چنگال زباله بر دل جنگل‌های «بهمنان»

*دسترسی راحت حیوانات اهلی به زباله

محصور نبودن محل تخلیه زباله شهری در دل جنگل‌های زیراب موجب شده حیوانات اهلی همچون گاو و گوسفند به راحتی به زباله‌ها دسترسی داشته باشند و این وضعیت نگران کننده است، به گفته یکی از اهالی ۲۰راس دام مردم منطقه به علت تغذیه از زباله‌ها تلف شدند، پرندگان نیز علاوه بر تغذیه از آن، زباله‌ها را در محیط اطراف پراکننده می‌کنند که عامل انتقال آلودگی در محیط اطراف می‌شود، سگ‌های ولگردی که در شهر پرسه می‌زنند بی‌شک گذرشان به این محل هم می‌رسد و ناقل بیماری‌های کشنده می‌شوند.

مسئله جدی و پر خطر محل دفن زباله شهری زیراب نفوذ شیرابه‌ها به آب‌های سطحی و زیرزمینی است که ساکنین پایین دست را تهدید جدی می‌کند، بهتر بگوییم در پایین دست محصولات کشاورزی تولیدی جزء سرطان ندارد، در کتاب‌های درسی آموختیم با پسماند گیاهان و برگ‌ها، زغال سنگ تولید می‌شود؛ عده‌ای به گمانم با پسماند نیت کرده‌اند در آینده سرطان استخراج کنند و موضوعات کتاب‌های درسی استخراج سرطان می‌شود، نه زغال سنگ!

*هدایت شیرابه‌ها به سمت آب‌های زیرزمینی

دور تا دور محل دفن زباله شهری زیراب پوشیده از جنگل است، تجمع گاز متان در اثر انباشت زباله و انجام نشدن عمل خاکریزی و دفن زباله به صورت پی در پی احتمال انفجار را نیز افزایش می‌دهد، نداشتن لاگن مناسب و هدایت شیرابه‌ها  به سمت آب‌های زیرزمینی آسیب جبران ناپذیری را در منطقه به دنبال دارد، روزی از دل جنگل، رایحه‌ی چوب و علف به مشام می‌رسید اما امروز بوی زباله جای آن رایحه‌های دل‌انگیز را گرفته است.

اهالی منطقه مدعی هستند بارها و بارها این مسئله را پیگیری کردند، که نتیجه‌ای جز اقدامات کتبی اداری نداشته  که در عمل هیچ گونه اقدامی صورت نگرفته است، انسان، دام و طبیعت قربانی این فاجعه زیست محیطی هستند.

در ادامه گزارش وارد محل دفن زباله شهری پل سفید می‌شویم تا وضعیت این محل را نیز مورد بررسی قرار دهیم، آنقدر خاطره بد از ورود به محل دفن زباله زیراب داشته‌ام که با تجهیزات کامل به سوی محل دفن زباله شهری پل سفید حرکت می‌کنم.

 در محل دفن زباله شهری پل‌سفید راننده لودر را می‌بینم که  مشغول دفن زباله است، تعدادی از پرسنل بخش خدمات شهرداری در حال آهک‌پاشی و بولدوزری هم در حال خاکریزی و احداث سکوی تخلیه زباله است.

دو نفر هم مشغول پاکسازی لاگن شیرابه هستند، با تکه چوبی که دو سر آن به سیم مفتولی وصل است، زباله‌ها را از وسط لاگن به کناره کشیده، با بیل از داخل لاگن خارج می‌کنند.

در ابتدای ورودی سایت زباله شهری پل‌سفید اتاقک نگهبانی احداث شده است از یکی کارگران بخش خدمات علت وجود نگهبانی سوال می‌پرسم که پاسخ می‌دهد، اینجا فقط محل دفن زباله شهری نیست بلکه روستاهای اطراف نیز زباله‌ها را به اینجا انتقال می‌دهند برای اینکه تخلیه خارج از محل دفن صورت نگیرد و زباله‌ها در اطراف پراکنده نشوند این اتاقک نگهبانی احداث شده است، این‌بار از راننده لودر می‌پرسم چند بار در هفته عمل خاک پاشی و دفن را انجام می‌دهی؟ پاسخ می‌دهد: دو بار در هفته.

