بی‌بی‌سی: عجیب است که دولت ایران کانال بی‌محتوای اینستکس را پذیرفت

به گزارش قائم آنلاین، وبسایت بی‌بی‌سی فارسی در تحلیلی با همین عنوان نوشت: بیرون رفتن از توافق ایران با ۵+۱، معروف به برجام و بازگرداندن، گسترش و تشدید تحریم‌ها علیه ایران، همه تلاش طرف‌های دیگر را به باد داد. پارسال اروپایی‌ها، مشخصا آلمان، انگلیس و فرانسه، اعلام کردند که این تحریم‌ها را به رسمیت نمی‌شناسند و آن را رعایت نخواهند کرد. تحریم‌هایی که آمریکا از یک سال پیش علیه ایران تشدید کرده، بازگردانده یا گسترش داده است، برپایه مصوبات کنگره یا دستورالعمل‌های ریاست‌ جمهوری آمریکا وضع شده و یک‌جانبه‌اند.

در مقابل گروکشی آمریکا، از دولت‌های اروپایی کار چندانی ساخته نیست. در اتحادیه اروپا قوانینی برای مقابله به مثل با آمریکا وجود دارد اما اجرای آن مستلزم درگیر شدن در یک جنگ اقتصادی با آمریکاست. هیچ یک از کشورهای اروپایی برای داد و ستد با ایران آنقدر اهمیت قائل نیستند که رویارویی با آمریکا را برایشان موجه کند. دولت‌های اروپایی، علیرغم مخالفت‌شان با سیاست‌های دولت ترامپ در قبال ایران، نمی‌توانند بانک‌ها، شرکت‌ها و صنایع اروپایی را به داد و ستد با ایران مجبور کنند؛ به این دلیل ساده که نمی‌توانند جلوی تحریم آنها از سوی آمریکا را بگیرند یا زیان‌های آنها از تحریم‌ آمریکا را جبران کنند و اصلا چرا باید پول مالیات‌دهندگانشان را در این راه به هدر بدهند؟

در چنین شرایطی، و برای نگه‌داشتن برنامه اتمی ایران در چارچوب محدودیت‌های برجام، اروپایی‌ها چاره را در ایجاد ساز و کاری دیدند که ایران بتواند با استفاده از آن، پول صادراتش را دریافت کند و قیمت وارداتش را بپردازد؛ «ابزار پشتیبانی از مبادلات بازرگانی» یا همان اینستکس INSTEX این سازوکار، در ظاهر، این تصور را القا می‌کند که اروپایی‌ها با به راه انداختن اینستکس، به تعهداتشان در چارچوب برجام پایبند هستند و به ایران امکان داده‌اند تحریم‌های آمریکا را دور بزند اما این فقط ظاهر قضیه است.

با مطالعه کمی عمیق‌تر اینستکس معلوم می‌شود که اولا ایران حق ندارد از این مکانیزم برای فروش نفت استفاده کند و فقط می‌تواند بخشی از درآمد صادرات غیرنفتی خود را، آن هم کالاهایی که خود مشمول تحریم آمریکا نباشند، حداکثر تا سقف چند میلیون یورو، به صندوق اینستکس بریزد و ثانیا حق ندارد با این پول چیزی غیر از خوراک و دارو بخرد. این خریدهای فرضی هم عجالتا باید فقط در اروپا انجام شود.
تا همین‌جا ملاحظه می‌شود که اینستکس حتی از برنامه «نفت در برابر خوراک و دارو» هم محدودکننده‌تر است.

علاوه بر اینها، اروپایی‌ها از ایران خواسته‌اند پیش از شروع کار اینستکس، به «گروه ویژه اقدام مالی FATF» برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی سازمان‌ها و گروه‌های تروریستی بپیوندد و به این منظور، قوانین لازم را به تصویب مجلس شورای اسلامی برساند. این‌جاست که کار مشکل می‌شود زیرا تعریف «تروریسم» از دیدگاه اروپا و آمریکا با تعریف تروریسم از دیدگاه ایران یکسان نیست. در حالی که اروپا و آمریکا شماری از گروه‌هایی مانند حزب‌الله لبنان و گروه‌های فلسطینی را «تروریست» می‌شناسند، حکومت ایران آنها را «گروه‌های مقاومت» می‌نامد. از آن بدتر، ایالات متحده از فروردین ۱۳۸۹ نام «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» را نیز در لیست سازمان‌های تروریستی قرار داده است.

اگر ایران به FATF بپیوندد، قانونا خود را موظف می‌کند نه تنها از ارائه خدمات مالی به حزب‌الله، گروه‌های فلسطینی و حتی سپاه پاسداران خودداری کند، بلکه همه اطلاعات درباره تراکنش‌های مالی آنان را نیز در اختیار «گروه ویژه اقدام مالی» از جمله ایالات متحده آمریکا و به ویژه اسرائیل قرار دهد.
با چنین محدودیت‌هایی، معلوم نیست چرا وزارت امور خارجه ایران اساسا اینستکس را پذیرفت و بسیار پیش از اینها، در رویارویی‌اش با دولت آمریکا، از اروپایی‌ها قطع امید نکرد.

یادداشت بی‌بی‌سی در حالی منتشر می‌شود که دولت انگلیس حتی در زمان برقراری برجام نیز بدعهدی و کارشکنی کرد چنان‌که وزیر امور خارجه در سال قبل تصریح کرد ۲۰ ماه بعد از اجرای برجام، حتی نمی‌توانیم یک حساب بانکی در لندن افتتاح کنیم. درباره شرکت‌های اروپایی نیز باید گفت که ده‌ها شرکت دولتی در اروپا فعال هستند اما دولت‌های اروپا حاضر نشده‌اند حتی همین شرکت‌ها را به همکاری با ایران و مقابله با تحریم‌های آمریکا(به عنوان تعهد خود) وادار کنند.