  برای این کودکان به نمایش درآمد.