از یکی دیگر  پرسنل سوال می‌پرسم آیا دور محوطه محصور شده است؟ که پاسخ می‌دهد: طبق استاندارد زمین دفن زباله  ۳ هزار متر مربع است که جهت محصور نمودن اطراف سایت ۳۰۰ متر فنس و ۱۵۰ متر سیم خاردار خریداری شده است قسمت‌های فوقانی سایت  نیز با فنس و پایه فنس و درختچه‌ها محصور شده است.

سایت زباله شهری پل‌سفید دارای لاگن تصویه شیرابه به صورت هوازی است که از بلوک‌های متفاوت زهکشی به سمت لاگن انجام شده است و برای ادامه زهکشی ماسه دو سانتی و لوله‌های فشار قوی متناسب برای مکان دفن نیزخریداری شده است.

جای شکرش باقی است که اینجا کسی در محل دفن، مشغول تفکیک زباله نیست، با دقت به مسیر شیرابه‌ها و لاگن نگاه می‌کنم تا ببینم وضعیت شیرابه‌های محل دفن زباله شهر پل‌سفید در چه مرحله‌ای قرار دارد، شیرابه‌ها با زهکشی از طریق بلوک‌های مختلف به سمت لاگن هدایت می‌شود.

*مسئولیت شهرداری‌ها در قبال پسماند در حوزه شهری و اطراف حریم خود

رئیس محیط زیست شهرستان سوادکوه طی گفت‌وگویی با خبرنگار ما اظهار کرد:شهرداری‌ها برابر قانون مکلف هستند پسماند را در حوزه شهری و اطراف حریم خود مدیریت و با عوارضی که شهرداری‌ها از مردم دریافت می کنند باید پسماند شهری را ساماندهی کنند.

ابراهیم فلاحی با اشاره به اینکه سهل‌انگاری و رها شدن وضعیت محل دفن زباله شهری پل‌سفید و زیراب در سال‌های اخیر موجب شد این موضوع چندین بار در کارگروه پسماند مطرح شود، خاطرنشان کرد: به شهرداری‌ها از طریق مراجع قضایی اخطار دادیم و از مدیران پسماند شهری که همان شهرداران هستند درخواست کردیم مسئله پسماند مدیریت و ساماندهی شود.

رئیس محیط زیست شهرستان سوادکوه با اشاره به اینکه طرح تفکیک زباله شهری در پل‌سفید به خوبی آغاز شده و حتی رتبه استانی هم دریافت کرد، افزود:طرح تفکیک پل‌سفید به علت بروز برخی مشکلات به کندی پیش می‌رفت که با دستور فرماندار بار دیگر در اولویت دستور کاری شهرداری قرار گرفت.

این مسئول با بیان اینکه بعد از ارسال اخطاریه به شهرداری‌ها از سوی مراجع قضایی، با نظارت کارشناسان استانی و همکاری شهرداری، وضعیت سایت زباله شهری پل‌سفید مطلوب شده است، افزود:زباله‌هایی که در پایین دست محل دفن زباله شهری پل‌سفید رها شده بود، در یک پویش همگانی پاکسازی شده است.

فلاحی تصریح کرد:طرح احداث نگهبانی برای سایت زباله شهری پل‌سفید به پایان رسیده است که با اجرای این طرح زباله‌هایی که از روستاها به محل دفن زباله شهری پل سفید انتقال داده و مدیریت می‌شود تا پراکندگی زباله در اطراف محل دفن زباله را از بین رود.

وی با تاکید براینکه کارگران تفکیک زباله در مقصد، از محل دفن زباله شهری پل‌سفید به طور کامل خارج شده‌اند، افزود:خروج کارگران از محل دفن زباله شهری پل‌سفید امری مهم بوده که به درستی توسط شهرداری مدیریت و انجام شد، کارگرانی که در مقصد کار تفکیک انجام می‌دهند مانع کار پرسنل شهرداری و با پاره کردن کیسه‌های زباله و پخش شدن زباله‌ها در محل دفن موجب پراکندگی زباله‌ها می‌شوند.

