تهیه اطلس آلودگی خاک در تهران

به گزارش قائم آنلاین، شینا انصاری در گفتگو ، با اشاره به ۱۴ اذرماه روز جهانی خاک اظهارکرد: امروز در کلانشهرهای کشور به‌ویژه تهران آلودگی هوا به دلیل اینکه ملموس‌تر است بیشتر مورد توجه قرار می گیرد درحالی که واقعیت این است که آلودگی آب و خاک به‌ویژه خاک همیشه مورد غفلت قرار می‌گیرد اما مشکلات بسیاری را می‌تواند در طولانی مدت به وجود بیاورد چرا که پایداری برخی از آلاینده‌های موجود در خاک می‌تواند سال‌ها وجود داشته باشند و وارد زنجیره غذایی شوند و خطراتی را برای ما و سایر موجودات زنده ایجاد کند.

وی افزود: متاسفانه به نوعی آلودگی خاک در قیاس با سایر آلودگی‌ها مظلوم واقع شده است. امسال شعار روز جهانی خاک «توقف فرسایش خاک، حفظ آینده ما» تعیین شده است یعنی به‌طور خاص بر فرسایش خاک متمرکز شده است. بی‌تردید بحث فرسایش و تخریب خاک ارتباط نزدیکی با امنیت غذایی دارد ولی ما در کلانشهرها بحث آلودگی خاک را بیشتر مورد توجه قرار داده‌ایم. در همین راستا در اداره کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران نیز بیشتر موضوع آلودگی خاک را پیگیری می‌کنیم و فرسایش بیشتر توسط وزارت جهاد کشاورزی و سازمان جنگل‌ها پیگیری می‌شود.

انصاری ادامه داد: برای تشکیل و احیای یک سانتیمتر خاک به زمانی طولانی حداقل ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ سال زمان نیاز است بنابراین اگر خاکی با آلودگی نفتی، سموم و یا با فاضلاب خام و یا فلزات سنگین آلوده شود پاکسازی آن فرایندی پیچیده و طولانی دارد. درحقیقت راهکارهایی برای پاکسازی خاک وجود دارد اما فرایندهای آن بسیار طولانی، پیچیده و پرهزینه خواهد بود البته پاکسازی برخی آلاینده‌ها نیز تقریبا غیرممکن است.

وی تاکید کرد: خوشبختانه امسال قانون حفاظت از خاک در ۲۲ خردادماه به دستگاه‌ها ابلاغ شد و برای نخستین بار کشور ما دارای قانونی بالادستی برای حفاظت از خاک شد که در آن موضوع جرایم آلودگی‌ها و تخلفات آلوده کننده‌های خاک دیده شده است همچنین پایش خاک انجام می‌شود که در آن شاخص‌های آلاینده خاک به‌صورت دوره‌ای اندازه گیری و با استانداردهای کیفیت خاک مقایسه خواهد شد.

مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با تاکید بر اینکه در حوزه فرسایش خاک مسئولیت با سازمان جنگل‌ها و وزارت جهاد کشاورزی است و در حوزه آلودگی نیز متولی سازمان حفاظت محیط زیست است،گفت: محیط زیست شهرداری تهران نیز این موضوع را در حوزه مدیریت شهری پیگیری می‌کند. شهرداری تکلیف قانونی ندارد ولی به لحاظ مسئولیتی که در مدیریت شهری برعهده داریم تهیه اطلس آلودگی خاک را در دستور کار قرار دادیم که در آن هم آلاینده‌های فیزیکی و شیمیایی خاک و هم پارامترهای فلزات سنگین که خطرناک هستند در سطح مناطق ۲۲ گانه تهران اندازه‌گیری خواهند شد.

وی افزود: قطعا اندازه‌گیری و پایش این آلاینده‌ها بسیار اهمیت دارد. درحال حاضر نمی‌توانیم اطلاعات در مورد اینکه کدام مناطق تهران آلودگی بیشتری در خاک دارند را بدهیم اما قطعا با تجمیع گزارش‌ها این اطلاعات منتشر خواهد شد. درحقیقت اقدامات تهیه اطلس درحال اجراست و وقتی نتایج حاصل شود می‌توان آلودگی‌های نقطه‌ای را در قالب نقشه ارائه کرد.

مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران ادامه داد: وقتی مشخص شود کدام مناطق آلودگی بیشتری در خاک دارند می‌توان حتی آن را در سامانه‌ای بارگذاری کرد تا بر اساس این اطلاعات تصمیم‌گیری‌های مدیریتی متناسب انجام شود. اطلس یکپارچه آلودگی خاک کلانشهر تهران با استناد به پایش مناطق ٢٢ گانه شهرداری برای اولین بار تهیه می‌شود و در حوزه پیشگیری و کنترل آلایندگی می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.

انصاری تاکید کرد: برخی منابع آلاینده خاک مانند فاضلاب و پسماند ویژه واحدهای صنعتی و فاضلاب‌های خانگی تصفیه نشده با ورود به خاک موجب آلودگی آن می‌شوند که به وسیله این اطلس امکان تعیین محل این آلودگی‌ها به وجود می‌آید تا برابر قانون حفاظت از خاک ابتدا تخلفات آلوده کننده پیگیری و جرائم مشخص سپس واحد الاینده ملزم به اجرای تمهیدات لازم برای رفع آلودگی می‌شود. لذا به این ترتیب بحث پیشگیری و کنترل محقق می‌شود.

وی افزود: به این ترتیب با داشتن این اطلس می‌توان تشخیص داد که در محدوده‌ها و پهنه‌های مختلف آلودگی‌های خاک چه میزان است تا برای تعیین فعالیت‌ها و تعریف کاربری‌های این محدوده‌ها در حوزه مدیریت شهری به‌درستی تصمیم گیری کرد.

مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در پاسخ به سوالی درباره اینکه در گذشته این پایش‌ها روی خاک انجام شده است یا خیر، گفت: پایش‌های خاک را داشته‌ایم ولی به‌صورت پراکنده و موردی بوده است اما تهیه این اطلس به‌صورت منسجم نمونه‌برداری از خاک را با فواصل و بازه‌های زمانی مشخص محقق می‌کند و به این ترتیب مناطقی که آلودگی بیشتری دارند روی نقشه مشخص می‌شود.

وی افزود: عمدتا این پایش‌ها توسط سازمان حفاظت محیط زیست انجام می‌شود. به عنوان مثال می‌توان به اندازه‌گیری آلودگی‌های نفتی خاک در استان‌های جنوبی کشور و یا  پایش سموم آلی در استان‌های شمالی اشاره کرد.

انصاری با اشاره به اینکه تهیه اطلس کاری سخت و پیچیده است،گفت: تهیه این اطلس در حال انجام است و پس از تجمیع گزارش‌ها و اطلاعات نتایج منتشر خواهد شد. بی‌تردید آلودگی خاک بسیار اهمیت دارد چرا که بسیاری از بیماری‌ها با افزایش آلودگی‌های خاک مانند نیترات، فسفات، فلزات سنگین و سموم تشدید می‌شود. بیماری‌هایی که در برخی مناطق شیوع پیدا می‌کند می‌تواند ارتباط معناداری با آلودگی خاک داشته باشد لذا آلودگی خاک می‌تواند از این منظر خیلی خطرناک‌تر از آلودگی هوا باشد.