رئیس محیط زیست شهرستان سوادکوه با تاکید بر اینکه دفن بهداشتی  در محل دفن زباله شهری پل سفید کاملاً اجرا شده است، اظهار داشت: تا حدود زیادی از شیرابه‌ها به سمت لاگن هدایت می‌شود، لاگن و زه‌کشی‌ها بتنی است و خاکریز برای مشخص شدن محوطه محل دفن و سکوی تخلیه پسماند نیز احداث شده است.

این مسئول با اشاره اینکه محصور کردن اطراف محل دفن زباله شهری در نقاطی که دچار رانش شده است، با قول مساعد شهردار در دستور کار شهرداری قرار دارد، تصریح کرد: محل دفن زباله شهری پل‌سفید تا چند سال آینده که کارخانه زباله سوز قائم شهر احداث شود مشکلی ندارد.

فلاحی با تاکید براینکه اقدامات مثبت شهرداری پل سفید جهت ساماندهی سایت زباله شهری جهت تشویق به استان ارسال می‌شود، خاطرنشان کرد: وضعیت محل دفن زباله شهری زیراب  نامناسب است، اعتبار استانی هم جهت ساماندهی سایت زباله شهری به شهرداری زیراب تخصیص داده شد که متاسفانه تاکنون اقدامی صورت نگرفته است.

وی افزود: در محل دفن زباله شهری زیراب، کار دفن زباله انجام نمی‌شود و در حد دپو و زباله‌ها در بیرون از محل دفن زباله پراکنده شده است، به همین دلیل شیرابه‌ها از هرسو به سمت رودخانه‌ها و سفره‌های زیر زمینی هدایت می‌شود که بی‌شک آب‌های سطحی شهر و شهرستان آلوده می‌شود.

رئیس محیط زیست شهرستان سوادکوه با بیان اینکه محصور کردن محل دفن زباله شهری زیراب به درستی انجام نشده و با چند چوب اقدام به این کار کرده‌اند که حتی حیوانات اهلی نیز وارد محل دفن زباله شهری زیراب می شوند، افزود:کارگران تفکیک در مقصد در محل دفن زباله زیراب کار تفکیک در مقصد را انجام می‌دهند که موجب پراکندگی زباله در محیط اطراف می‌شود.

این مسئول تاکید کرد: مسائل سامان‌دهی پسماند اگر بعد از کارشناسی و اخطاریه، توسط شهرداری پیگیری نشود از طریق مراجع قضایی و قانونی اقدام و برای سامان‌دهی محل دفن زباله شهری زیراب، از مراجع قضایی پیگیری می‌کنیم.‌

فلاحی گفت: ساکنان دائمی روستاها به طور سنتی تفکیک زباله از مبداء را انجام می دهند اما خوش‌نشین‌ها که تولیدی زباله‌ها آنها چند برابر یک روستایی دائمی است، کار تفکیک در مبداء را انجام نمی‌دهند و دهیارها بحث تفکیک زباله مبداء را در دستور کار خود قرار دهند.

از دو محل دفن زباله در شهرستان سوادکوه محل دفن زباله شهری پل‌سفید در شرایط ایده‌آل‌تری قرار دارد و تاکنون ۲۰۰ میلیون تومان جهت ساماندهی سایت زباله شهری پل‌سفید هزینه شده است که برای رسیدن به شرایط ایده‌آل پس از مطالعات و ارزیابی انجام شده شهرداری، ساماندهی مرکز دفن زباله به ۴۰۰ میلیون تومان اعتبار نیاز دارد که تا کنون جهت انجام عملیات ساماندهی سایت زباله شهری از هیچ دستگاه و ارگانی اعتباری دریافت نشده است، با توجه اینکه این سایت زباله شهری فقط متعلق به یک شهر نیست و متعلق به کل شهرستان است و در ایام تعطیل با جمعیت شناور خوش نشین روبه رو می‌شود که دو برابر زباله تولید می‌کنند، تخصیص نیافتن بودجه جهت ساماندهی و بازیافت زباله  برای محل دفن زباله شهری پل‌سفید ناعادلانه است.

*فرهنگ‌سازی برای رفع معضلات بهداشتی و تفکیک زباله

نایب رئیس شورای اسلامی شهر زیراب طی گفت‌وگویی اظهار کرد: سلامتی مردم در گرو شهری سالم است، پیشبرد و ارتقای سطح سلامتی شهروندان از اولویت‌های مدیریت شهری است.

نرگس قهاری از آمادگی اعضای شورای شهر زیراب برای همکاری با مراکز بهداشت  خبر داد و افزود: دفع غیر‌بهداشتی فاضلاب و زباله سطح شهر و وجود شیرابه ناشی از زباله‌ها، سلامت شهروندان را به خطر می‌اندازد.

نایب رئیس شورای اسلامی شهر زیراب فرهنگ‌سازی برای رفع معضلات بهداشتی شهر و تفکیک زباله از مبدا را بسیار مهم برشمرد و تصریح کرد: در حال حاضر شرکت بازیافت شهرداری زیراب اقداماتی را در راستای تفکیک زباله از مبدأ انجام می‌دهد ولی ما هنوز تا نقطه مطلوب فاصله داریم.

قهاری خواستار افزایش طرح‌های آموزشی به شهروندان در امر تفکیک زباله از مبدأ در شهر شد و تاکید کرد: طرح‌هایی که با مشارکت شهروندان انجام شود به‌طور قطع موفقیت‌آمیز خواهد بود.

رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی شهر زیراب به جمع‌آوری روزانه ۲۷ تن زباله توسط شهرداری در شهر زیراب اشاره و خاطرنشان کرد: جمع‌آوری زباله با این هزینه وحشتناک در وضعیت مناسبی نیست و شهروندان تفکیک زباله از مبدأ را جدی بگیرند.

روزانه ۱۵ تن زباله شهری و ۵ تن زباله روستایی در شهر پل‌سفید و ۲۷ تن زباله در زیراب جمع آوری می‌شود که برای شهرداری‌های کوچک و کم درآمدی همچون پل‌سفید و زیراب، این هزینه‌ها مبلغ بالایی است از نظر جفرافیایی توپوگرافی شهرهای سوادکوه به گونه‌ای است که جمع آوری زباله در بسیاری از نقاط شهری با ماشین‌های مکانیزه امکان پذیر نیست و باید به صورت دستی جمع‌آوری شود که تعداد نیروهای انسانی بکارگرفته شده در این بخش افزایش می‌یابد و از طرفی از بودجه سامان‌دهی پسماند زباله مبلغی به این شهرها تعلق نمی‌گیرد و اعتبار راهی شهرهایی می‌شود که قرار است در آنجا روزی روزگاری کارخانه زباله سوز ساخته شود!

خدمات‌رسانی به روستاها که در آخر هفته و تعطیلات با جمعیت شناور روبه رو می‌شوند در حالی‌ که هیچ عوارضی از ساکنین روستاها و خوش‌نشین‌ها به شهرداری‌ها پرداخت نمی‌شود که این مسئله  باید مورد توجه مسئولان ذی‌ربط قرار گیرد و برای این خدمات رسانی بودجه‌ای به شهرداری‌ها تخصیص دهند.

همچنین  با توجه به هزینه‌های انجام شده در بحث تفکیک زباله از مبداء یکی از معضلاتی که در محل دفن زباله شهری با آن درگیر هستند این است که تفکیک زباله روستایی در مبداء انجام نمی‌شود، افزایش این هجم از زباله در مکان دفن زباله شهری از عمر محل دفن زباله می‌کاهد و تفکیکی که در شهر با هزینه‌ای که برای شهرداری دارد را بی‌اثر می‌کند.

به گزارش بلاغ، جاده بهمنان ولی همچنان بدون سامان‌دهی رها شده است که با گرم‌تر شدن هوا و ایجاد بوی نامطبوع بی شک گردشگران را نیز از سوادکوه دور می‌کند، دپوی غیراصولی زباله در دل جنگل‌های بهمنان در ۶ ماه نخست سال، گردشگران را نیز فراری می‌دهد و از سوی دیگر برای ساکنین منطقه خطرناک است.